Ο πλέον σίγουρος δρόμος να οδηγηθεί κάποιος στην καταστροφή και στον αφανισμό είναι να πιστεύει ότι για όλα φταίνε οι άλλοι. Αυτό ισχύει για τους επενδυτές και «παίκτες» του χρηματιστηρίου και για τους ανθρώπους στην καθημερινή ζωή αλλά και για ολόκληρα έθνη...
Η φράου Μέρκελ μένοντας στη γραμμή πλεύσης της τευτονικής αυστηρότητας, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για χορούς και πανηγύρια. Η αλήθεια είναι όμως ότι συνήθως ξεκινάει με μια κάθετη άρνηση και στη συνέχεια υποχωρεί βάζοντας νερό στο κρασί της δημοσιονομικής της ορθοδοξίας...
Έτσι έκανε με το δάνειο των 110 δισ. ευρώ από την τρόικα προς την Ελλάδα όταν η τελευταία βρισκόταν στο πάρα πέντε της στάσης πληρωμών και μιας πλήρους κατάρρευσης.
Το ίδιο κάνει και τώρα με την επιμήκυνση της αποπληρωμής μας. Υποχωρεί πάντα τελευταία και αφού πρώτα έχει εξασφαλίσει ανταλλάγματα.
Αυτό προβληματίζει τις αγορές και τους περισσότερους από τους ευρωπαίους συν ευρωζωνίτες, ιδίως αυτούς του νότου.
Εμείς πρώτοι απ’ όλους οικτίραμε πως με τις αντιρρήσεις και την επιμονή της, η φράου Μέρκελ επέτρεψε στο ΔΝΤ να βάλει πόδι στην Ευρώπη. Η ίδια επικαλέστηκε πως η παρουσία του ΔΝΤ ήταν απαραίτητη για να θέσει τους όρους και να παρακολουθήσει τις μεταρρυθμίσεις του μνημονίου καθώς η ΕΕ δεν είχε ούτε ανάλογη εμπειρία, ούτε ανάλογο μηχανισμό έτοιμο.
Είχε δίκιο όμως...
Παρατηρώ, την ελληνική κυβέρνηση πως σε ένα σύνολο από δυο ντουζίνες υπουργούς, δυο-τρεις είναι αυτοί που έχουν λάβει σοβαρά υπόψη τις υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει και προωθούν τις μεταρρυθμίσεις. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα συνδικάτα πορεύονται ακόμη με την προ χρεοκοπίας νοοτροπία...
Χθες, το υπουργικό συμβούλιο έστειλε με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, δεν ξέρω πόσα νομοσχέδια στη Βουλή προκειμένου να προλάβει τα αυστηρά χρονικά όρια της τρόικα, προκειμένου να εκταμιευτεί η τέταρτη δόση του δανείου και να συνεχίσουν να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις...
Τόσες μεταρρυθμίσεις, όσες προέβλεπαν τα νομοσχέδια που δρομολογήθηκαν χθες, δεν έχουν γίνει στην Ελλάδα αθροιστικά ούτε από το πόλεμο και μετά...
Αν είχαμε δρομολογήσει μόνοι μας αυτές τις μεταρρυθμίσεις τα τελευταία δέκα-είκοσι χρόνια, οι αλλαγές θα προλάμβαναν πολλές αδικίες και το σοκ στην κοινωνία δεν θα υπήρχε.
Αυτές οι αλλαγές και οι επόμενες που θα ακολουθήσουν δυστυχώς δεν θα ήταν δυνατό να προχωρήσουν, αν η Γερμανία δεν κρατούσε τη σθεναρή στάση άρνησης που κρατάει. Ή μήπως κάνω λάθος...
Αν η Γερμανία ενέδιδε στα 110 δισ. της βοήθειας χωρίς όρους και αυστηρό πλαίσιο αλλαγής πλεύσης από τη ρότα που μας οδήγησε στη χρεοκοπία, τίποτα δεν άλλαζε στην Ελλάδα.
