Κάποιες σκέψεις για τον χρυσό

Του Γιώργου Καισάριου

Ο χρυσός έχει χρησιμοποιηθεί από αρχαιότατους χρόνους σαν αποθήκευση αξίας. Για ποιο λόγο ο χρυσός και όχι τα φιστίκια; Διότι ο χρυσός είναι άφθαρτος, δεν σκουριάζει, δεν αλλοιώνεται και βέβαια έχει το χρώμα και τη λάμψη που του προσδίδει ότι κάτι αξίζει.

Και ο λόγος που ο χρυσός αξίζει κάτι είναι διότι κάποιοι έχουν δουλέψει να τον βγάλουν από τη γη. Έχουν πληρωθεί μεροκάματα, έχουν χρησιμοποιηθεί μηχανήματα και έχουν πληρωθεί φόροι και άλλα έξοδα. Επίσης, μέχρι ο χρυσός να φτάσει στη λιανική (ειδικά αν πρόκειται για νομίσματα) το κόστος ανεβαίνει αρκετά καθώς στο ενδιάμεσο όλοι αυτοί που τον εμπορεύονται βγάζουν “κομίσιον”. Στο τέλος της ημέρας, η αξία του χρυσού είναι συνάρτηση του τι κόστισε να βγει από το έδαφος πλέον άλλων εξόδων. Βέβαια το θέμα της ζήτησης επίσης μπαίνει στην εξίσωση. Άσχετα του πόσο κοστίζει κάτι να βγει από τη γη, αν για κάποιο λόγο υπάρχει μεγάλη ζήτηση, τότε η τιμή θα αυξηθεί δυσανάλογα του κόστους εξόρυξης πλέον του εμπορικού κέρδους.

Περίπου το ίδιο ισχύει και για τα άλλα μέταλλα, είτε είναι πολύτιμα είτε όχι. Η τελική τιμή έχει κατά πολύ να κάνει με το συνολικό κόστος εξόρυξης. Ας κοιτάξουμε λοιπόν πόσο είναι το κόστος εξόρυξης χρυσού της μεγαλύτερης εταιρείας του είδος, Barrick Gold. Σε γενικές γραμμές, το κόστος της Barrick είναι περίπου ο μέσος όρος για τον κλάδο.

Το 2003 λοιπόν το κόστος εξόρυξης (inflation adjusted)  ήταν περίπου $185 η ουγκιά. Η μέση τιμή του χρυσού το 2003 ήταν $363 η ουγκιά. Το 2009, το κόστος εξόρυξης ήταν $500 η ουγκιά και η μέση τιμή στο ταμπλό ήταν $1224 αντίστοιχα. Με λίγα λόγια, βλέπουμε μια αντιστοιχία, όπου ο χρυσός κοστίζει περίπου το διπλάσιο από το μέσο κόστος εξόρυξης. Σαν μια γενική παρατήρηση (που ίσως να μην αξίζει και τίποτα), βλέπουμε ότι σε σχέση με την τιμή στο ταμπλό το 2003, ο χρυσός το 2009 έχει ένα επιπλέον premium 50% από την τιμή εξόρυξης σε σχέση με το 2003.

Η τελική τιμή όμως του χρυσού στο ταμπλό δεν έχει μόνο σχέση με το κόστος εξόρυξης. Ένα κομμάτι της τιμής έχει να κάνει με την επενδυτική ζήτηση. Και ενώ ο χρυσός ήταν ξεχασμένος από θεούς και δαίμονες για πάνω από 20 χρόνια, ξαφνικά το 2003 είδαμε μια επαγρύπνηση.

Πριν από μερικά χρόνια (αρχές 2000 περίπου) η οργάνωση World Gold Council αποφάσισε ότι για να μπορεί ο χρυσός να πάρει την αξία που θα ήθελαν ορισμένοι να πάρει (οι παραγωγοί χρυσού δηλαδή), έπρεπε ο χρυσός να τραβήξει το ενδιαφέρον του επενδυτικού κοινού. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε η ιδέα να φτιαχτεί ένα Gold ETF. Και μετά από πολλές προσπάθειες, τον Νοέμβριο του 2004 ξεκινά η διαπραγμάτευση του πρώτου Gold ETF με το όνομα StreetTracks Gold Trust exchange-traded fund.

