Eδώ και χρόνια, από την αρχή ανάληψης της εξουσίας από τους ισλαμιστές, ο Νταβούτογλου θεωρείται ο αρχιτέκτονας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, υπό την κηδεμονία του στρατού πάντα. Το σημαντικότερο έργο του σημερινού Τούρκου ΥΠΕΞ, θεωρείται το βιβλίο «Στρατηγικό Βάθος – Η Διεθνής Θέση της Τουρκίας» (που μεταφράστηκε φέτος και στα Ελληνικά). Εκεί, καταγράφεται ο οραματιζόμενος περιφερειακός ρόλος της Τουρκίας που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ευρωπαϊκή ενταξιακή της πορεία, με τρόπο απίστευτα ωμό για τον ελληνισμό. Πριν ο Νταβούτογλου αναλάβει ΥΠΕΞ, μελετητές στον ελληνικό χώρο (όπως ο Καθ. Γεωπολιτικής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο Ι. Μάζης), επιδίωξαν να φανερώσουν την πολιτική «Νταβούτογλου» στις ηγεσίες του ελληνισμού, χωρίς όμως ανταπόκριση. Με τον Νταβούτογλου στο ΥΠΕΞ της Τουρκίας, η στρατηγική του επιδίωξη υλοποιείται στην πράξη από τον ίδιο και πλέον, οι εκάστοτε δηλώσεις του απέκτησαν πρόσθετη σημασία. Μάλιστα, ενώ κάποτε είναι κυνικές (όπως και στο βιβλίο) προς τις ηγεσίες του Ελληνισμού και ιδιαίτερα προς την Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ), μένουν αναπάντητες.
Για παράδειγμα, μερικούς μήνες πριν την αξιολόγηση των τουρκικών ενταξιακών τον Δεκ 2009, ο Νταβούτογλου απευθυνόμενος στην ΚΔ δήλωσε πως «το να προσπαθεί κανείς να κρατήσει υπό απειλή την Τουρκία, σημαίνει ότι δεν αντιλαμβάνεται την δύναμή της». Με αφορμή εκείνες τις δηλώσεις, έγραφα τότε για το επικείμενο ορόσημο (Δεκ 2009), πως «η συγκυρία μπροστά μας έχει τη μοναδικότητά της. Αφενός, οι πιέσεις πάνω στην ΚΔ μετά την απόρριψη του σχεδίου Ανάν έχουν εκτονωθεί. Αφετέρου, οι χώρες που αντιτίθενται στην Τουρκία, θα έχουν την ευκαιρία να την απορρίψουν στο τέλος της μακρόχρονης διαδικασίας». Συνεπώς, «ο μοχλός πίεσης υπάρχει κατά τη διαδικασία –όχι στο τέλος- και ενόσω η Τουρκία προσδοκεί σε ένταξη». Ταυτοχρόνως, δημοσκοπήσεις έφεραν το 70% να υποδεικνύει την παρεμπόδιση των τουρκικών ενταξιακών, που μόνο η ηγεσία μπορούσε να πράξει. Και ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ. Τις προάλλες, ο Νταβούτογλου δήλωσε ότι η Τουρκία δεν θα ανεχτεί οποιονδήποτε να παρεμποδίσει τις ενταξιακές της.
Για όποιον μελετά στρατηγικά την αντιπαλότητα με την Τουρκία, ο Νταβούτογλου έμμεσα αποκαλύπτει την αδυναμία της Τουρκίας έναντι στη δική μας δυνατότητα να τελματώσουμε τις ενταξιακές της. Δυνατότητα με πρόσθετη αξία λόγω των ευρύτερων επιδιώξεων της Τουρκίας. Και να σκεφτεί κανείς ότι, τα τελευταία χρόνια αναλυτές επιχειρηματολογούσαν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ήδη θεσμικά αποποιηθεί πλήρως κάθε δυνατότητα παρεμπόδισης των ενταξιακών της Τουρκίας!
Ο Νταβούτογλου είναι ΥΠΕΞ μιας χώρας με τεράστιο εσωτερικό πρόβλημα με τους Κούρδους (συγκυριακά με τις πρόσφατες δηλώσεις του, πραγματοποιήθηκε δολιοφθορά στο σημαντικότερο αγωγό φυσικού αερίου ο οποίος τυγχάνει υψίστης ασφαλείας στην Τουρκία) και οραματίζεται τον περιφερειακό της ρόλο. Στην πλευρά μας παρατηρείται ένα επαναλαμβανόμενο χάσμα ανάμεσα σε ηγεσία και λαό. Το 2004, κομματική ηγεσία φοβούμενη την λαϊκή αντίδραση «υποχρεώθηκε» να απορρίψει το σχέδιο Ανάν με σκεπτικό να το «τσιμεντώσει» αργότερα, ενώ άλλη κατέφυγε στο μπλε-ροζ συνέδριο-παρωδία για να το στηρίξει.
Άλλη διάσταση προκύπτει τον Δεκ 2009 που κρατάει ως σήμερα, καθώς οι πολίτες διαφορετικά αντιλαμβάνονται τα πράγματα από την ηγεσία. Χαρακτηριστικό δείγμα του χάσματος αποτελούν οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις «επιφανών» πολιτικών (πρώην και μελλούμενων υποψηφίων Προέδρων της Δημοκρατίας) ότι η Τουρκία «πρέπει να συζητήσει την ουσία του κυπριακού», «πρέπει να συζητήσει το περιουσιακό, «πρέπει να συζητήσει το θέμα των εποίκων». «Πρέπει, πρέπει, πρέπει»… Αλλά δεν λένε πως θα πειθαναγκαστεί η Τουρκία να το πράξει.
Στο τέλος, εάν προκύψει τελμάτωση λόγω των παγιοποιημένων κεφαλαίων (που ήδη η ηγεσία αναζητεί τρόπος παραμερισμού τους), το κυπριακό θα έχει επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο εις βάρος μας, πράγμα που η κοινωνία αντιλαμβάνεται και για αυτό, συστήνει εδώ και καιρό στην ηγεσία, ως μοναδικό τρόπο την παρεμπόδιση των ενταξιακών της Τουρκίας. Και η ηγεσία, αποφεύγει με χίλιους τρόπους να τοποθετηθεί ευθέως. Κατά τα άλλα, αναζητείται ενότητα ανάμεσα στα κυπριακά κόμματα, την στιγμή που η διάσταση ανάμεσα σε ηγεσία και κοινωνία παραμένει.
Kώστας Μαυρίδης / EΛΚΕΔΑ
strategyreport