Σε 2-3 χρόνια θα βρισκόμασταν στα πρόθυρα της στάσης πληρωμών, που τόσο πολύ ονειρεύονται αρκετοί από το πολιτικο-συνδικαλιστικό-πελατειακό-διαπλεκόμενο επιχειρηματικό σύστημα που λυμαίνεται τη χώρα.
Ποιες είναι οι διαφορές μας τώρα;
Εμείς και οι λοιποί νότιοι ορθώς επιχειρηματολογούμε ότι οι μεταρρυθμίσεις και το αυστηρό πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης δεν αρκεί για να μας σώσει από τη χρεοκοπία. Τα νούμερα δεν βγαίνουν όντως...
Προτείνουμε λύσεις όπως τη μαζική αγορά χρέους από την ΕΚΤ με την εκτύπωση φρέσκου χρήματος, την έκδοση ευρωομολόγου, την επιμήκυνση χρέους κλπ. Οι Γερμανοί αποκλείουν κάθε τέτοιο ενδεχόμενο με το γνωστό κοφτό τρόπο που διακρίνει την διπλωματική τους αδυναμία...
Ας κάνουμε όμως δυο υποθέσεις...
Α) Αν οι Γερμανοί έλεγαν σε όλα αυτά ναι ευθύς εξ αρχής στα πλαίσια μιας αλληλεγγύης όπως το θέτουμε εμείς, ποιος θα τολμούσε να βάλει χέρι στο όργιο των χρεών του ΟΣΕ και των υπόλοιπων αμαρτωλών ΔΕΚΟ; Ποιος θα ενδιαφερόταν να βάλει τέλος στο πάρτι της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς που στην Ελλάδα αποτελούν φαινόμενα κοινωνικής καταξίωσης και όχι ντροπής;
Αν η ΕΚΤ τύπωνε μια «Πίνδο» από Ευρώ θα βγαίναμε από την κρίση ή σε μια πενταετία θα επιλέγαμε να γυρίσουμε στη δραχμή για λόγους μεγαλύτερης νομισματικής σταθερότητας καθώς η ευρωζώνη θα διαλυόταν...
Αν εκδιδόταν αύριο χωρίς όρους ευρωομόλογο και εμείς είχαμε την ευκαιρία να συνεχίσουμε να δανειζόμαστε με 3,5% και όχι με 5% ή 15% θα συνεχίζαμε τις μεταρρυθμίσεις; Πιστεύω πως όχι...
Εν τω μεταξύ μας αρέσει να μετράμε τα πάντα από την πλευρά του υποτιθέμενου δικού μας δίκιου. Αν π.χ. εκδίδαμε ευρωομόλογο με 3,5% εμείς θα κερδίζαμε ένα 2% με βάση το επιτόκιο της τρόικα. Δηλ. θεωρητικά σε ένα συνολικό δημόσιο χρέος 300 δισ. ευρώ θα κερδίζαμε σε ετήσια βάση περί τα 6 δισ. ευρώ. Όσες περίπου είναι οι συντάξεις που πληρώνει ο προϋπολογισμός μας.
Με τα ίδια επιτόκια όμως θα δανειζόταν και η Γερμανία η οποία έχει ένα συνολικό χρέος της τάξης των 4-5 τρισ. ευρώ. Με 1-1,5% πάνω στο επιτόκιο θα πλήρωνε σε ετήσια βάση περί 40-50 δισ. περισσότερα. Όσα, περίπου είναι τα έσοδα του ελληνικού προϋπολογισμού...
Είμαι περίεργος πράγματι, για το πως θα αντιδρούσαμε εμείς αν ήμασταν φερέγγυοι και νοικοκύρηδες και καλούμασταν να πληρώσουμε 5-6 δισ. περισσότερα το χρόνο για να μην χρεοκοπήσει κάποιο μελλοντικό μέλος της ζώνης ίσως όπως π.χ. η Τουρκία ή η Αλβανία που θα επιδίδονται σε όργια διαφθοράς και σπατάλης...