Από τότε έχουν ξεφυτρώσει πάρα πολλά ETF’s και σήμερα είναι δυνατόν οι επενδυτές να παίρνουν θέση στον χρυσό με πολλά μέσα, μεταξύ άλλων δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) OTC πλατφόρμες. Έτσι από το 2004 και μετά, το επενδυτικό κοινό ρίχτηκε με τα μούτρα στον χρυσό, έχοντας ένα καινούργιο asset class στα χέρια του.

Ο χρυσός αξίζει ό,τι η αγορά προτίθεται να πληρώσει. Αν η αγορά λέει $1.500, τότε τόσο αξίζει. Αν κάποιοι θέλουν να τον πάνε στον θεό, τότε στον θεό θα πάει. Είναι δεδομένο ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον για τον χρυσό έχει προσθέσει ένα premium στην τιμή. Το αν αυτό το premium δικαιολογείται είναι άλλο ερώτημα. Δεν είναι κάτι που μπορώ να απαντήσω εγώ, αλλά μόνο αυτοί που τον αγοράζουν.

Σε αντίθεση όμως με τα περισσότερα μέταλλα, οι βιομηχανικές χρήσεις του χρυσού περιορίζονται στο 10% της παραγωγής του, το υπόλοιπο (του 50% της παραγωγής) πάει για παραγωγή χρυσαφικών. Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι αγορές χρυσαφικών είναι καθοδικές εδώ και πολλά χρόνια. Μόνο στην Αμερική οι πωλήσεις είναι κάτω 50% τα τελευταία 5 χρόνια περίπου. Και ναι μεν μπορεί η ζήτηση στην Κίνα αυξάνεται, αλλά όχι σε άλλες παραδοσιακές αγορές όπως της Ινδίας... εκεί όλοι τον ρευστοποιούν και τον πουλάνε στους επενδυτές των ETF’s.

Ο χρυσός λένε ότι σε προστατεύει έναντι του πληθωρισμού. Αυτό και αν είναι αστείο. Αυτό μπορεί να συνέβαινε όταν ο χρυσός είχε σταθερή αξία σε σχέση με μια συγκεκριμένη αξία χαρτονομίσματος, αλλά αυτό δεν ισχύει σήμερα. Οι μετοχές είναι καλύτερος τρόπος προστασίας έναντι του πληθωρισμού και το ίδιο και η γη.

Για την ιστορία πάντως, ο χρυσός ίσως είναι η χειρότερη επένδυση που θα μπορούσε να κάνει κανείς από το 1980. Από τα υψηλά του το 1980 ($800), σήμερα είναι ακόμα 30% κάτω αν λάβουμε υπόψη τον παράγοντα του πληθωρισμού. Στο ίδιο διάστημα, οι αγορές έχουν αποδώσει 500%  in real terms... μετά δηλαδή από την επίδραση του πληθωρισμού.

Προσωπικά ο χρυσός δεν μου λέει τίποτα. Δεν τον έχω αγοράσει ποτέ και μάλλον δεν θα τον αγοράσω. Δεν θεωρώ ότι είναι πραγματικό χρήμα (όπως ακούμε) και δεν θεωρώ ότι με προστατεύει από το οτιδήποτε. Επίσης δεν θεωρώ ότι έχει αξία πέραν του κόστους εξόρυξης πλέον του εμπορικού κέρδος. Πάνω από όλα, δεν βλέπω ούτε στο ελάχιστο την πιθανότητα ο χρυσός να αντικατάσταση το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα και να αντικαταστήσει  τα σημερινά νομίσματα μέσα.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάποιος δεν μπορεί να κερδίσει παίζοντας τον χρυσό. Σήμερα είναι πιο εύκολο παρά ποτέ και οι επιλογές και τα μέσα είναι πάρα πολλά. Και αν κάποιος αισθάνεται άνετος με την ιδέα, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην  βάλει χρυσό στο χαρτοφυλάκιο του αν το επιθυμεί.

Πάντως να έχετε υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του χρυσού σήμερα πάει σε επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Όταν και άμα αυτοί οι επενδυτές αλλάξουν άποψη (όπως το 1980), τότε να είστε σίγουροι ότι οι πόρτες της εξόδου θα είναι πολύ στενές και οι πιθανότητες κάποιος να αποχωρήσει στην πρώτη φουρνιά είναι λίγες.

giorgos.kaisarios@capital.gr

Πηγή:www.capital.gr

Πηγή:www.capital.gr