Της Rachel Donadio
The New York Times
Ρώμη – Όλα αυτά τα χρόνια ο πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι δρώντας αριστοτεχνικά και αξιοποιώντας «μαγικές» δυνάμεις, όπως εκείνες του μεγάλου ταχυδακτυλουργού Χουντίνι, κατάφερνε να καταπλήσσει τους Ιταλούς αποφεύγοντας όχι μόνο τις πιο δόλιες πολιτικές παγίδες, αλλά πετυχαίνοντας την επανεμφάνιση στο προσκήνιο ακόμη και όταν όλα τα δεδομένα ήταν εναντίον του.
Ωστόσο αυτή την φορά, καθώς η κρίση στην Ιταλία βαθαίνει και ενδέχεται εντός των εβδομάδων να οδηγήσει στην πτώση της κυβέρνησης του, η κατάσταση έχει σε μεγάλο βαθμό διαφοροποιηθεί.
Πως αποδεικνύεται;
Οι πρώην πιστοί του οπαδοί, οι οποίοι παρόλο ότι δεν τον εγκατέλειψαν όταν απώλεσε την εξουσία το 2006, άρχισαν ήδη να διαισθάνονται μία πολιτική αδυναμία. Ως επακόλουθο προετοιμάζονται για το επόμενο κεφάλαιο, όταν δηλαδή ο Μπερλουσκόνι δεν θα είναι πλέον ο ηγέτης.
Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Μπέπε Σεβεργκίνι, σταθερός επικριτής του Μπερλουσκόνι, «μία Ιταλική παράδοση φέρει τον τενόρο να λατρεύεται μέχρις ότου ο κόσμος αρχίζει να τον αποδοκιμάζει».
Πληθαίνουν οι αποστασίες
Η αποδοκιμασία είναι εμφανής εδώ και μερικές εβδομάδες, και μάλιστα από υψηλόβαθμους πολιτικούς όπως ο Τζιανφράνκο Φίνι, συνιδρυτής του κεντροδεξιού κυβερνώντος κόμματος Λαός της Ελευθερίας, ο οποίος την Δευτέρα απέσυρε από την κυβέρνηση τέσσερα στελέχη του. Η κίνηση αυτή εδραιώνει την κρίση που ξέσπασε ότι ο κ. Μπερλουσκόνι τον εκδίωξε από τον συνασπισμό, γεγονός που του στοίχισε την πλειοψηφία στη βουλή.
Ωστόσο κάθε μέρα που περνά οι αποστασίες ή οι επικείμενες αποστασίες, πληθαίνουν.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Βιττόριο Φέλτρι, σταθερός υποστηρικτής του Μπερλουσκόνι και εκδότης της εφημερίδας Il Giornale που ανήκει στον αδελφό του Καβαλιέρε, έδωσε συνέντευξη σε άγνωστο ανταγωνιστικό έντυπο επικρίνοντας τον Ιταλό πρωθυπουργό. «Είναι κουρασμένος και συγχυσμένος. Δεν έκανε αρκετά από εκείνα τα οποία θα έπρεπε να είχε κάνει».
Επί σειρά ετών, οι επικριτές του κ. Μπερλουσκόνι δεν εκδηλώνονταν τουλάχιστον δημόσια, φοβούμενοι ότι η στάση τους θα έθετε σε κίνδυνο το μέλλον τους σε μία ευνοιοκρατική κοινωνία στην οποία ο Μπερλουσκόνι ήταν ο κυρίαρχος.
Ο φόβος αυτός επεκτεινόταν και στην κυβέρνηση, με τον πρωθυπουργό να κατηγορεί επανειλημμένα τον κ. Φίνι και άλλους για έλλειψη πίστης στο πρόσωπο του.
Δημόσια πλέον κριτική
Ωστόσο κάθε μέρα που περνά οι αποστασίες ή οι επικείμενες αποστασίες, πληθαίνουν.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Βιττόριο Φέλτρι, σταθερός υποστηρικτής του Μπερλουσκόνι και εκδότης της εφημερίδας Il Giornale που ανήκει στον αδελφό του Καβαλιέρε, έδωσε συνέντευξη σε άγνωστο ανταγωνιστικό έντυπο επικρίνοντας τον Ιταλό πρωθυπουργό. «Είναι κουρασμένος και συγχυσμένος. Δεν έκανε αρκετά από εκείνα τα οποία θα έπρεπε να είχε κάνει».
Επί σειρά ετών, οι επικριτές του κ. Μπερλουσκόνι δεν εκδηλώνονταν τουλάχιστον δημόσια, φοβούμενοι ότι η στάση τους θα έθετε σε κίνδυνο το μέλλον τους σε μία ευνοιοκρατική κοινωνία στην οποία ο Μπερλουσκόνι ήταν ο κυρίαρχος.
Ο φόβος αυτός επεκτεινόταν και στην κυβέρνηση, με τον πρωθυπουργό να κατηγορεί επανειλημμένα τον κ. Φίνι και άλλους για έλλειψη πίστης στο πρόσωπο του.