Πιστεύω, πως λύση του προβλήματος της ελληνικής χρεοκοπίας χωρίς ένα συνδυασμό αγοράς χρέους από την ΕΚΤ, έκδοση ευρωομολόγων και αναδιάρθρωσης μέσω επιμήκυνσης κλπ, δεν υπάρχει. Όπως και πως στο μέλλον η βιωσιμότητα της ευρωζώνης θα εξαρτηθεί από ένα σχέδιο σύγκλισης ελλειμμάτων-πλεονασμάτων νότου με βορρά.
Για την Ελλάδα όμως ειδικά, θα ήταν καταστροφή αν αυτές οι λύσεις δινόταν πριν ολοκληρώσει και εμπεδώσει τον κύκλο των μεταρρυθμίσεων που θα την βγάλουν από την τροχιά της πολιτικο-πελατειακής και οικονομικής υπανάπτυξης.
Υπομονή λοιπόν, οδυνηρή μεν η προσαρμογή αλλά χωρίς θεραπεία δεν υπάρχει πιθανότητα ίασης...
Περαστικά μας...
2) Το προλάβαμε το κραχ...
Αγορά: Όλοι έμειναν στην φράση της επιστροφής στη δραχμή από όσα είπε ο δόκτωρ (Καταστροφή) Ρουμπίνι προχθές, υποβαθμίζοντας τα υπόλοιπα που ήθελαν αυτό το σενάριο σαν τελευταία απέλπιδα και καταστροφική προσπάθεια.
Ο Ρουμπίνι όμως, που έχει κάτι σαν την φήμη του δόκτωρ Μένκελε των αγορών, είπε άλλα δυο πράγματα που είχαν πολύ μεγάλη σημασία. Το πρώτο είναι πως έχει γίνει περισσότερο αισιόδοξος σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας.
Το δεύτερο είναι ότι η αναδιάρθρωση που επαναλαμβάνει για τη Ελλάδα, δεν πρέπει αποκλειστικά να έχει το χαρακτήρα του «κουρέματος» της ονομαστικής τιμής των ομολόγων. Θα μπορούσε π.χ. να είναι μια συμφωνία επιμήκυνσης του χρέους με χαμηλότερα επιτόκια. Αντί να χάσετε 30% θα πάρετε όλο το ποσό αλλά στον διπλάσιο χρόνο.
Ποια είναι η σημασία αυτής της ιδέας; Οι τράπεζες π.χ. που έχουν ελληνικά ομόλογα θα έχουν λαμβάνειν όλο το ποσό με χαμηλότερα έσοδα από τόκους. Άρα, αυτόματα οι υποαξίες στα χαρτοφυλάκια από προσδοκίες των αγορών για κούρεμα πάνε περίπατο...
Πέρυσι το Χειμώνα εμείς ήμασταν στο χείλος της χρεοκοπίας και καμία λύση δεν φαινόταν στον ορίζοντα. Συν τω χρόνω έχουν συγκεντρωθεί 4-5 σενάρια που συζητούνται.. Αυτό αποτελεί σημαντική πρόοδο.
Το ζήτημα της με τις χρεοκοπίες και τα κραχ είναι μην σε αιφνιδιάσουν... Αν τα προλάβεις και αρχίσεις να συζητάς για αυτά η αγορά τα προεξοφλεί και τα διαβρώνει εκ των έσω...
3) Έρχεται μεγάλη άνοδος
Μήπως πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε ότι τώρα είναι η εποχή για αγορές και σιγά- σιγά να αρχίσουμε να τοποθετούμαστε σε επιλεγμένες μετοχές; Μήπως πρέπει απλά να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή η επενδυτική ευκαιρία ίσως να μην ξαναπαρουσιαστεί στη ζωή μας;
Ο φίλος της στήλης κ. Κ. Λέτσιος κάνει μια πολύ αναλυτική σύγκριση στοιχείων για το τι ακολουθεί την παρουσία του ΔΝΤ σε μια χώρα.
