Αβέβαιο διαγράφεται το μέλλον του ευρώ

Πριν από λίγα χρόνια έμοιαζε αδιανόητο, αλλά πλέον το τέλος του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος θεωρείται πολύ πιθανό

International Herald Tribune

Το χρέος και η τραπεζική κρίση της Ιρλανδίας εγείρουν ξανά το φάσμα του χειρότερου σεναρίου, το οποίο ελάχιστοι προσδοκούν αλλά πολλοί φοβούνται: την πιθανότητα να εγκαταλείψουν τη Νομισματική Ενωση ένα ή περισσότερα μέλη της, λόγω του ελαττωματικού σχεδιασμού του ευρώ. Παρότι είναι μικρή μειοψηφία οι οικονομολόγοι που προβλέπουν διάλυση της Ευρωζώνης, πολύ περισσότεροι τη θεωρούν κίνδυνο, ο οποίος «τράνταξε» τις αγορές ομολόγων τις τελευταίες ημέρες και έριξε το νόμισμα.

Από τους 150 πελάτες που ρώτησε τον Σεπτέμβριο η MorgaStanley σε έρευνά της, μόλις το 3% θεωρούσε ότι υπήρχαν πιθανότητες άνω του 60% για διάλυση της Ευρωζώνης. Ομως, μόνο το 25% των ερωτηθέντων πίστευε ότι οι πιθανότητες διάλυσης ήταν μηδαμινές. Αυτό σημαίνει ότι το 75% θεωρούσε πως υπήρχε κίνδυνος διάλυσης, έστω μικρός. Σήμερα, η κρίση στην Ιρλανδία τροφοδοτεί εικασίες για σενάρια «τέλους παιχνιδιού», υπογραμμίζοντας και πάλι τα βασικά ψεγάδια του ευρώ. Σε αυτά περιλαμβάνεται η έλλειψη μηχανισμού επιβολής δημοσιονομικής πειθαρχίας στους «16» και οι περιορισμένες επιλογές των μελών που βρίσκονται σε κρίση. Τέτοια σενάρια θεωρούνται πολύ τρομερά ακόμα και για να μνημονεύονται. Αν μια χώρα σαν την Ελλάδα επιχειρούσε να υιοθετήσει εκ νέου το δικό της νόμισμα, οι πανικόβλητοι καταθέτες θα προσπαθούσαν να αποσύρουν ισχυρά ευρώ πριν αυτά μετατραπούν σε ασθενείς δραχμές. Αν αποχωρούσε η Ιρλανδία, θα έχανε την κρίσιμη στήριξη της ΕΚΤ στις τράπεζές της. Δεινά θα περίμεναν και τις υπόλοιπες χώρες. Γερμανοί, Γάλλοι, Ολλανδοί και άλλοι έχουν επενδύσει πολλές οικονομίες τους στη νότια Ευρώπη. Και η Ευρώπη δεν θα είχε πλέον ένα νόμισμα με κύρος να ανταγωνίζεται το δολάριο. Η επακόλουθη αναταραχή θα επηρέαζε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση και θα απειλούσε την αποστολή της, να διασφαλίζει -μετά δύο παγκόσμιους πολέμους- την ειρήνη ενώνοντας οικονομικά τις χώρες.

Διαβεβαιώσεις

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δέσμευσαν εκατοντάδες δισ. για να βοηθήσουν υπερχρεωμένες χώρες και διαβεβαίωσαν ότι θα κάνουν τα πάντα για να επιβιώσει η Ευρωζώνη, που θα έχει 17 μέλη με την ένταξη της Εσθονίας, τον Ιανουάριο. Ωστόσο, κάποιοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι η Νομισματική Ενωση τείνει να μετατραπεί σε ένωση εμβασμάτων, όπου τα ισχυρότερα μέλη θα στηρίζουν οικονομικά τα ασθενέστερα. Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Οτμαρ Ισινγκ, προειδοποιούσε την περασμένη εβδομάδα σε άρθρο στη Frankfurter Allgemeine ότι το να επιβληθεί μια τέτοια ένωση στους ψηφοφόρους «υποβάλλει την Ευρωζώνη στον σοβαρότερο δυνατό κίνδυνο: την άρνηση των πολιτών της».

Ενας εξ όσων ζητούν να συζητηθεί μια απόσχιση είναι ο Μάρτιν Τέιλορ, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Βarclays. Σε άρθρο στους Financial Times, ο κ. Τέιλορ πρότεινε διχοτόμηση της περιφέρειας του ευρώ σε δύο νομισματικές ζώνες, του «neuro» («νιούρο») για τις χώρες του Βορρά και του «sudo» («σούδο») για εκείνες του Νότου. Ο κ. Τέιλορ επιμένει σήμερα ότι επρόκειτο για προσωπική άποψη. Προσθέτει, όμως: «Λένε πως κάποιες λύσεις είναι αδιανόητες. Είναι επικίνδυνο να σκεπτόμαστε έτσι. Αν μας πιάσουν απροετοίμαστους, τότε απλώς δεν τις σκεφθήκαμε».

Παρότι φέρεται ως «σχεδόν αδύνατη» η αποπομπή μέλους από την Ευρωζώνη, υπάρχουν άλλες πιθανότητες. Ισως σε αρκετά χρόνια, στην Ελλάδα, να ανέλθει στην εξουσία ένα λαϊκιστικό κόμμα που θα εκμεταλλευθεί τη δυσαρέσκεια με τα μέτρα λιτότητας. Ισως, πάλι, μια από τις πλούσιες χώρες όπως η Γερμανία να αποχωρήσει, κουρασμένη να επιδοτεί τους άσωτους συγγενείς της. Η κίνηση αυτή θα είχε οδυνηρές συνέπειες και για την ίδια αφού, όπως επισημαίνεται, «αν οι Γερμανοί αποχωρούσαν, το μάρκο θα εκτοξευόταν σαν πύραυλος και θα προκαλούσε απώλεια δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας». Παρότι απίθανη βραχυπρόθεσμα, η προοπτική διάλυσης του ευρώ προκαλεί πάντως σεισμό στις αγορές ομολόγων και συναλλάγματος, αφού σύμφωνα με αναλυτές «τα ομόλογα κάποιων ευρωπαϊκών χωρών έχουν εκλάβει χαρακτηριστικά χρέους αναδυόμενων αγορών»...

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