Δημόσια πλέον κριτική
Η κατάσταση ωστόσο άρχισε να αλλάζει. Πολιτικοί και άλλα δημόσια πρόσωπα, που μέχρι πρόσφατα παρέμειναν σιωπηλά σε κύρια προβλήματα που ταλανίζουν την Ιταλία, όπως η έλλειψη ανταγωνιστικότητας, η χαμηλή παραγωγικότητα, το ψηλό χρέος και η φοροδιαφυγή, τοποθετούνται πλέον ανοικτά.
Ο Πιέρ Φερντινάντο Κασίνι, ηγέτης της Ένωσης των Χριστιανοδημοκρατών, το κεντρώο Καθολικό κόμμα που μετείχε σε προηγούμενες κυβερνήσεις του κ. Μπερλουσκόνι αλλά όχι στην παρούσα, τόνισε ότι «στους κόλπους του κόμματος Λαός της Ελευθερίας του κ. Μπερλουσκόνι υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι ο πρωθυπουργός πλησιάζει προς το τέλος του».
«Μία αυτοκρατορία είναι μία αυτοκρατορία, ωστόσο ένας Ιούλιος Καίσαρ είναι διαφορετικός από τον Καλιγούλα» τόνισε χαρακτηριστικά, σαφής αναφορά στα σεξουαλικά σκάνδαλα όπου φέρεται να εμπλέκεται ο Μπερλουσκόνι.
Ο κ. Κασίνι αποτελεί το μήλον της έριδας τόσο για τον κ. Φίνι όσο και για το κεντροαριστερό Δημοκρατικό κόμμα. Αμφότεροι θέλουν το 5,8% των ψήφων που διαθέτει ώστε να αποκτήσουν την πλειοψηφία στη Βουλή.
Παρόλα αυτά, αν και εντείνονται οι εκτιμήσεις ότι ο κ. Μπερλουσκόνι βρίσκεται προς την έξοδο, εντούτοις κανένας, ούτε ακόμη και βετεράνοι πολιτικοί, δεν μπορούν να απαντήσουν στο ερώτημα ποιος θα είναι ο αντικαταστάτης του, γεγονός που ενισχύει την αβεβαιότητα στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας, την σοβαρότερη εδώ και 20 χρόνια.
Από την πρώτη εκλογή του στην πρωθυπουργία το 1994, ο κ. Μπερλουσκόνι μετέτρεψε την πολιτική σε προσωπική υπόθεση, διατηρώντας την δεξιά σε τροχιά συνεργασίας και την αριστερά διασπασμένη λόγω της μη εξεύρεσης ισοδύναμου αντιπάλου.
Κατόρθωσε επίσης να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι στην Ιταλία επικρατεί ο δικομματισμός, με την τροποποίηση το 2005 του εκλογικού νόμου που επέτρεπε τον σχηματισμό πλειοψηφούντος συνασπισμού ακόμη και με την εξασφάλιση ποσοστού μικρότερου του 50%, και οδηγώντας τα μικρότερα κόμματα στην απώλεια της πολιτικής τους επιρροής.
Τόσο ο κ. Κασίνι όσο και άλλοι θέλουν να αλλάξουν τον νόμο ώστε να υποβοηθηθούν στην προσπάθεια δημιουργίας ενός κεντρώου σχηματισμού, πιθανότατα με την συμμετοχή του κ. Φίνι, του Φρανσέσκο Ρουτέλλι, του λαοφιλούς πρώην δημάρχου της Ρώμης, και πιθανότατα του Λούκα Κορντέρο Μοντεζέμολο, προέδρου της Φεράρι και πρώην προέδρου της ένωσης Ιταλών βιομηχάνων.
Τον Δεκέμβριο κρίνονται όλα
Ο Πιέρ Φερντινάντο Κασίνι, ηγέτης της Ένωσης των Χριστιανοδημοκρατών, το κεντρώο Καθολικό κόμμα που μετείχε σε προηγούμενες κυβερνήσεις του κ. Μπερλουσκόνι αλλά όχι στην παρούσα, τόνισε ότι «στους κόλπους του κόμματος Λαός της Ελευθερίας του κ. Μπερλουσκόνι υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι ο πρωθυπουργός πλησιάζει προς το τέλος του».
«Μία αυτοκρατορία είναι μία αυτοκρατορία, ωστόσο ένας Ιούλιος Καίσαρ είναι διαφορετικός από τον Καλιγούλα» τόνισε χαρακτηριστικά, σαφής αναφορά στα σεξουαλικά σκάνδαλα όπου φέρεται να εμπλέκεται ο Μπερλουσκόνι.
Ο κ. Κασίνι αποτελεί το μήλον της έριδας τόσο για τον κ. Φίνι όσο και για το κεντροαριστερό Δημοκρατικό κόμμα. Αμφότεροι θέλουν το 5,8% των ψήφων που διαθέτει ώστε να αποκτήσουν την πλειοψηφία στη Βουλή.