Μήπως έρχεται εκρηκτική άνοδος;...
15 Σχόλια
Συμπεριφορά χρηματιστηρίων μετα την προσφυγή στο ΔΝΤ...
Του Κωνσταντίνου Λέτσιου
1) Ρωσία
1992, 1996, 1997
Russia still owes $16bn out of the $22bn lent by the IMF since 1992.
The IMF granted Russia a three-year loan in March 1996
The Russian financial crisis hit Russia on 17 August 1998
- A $22.6 billion, the IMF and World Bank financial package was approved on July 13 to support reforms and stabilize the Russian market
- On August 13, 1998, the Russian stock, bond, and currency markets collapsed as a result of investor fears that the government would devalue the ruble, default on domestic debt, or both.
(Ύστερα από το –επί σειρά ετών- ασταθές δημοσιονομικό και οικονομικό περιβάλλον στη Ρωσία και τα συνεχή δάνεια (1992, 1996, 1997) από το ΔΝΤ, ο δείκτης του ρωσικού χρηματιστηρίου βρίσκεται το 1998 περίπου στις 25 μονάδες! Από εκείνη τη στιγμή και μετά ξεκινά μια δεκαετής bull market μέχρι τις αρχές του 2008 και έως τις 2000 μονάδες. Ακολουθεί μια μεγάλη διόρθωση το 2008-2009 μέχρι τις 500 μονάδες και επάνοδος στις 1500 μονάδες σήμερα. Σημείο αντιστροφής: Debt default 1998)
2) Αργεντινή
2001
Argentina΄s President Fernando de la Rua has announced a restructuring of his country΄s debt which many analysts regard as a technical default..
Argentina has managed to return to growth with surprising strength; the GDP jumped 8.8% in 2003, 9.0% in 2004, 9.2% in 2005, 8.5% in 2006 and 8.7% in 2007. Though average wages have increased 17% annually since 2002 (jumping 25% in the year to May 2008)
(Η Αργεντινή με μια οικονομία να παραπαίει και να ψάχνει να βρει κατεύθυνση, μετά από μια δικτατορία, με πολιτική αστάθεια και με παρεμβάσεις και δάνεια από το ΔΝΤ κατέληξε να χρεοκοπήσει στα τέλη του 2001. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, για 9 ολόκληρα χρόνια το χρηματιστήριο ξεκίνησε μια πορεία από τις 200 μονάδες μέχρι τις 3200 μονάδες σήμερα. Και εδώ υπήρξε διόρθωση το 2008-2009 από τις 2200 μονάδες στις 900 και επάνοδος η οποία ξεπέρασε τα προηγούμενα υψηλά. Σημείο αντιστροφής: Debt default 2001)
3) Τουρκία
4) Βραζιλία 
5) Ουγγαρία 
Monday, 4 February, 2002
IMF approves $16bn for Turkey - http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/1801102.stm
(Τουρκία. Μετά το δάνειο από το ΔΝΤ στις αρχές του 2002, το χρηματιστήριο ακολούθησε μια οριζόντια πορεία γύρω από τις 10000 μονάδες και από τα τέλη του 2003 μέχρι σήμερα έφτασε στις 70000 μονάδες, περιλαμβανομένης της διόρθωσης 2008 – 2009 από τις 60000 μονάδες στις 20000 και επάνοδο με νέα υψηλά στις 70000 σήμερα. Σημείο αντιστροφής: 1,5 χρόνος μετά το ΔΝΤ)
4) Βραζιλία
Friday, 6 September, 2002
Brazil gets $30bn IMF loan
(Δάνειο από το ΔΝΤ στις 6 /9/2002, όταν ο δείκτης βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο περίπου στις 8500 μονάδες και ύστερα από μια –επί 2,5 χρόνια- αργή πτωτική πορεία από τις 18500 μονάδες περίπου στις αρχές του 2000.
