Ενεργειακή απειλή από τις εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο

Με τις πλούσιες σε πετρέλαιο αραβικές χώρες να βρίσκονται σε μία παρατεταμένη περίοδο λαϊκών εξεγέρσεων, αναταραχών και πολιτικής αστάθειας, οι επενδυτές στον τομέα της ενέργειας σχεδιάζουν τώρα για το ακριβό και πλήρως αναπάντεχο. 

 

Όπως πάντα, η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει. Από τότε που ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις, η τιμή του πετρελαίου μπρεντ στο Λονδίνο έχει αυξηθεί κατά 15%. Αντίστοιχα πιο ακριβό γίνεται και το φυσικό αέριο, του οποίου η τιμή κινείται παράλληλα με το πετρέλαιο και τις τιμές των καυσίμων, ειδικά στην Ευρώπη. Υπάρχει όμως και ο κίνδυνος ενός σοκ του συστήματος, καθώς θα μπορούσε να διαταραχθεί ή ακόμη και να διακοπή η προμήθειας πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Β. Αφρική στην Ευρώπη. Τέλος, οι εταιρείες ενέργειες που είχαν κλείσει τα συμβόλαια με τα απερχόμενα καθεστώτα, θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούν ή ακόμη και να ακυρώσουν ολοκληρωτικά τις συμφωνίες καθώς θα αναλαμβάνουν οι νέες κυβερνήσεις. Ενδεικτικό του κλίματος είναι ότι οι πετρελαϊκές εταιρείες βιώνουν μία σημαντική πτώση των τιμών των μετοχών τους καθ' όλη τη διάρκεια των εξεγέρσεων.

Τι συμβαίνει όμως κατά περίπτωση και τι διακυβεύουν επενδυτές και εταιρείες.

Λιβύη

Σύμφωνα με την BP, από την άποψη της ενεργειακής σημασίας, η Λιβύη είναι πιο σημαντική από τις χώρες που βρίσκονται σε αναταραχή, καθώς είναι η 12η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα στον πλανήτη και διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα σε ολόκληρη την Αφρική.

Μέχρι τα μισά της προηγούμενης δεκαετίας, οι επενδύσεις ήταν περιορισμένες εξαιτίας των διεθνών κυρώσεων, ωστόσο η ιταλική ENI, η αυστριακή OMV και η ισπανική Repsol έχουν μακρόχρονη παρουσία στη Λιβύη. Όταν ήρθησαν οι κυρώσεις η Λιβύη κάλεσε περισσότερες εταιρείες να έρθουν και να εκμεταλλευθούν τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου της χώρας. Μεταξύ των εταιρειών που αποδέχθηκαν την πρόκληση ήταν η BP και η Shel που υπέγραψαν μεγάλα συμβόλαια για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το παρόν στη Λιβύη έδωσε και ο ρωσικός γίγαντας Gazprom που ανέλαβε μέρος των εργασιών της ENI.

Από την έναρξη της εξέγερσης στη χώρα και της βίας, όλες σχεδόν οι εταιρείες ανακοίνωσαν ότι θα επαναπατρίσουν μέρος του εργατικού δυναμικού τους. Την ίδια στιγμή υπάρχουν αναφορές ότι το πετρελαϊκό πεδίο της Nafoora δέχθηκε αεροπορική επίθεση, ενώ το διυλιστήριο Ρους Λανούφ έκλεισε λόγω των διαδηλώσεων.

Οι εξαγωγές πετρελαίου έχουν αρχίσει να μειώνονται εξαιτίας της βίας και των μαχών. Η Repsol ανέστειλε όλη την παραγωγή πετρελαίου στη Λιβύη, ενώ φαίνεται πως τα τερματικά των πετρελαιαγωγών δεν λειτουργούν πλέον.

Πρόκειται για μεγάλο πλήγμα για την Ευρώπη, όπου κατευθύνεται κυρίως το λιβυκό πετρέλαιο, με την Ιταλία να είναι ο μεγαλύτερος πελάτης. Μάλιστα, η ιταλική χερσόνησος είναι και η μεγαλύτερη αγορά φυσικού αερίου για τη Λιβύη, καθώς υπάρχει αγωγός που συνδέει τις δύο χώρες.

Εάν διακοπούν πλήρως οι εξαγωγές πετρελαίου, θα είναι πολύ δύσκολο να αντικατασταθεί το λιβυκό πετρέλαιο μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, ενώ οι τιμές του πετρελαίου θα εκτιναχθούν. Επιπλέον, αβέβαιο είναι το μέλλον των συμφωνιών και των ξένων επενδύσεων, καθώς είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς ποιος θα επικρατήσει και θα κυβερνήσει στη συνέχεια τη χώρα.

Αλγερία

Η Αλγερία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός φυσικού αερίου της Αφρική, εξάγοντας μέσω αγωγών στην Ισπανία και την Ιταλία και μέσω υγροποιημένου φυσικού αερίου σε όλο τον κόσμο. Η BP είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στη βορειοαφρικανική χώρα, ενώ εγκαταστάσεις διαθέτουν ακόμη η νορβηγική Statoil και η BG Group. Μάλιστα, οι BP και Statoil πειραματίζονται με τη λήψη και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, μια ιδέα που ελπίζουν να εξάγουν και στη Δύση.

Ωστόσο, οι πληροφορίες για τα τεκταινόμενα στη χώρα είναι περιορισμένες και κανείς δεν γνωρίζει ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από την εξέγερση για τις εξαγωγές φυσικού αερίου. Είναι σαφές όμως πως μια ενδεχόμενη διακοπή της ροής του φυσικού αερίου θα έχει οδυνηρές επιπτώσεις στις τιμές ενέργειας στην Ευρώπη.

Αίγυπτος

Η χώρα των Φαραώ κατέχει μία θέση κλειδί στην ενεργειακή αγορά καθώς ελέγχει τη Διώρυγα του Σουέζ και τον αντίστοιχο αγωγό. Υπολογίζεται ότι το 4%-5% του πετρελαίου παγκοσμίως μεταφέρεται δια μέσου αυτής της οδού. Επίσης, η Αίγυπτος είναι πετρελαιαγωγός χώρα, προμηθεύοντας το 1% της παγκόσμιας παραγωγής, ωστόσο λόγο του μεγάλου πληθυσμού της, καταναλώνει σχεδόν όλη την ποσότητα. Η Αίγυπτος ανακάλυψε πρόσφατα μεγάλα κοιτάσματα φυσικά αερίου και πετρελαίου στα παράλια της χώρας.

Μόλις σταθεροποιηθεί η κατάσταση η παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Όπως και στην Αλγερία, η BP είναι ο μεγαλύτερος ξένος ενεργειακός επενδυτής στη χώρα, η BG παράγει το 35% του φυσικού αερίου, ενώ σημαντικές επενδύσεις έχει και η Shell. Παρότι δεν υπάρχει πλέον ανησυχία για τη Διώρυγα του Σουέζ, οι ενεργειακές εταιρείες θα περιμένουν να δουν εάν η νέα κυβέρνηση σεβαστεί τις συμφωνίες.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από BBC