Παρόλα αυτά, αν και εντείνονται οι εκτιμήσεις ότι ο κ. Μπερλουσκόνι βρίσκεται προς την έξοδο, εντούτοις κανένας, ούτε ακόμη και βετεράνοι πολιτικοί, δεν μπορούν να απαντήσουν στο ερώτημα ποιος θα είναι ο αντικαταστάτης του, γεγονός που ενισχύει την αβεβαιότητα στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας, την σοβαρότερη εδώ και 20 χρόνια.
Από την πρώτη εκλογή του στην πρωθυπουργία το 1994, ο κ. Μπερλουσκόνι μετέτρεψε την πολιτική σε προσωπική υπόθεση, διατηρώντας την δεξιά σε τροχιά συνεργασίας και την αριστερά διασπασμένη λόγω της μη εξεύρεσης ισοδύναμου αντιπάλου.
Κατόρθωσε επίσης να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι στην Ιταλία επικρατεί ο δικομματισμός, με την τροποποίηση το 2005 του εκλογικού νόμου που επέτρεπε τον σχηματισμό πλειοψηφούντος συνασπισμού ακόμη και με την εξασφάλιση ποσοστού μικρότερου του 50%, και οδηγώντας τα μικρότερα κόμματα στην απώλεια της πολιτικής τους επιρροής.
Τόσο ο κ. Κασίνι όσο και άλλοι θέλουν να αλλάξουν τον νόμο ώστε να υποβοηθηθούν στην προσπάθεια δημιουργίας ενός κεντρώου σχηματισμού, πιθανότατα με την συμμετοχή του κ. Φίνι, του Φρανσέσκο Ρουτέλλι, του λαοφιλούς πρώην δημάρχου της Ρώμης, και πιθανότατα του Λούκα Κορντέρο Μοντεζέμολο, προέδρου της Φεράρι και πρώην προέδρου της ένωσης Ιταλών βιομηχάνων.
Τον Δεκέμβριο κρίνονται όλα
Η στιγμή της αλήθειας για τον κ. Μπερλουσκόνι θα είναι στα μέσα Δεκεμβρίου. Και τα δύο σώματα της Βουλής θα ψηφίσουν και πιθανότατα θα εγκρίνουν στις 10 Δεκεμβρίου τον προϋπολογισμό για το 2011. Στις 13 Δεκεμβρίου ο κ. Μπερλουσκόνι είναι προγραμματισμένο να εμφανιστεί ενώπιον και των δύο σωμάτων, ενώ την επομένη θα αντιμετωπίσει την πρόταση μομφής που θα κατατεθεί εναντίον του και η οποία πολύ πιθανόν να οδηγήσει στην πτώση της κυβέρνησης.
Την ίδια ημέρα το συνταγματικό δικαστήριο της Ιταλίας αναμένεται να ανακοινώσει την απόφαση στο κατά πόσον ο νόμος που του παρέχει ασυλία σε ενδεχόμενη δίωξη του είναι αντισυνταγματικός.
Σε μία χώρα όμως όπου η πολιτική ασκείται στο ανώτατο επίπεδο, με περίτεχνες κινήσεις και ψευδοτραυματισμούς, το παιγνίδι δεν έχει ακόμη τελειώσει.
«Όποιος πιστεύει ότι ο Μπερλουσκόνι είναι νεκρός και θαμμένος είναι απολύτως λανθασμένος» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Κασίνι. «Αν η κρίση τον αναδείξει και πάλι στο επίκεντρο και του επιτρέψει να παίξει τον ρόλο του θύματος, τότε έχει την δυνατότητα να ανακάμψει». Για να προσθέσει ωστόσο ότι «θα βρεθεί σε δύσκολη θέση όταν ο λαός τον καταστήσει υπεύθυνο για τα όσα έχει πράξει.»
Την ίδια ημέρα το συνταγματικό δικαστήριο της Ιταλίας αναμένεται να ανακοινώσει την απόφαση στο κατά πόσον ο νόμος που του παρέχει ασυλία σε ενδεχόμενη δίωξη του είναι αντισυνταγματικός.
Σε μία χώρα όμως όπου η πολιτική ασκείται στο ανώτατο επίπεδο, με περίτεχνες κινήσεις και ψευδοτραυματισμούς, το παιγνίδι δεν έχει ακόμη τελειώσει.
«Όποιος πιστεύει ότι ο Μπερλουσκόνι είναι νεκρός και θαμμένος είναι απολύτως λανθασμένος» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Κασίνι. «Αν η κρίση τον αναδείξει και πάλι στο επίκεντρο και του επιτρέψει να παίξει τον ρόλο του θύματος, τότε έχει την δυνατότητα να ανακάμψει». Για να προσθέσει ωστόσο ότι «θα βρεθεί σε δύσκολη θέση όταν ο λαός τον καταστήσει υπεύθυνο για τα όσα έχει πράξει.»