Αμέσως μετά ξεκίνησε μια bull market μέχρι τις 70000 μονάδες όπου βρίσκεται σήμερα! Διόρθωσε βέβαια κατά πολύ και απότομα από τις 70000 έως τις 30000 μονάδες κατά τη διάρκεια της διεθνούς κρίσης 2008-2009 αλλά επανέκαμψε πάλι το ίδιο απότομα μέχρι τα προηγούμενα υψηλά. Σημείο αντιστροφής: Έλευση ΔΝΤ)
5) Ουγγαρία
27 October 2008
On 27 October 2008, Hungary reached an agreement with the ΙΜF and EU for a rescue package of US$25 billion, aiming to restore financial stability and investors΄ confidence.
(Δάνειο από το ΔΝΤ – Στην Ουγγαρία δόθηκε δάνειο από το ΔΝΤ στις 27/10/2008 με το δείκτη στις 13000 μονάδες και ενώ το χρηματιστήριο βρισκόταν σε πτωτική πορεία από το υψηλό των 30000 μονάδων. Η πτωτική τάση συνεχίστηκε για άλλους έξι μήνες περίπου μέχρι τις 10000 μονάδες, από όπου μέσα σε ένα χρόνο ανέκαμψε μέχρι τις 25000 μονάδες για να επιστρέψει στις 22000 με 23000 όπου βρίσκεται τελευταία. Άνοδος περίπου 125% σε ένα χρόνο. Σημείο αντιστροφής: 6 μήνες μετά την έλευση ΔΝΤ)
BUDAPEST BUX INDEX
25 Μαρτίου 2009
Romania gets IMF emergency loan
The International Monetary Fund (IMF) and other lenders have agreed in principle to provide Romania 20bn euros (£18.4bn; $27bn) in aid.
(Στις 25/3/2009 η Ρουμανία πήρε δάνειο από το ΔΝΤ. Την προηγούμενη χρονιά -2008- στο χρηματιστήριό της ο δείκτης ΒΕΤ παρουσίασε κάμψη 70,47% ενώ ο επιμέρους δείκτης ΒΕΤ-FI παρουσίασε κάμψη 84%. Μετά την είσοδο του ΔΝΤ, στις 2500 μονάδες είχαμε μια άνοδο περίπου 100% μέχρι τις 5000 όπου περίπου βρίσκεται σήμερα. Σημείο αντιστροφής: Έλευση ΔΝΤ)
BUCHAREST BET INDEX
7) Ελλάδα
23 Απριλίου 2010
(23 Απριλίου 2010 - Δάνειο 110 δις. € από ΔΝΤ – ΕΚΤ – ΕΕ. Ο Γενικός δείκτης βρισκόταν στις 2100 μονάδες και έκτοτε, μετά από 6 μήνες συνεχή πτώση παλεύει γύρω από τις 1500 μονάδες. Σημείο αντιστροφής; )
8) Ιρλανδία
Νοέμβριος 2010 (Έλευση ΔΝΤ - Σημείο αντιστροφής; )
Θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τη συνέχεια.
Συμπεράσματα
Όλες οι χρηματαγορές ανέκαμψαν λίγο μετά την έλευση του ΔΝΤ.
Εξαίρεση αποτελεί η Αργεντινή που άρχισε να ανακάμπτει αργότερα, αφού χρεοκόπησε, και η Ρωσία. Και στις δύο περιπτώσεις υπήρχε πολιτική αστάθεια και κατέρρευσε το τοπικό νόμισμα.
Δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα πολιτικής αστάθειας η Ουγγαρία και η Ρουμανία.
Σε όλες τις περιπτώσεις η κοινωνία πληγώθηκε. Απολύσεις δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων και πτώση των τιμών των ακινήτων σε Ρουμανία και Ουγγαρία, με όλα τα αρνητικά επακόλουθα για την τοπική αγορά.
Μεγάλη κοινωνική αναταραχή στην Αργεντινή με ακαθόριστο αριθμό θυμάτων, με έξαρση της φτώχειας και της ανεργίας. Τα προβλήματα της Ρωσίας τα ίδια και γνωστά -φτώχεια, ανεργία, trafficking- προ ΔΝΤ, και μετά ΔΝΤ. Η Βραζιλία αν μη τι άλλο είναι γνωστή για το καρναβάλι του Ρίο και για τις φαβέλες όπου κυριαρχούν η φτώχεια, η βία, η εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά. Τα προβλήματα της Τουρκίας είναι και αυτά γνωστά.
Έχουμε πτώση της κατανάλωσης.
Έχουμε πολλές καθυστερήσεις δανείων οι οποίες από ότι φαίνεται θα αυξηθούν.
Έχουμε πτώση των τιμών των ακινήτων και κατακόρυφη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Έχουμε δηλαδή –σε επίπεδο αγοράς μετά ΔΝΤ- τα ίδια ή περίπου τα ίδια προβλήματα με τα προαναφερθέντα κράτη.
Θετικό σημείο: Οι φαιδροί έλληνες πολιτικοί –παρά την παροιμιώδη ανικανότητα ή και δολιότητα που τους διακρίνει- δρομολογούν κάποια πράγματα που θα έπρεπε να έχουν ρυθμιστεί εδώ και χρόνια.
Θετικό σημείο: Η συζήτηση που άνοιξε για το ευρωομόλογο. Ίσως τελικά να βρεθεί πολιτική λύση στο θέμα του χρέους που αφορά και άλλους εταίρους. Το ευρωομόλογο μπορεί να είναι αυτό το οποίο θα ορίσει το κρίσιμο σημείο (το σημείο αντιστροφής του χρηματιστηρίου).
Αρνητικό σημείο: Το μέγεθος του χρέους. Ο Βασίλης Μαρκεζίνης είπε: «Με 150% χρέος του ΑΕΠ δεν θα ξεχρεώσουμε ποτέ. Είτε θα πάμε σε πτώχευση, είτε σε αναδιάρθρωση, είτε σε στάση πληρωμών». Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα μεταφερθεί το κρίσιμο σημείο (το σημείο αντιστροφής) αργότερα, ίσως 1, ίσως 2 χρόνια;
Πηγή:www.capital.gr
Στην Ελλάδα
Έχουμε μέχρι στιγμής 160.000 ιδιωτικούς υπαλλήλους στο δρόμο συν μερικές χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις κλειστές ή να οδεύουν προς κλείσιμο συν τις απολύσεις των δημοσίων υπαλλήλων που δρομολογούνται.
Μήπως τελικά όλα αυτά είναι το απόλυτο σημάδι; Μήπως σε λίγους –ή ίσως και περισσότερους- μήνες έρχεται μια εκρηκτική άνοδος; Μήπως αν συνεχιστεί η ανάκαμψη στο εξωτερικό, και ρυθμιστεί με οποιοδήποτε τρόπο το θέμα του χρέους (και των χρεών), το ελληνικό χρηματιστήριο θα ανακάμψει και θα τρέξει για να καλύψει και τον χαμένο μέχρι τώρα δρόμο;
Μήπως πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε ότι τώρα είναι η εποχή για αγορές και σιγά σιγά να αρχίσουμε να τοποθετούμαστε σε επιλεγμένες μετοχές; Μήπως πρέπει απλά να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή η επενδυτική ευκαιρία ίσως να μην ξαναπαρουσιαστεί στη ζωή μας;
We simply attempt to be fearful when others are greedy and to be greedy only when others are fearful. - Warren Buffett
Πηγές
www.bbc.co.uk
www.bloomberg.com
Πηγή:www.capital.gr
Πηγή:www.capital.gr
Πηγή:www.capital.gr
.jpg)
