Η αμερικανική τράπεζα αγόραζε μετοχές της Αlpha ενώ ήταν σύμβουλος της Εθνικής για τη συγχώνευση στο διάστημα των συζητήσεων
Τίθεται ζήτημα κατάχρησης της θέσης της και ενδέχεται να έχει υποπέσει στο αδίκημα της εσωτερικής πληροφόρησης
Οσμή σκανδάλου διεθνών διαστάσεων αναδύεται από τις πράξεις επί των μετοχών της Αlpha Βank, που διενήργησε η αμερικανική τράπεζα Μorgan Stanley, σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας κατά τις διαπραγματεύσεις για τη συγχώνευση με την τράπεζα του κ. Ι.Κωστόπουλου.
Το ντιλ που επιχειρήθηκε λίγο πριν από τις κρίσιμες και αποφασιστικές συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης απέτυχε μεν, αλλά αμέσως μετά το ναυάγιο αποκαλύφθηκε, από την ίδια την αμερικανική τράπεζα, ότι στο μεσοδιάστημα, ακόμη και στο επίμαχο των δύσκολων διαπραγματεύσεων, αγόραζε μετοχές της Αlpha Βank!
Πράγμα ασυνήθιστο και σε κάθε περίπτωση ερευνητέο, καθώς η ξένη τράπεζα, ως σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας και συμμετέχουσα στις διαβουλεύσεις, δεν επιτρέπεται ούτε καν να λοξοκοιτάζει στο ταμπλό, όχι να κάνει πράξεις, έστω ως θεματοφύλακας για λογαριασμό πελατών της, όπως φαίνεται να ισχυρίζεται.
Εκ των πραγμάτων, τίθεται ζήτημα κατάχρησης της θέσης της ως συμβούλου και το χειρότερο ενδέχεται να έχει υποπέσει στο αδίκημα της εσωτερικής πληροφόρησης, το οποίο θεωρείται μείζον αδίκημα στις διεθνείς χρηματαγορές και δη στα αμερικανικά δικαστήρια, τα οποία μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 είναι πολύ ευαίσθητα σε ζητήματα κατάχρησης της εσωτερικής πληροφόρησης από διαμεσολαβούσες τράπεζες.
Το όλο θέμα και συγκεκριμένα η αύξηση της συμμετοχής της αμερικανικής τράπεζας στο μετοχικό κεφάλαιο της Αlpha ήλθε στο προσκήνιο την περασμένη Δευτέρα, όταν η αμερικανική τράπεζα ενημέρωσε εγγράφως την Αlpha ότι το μερίδιό της στην εν λόγω ελληνική τράπεζα υπερέβη το 5% και συγκεκριμένα από 4,965% τον περασμένο Οκτώβριο ανήλθε σε 5,109% μετά την αποτυχία της προσπάθειας συγχώνευσης των δύο ελληνικών τραπεζών.
Η διοίκηση της Αlpha αιφνιδιάστηκε από το γεγονός, παρ΄ ότι είχαν προηγηθεί σχετικά δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο, αλλά τα θεώρησε μέρος του παιγνίου άσκησης πιέσεων για τη διατήρηση στη ζωή του ντιλ με την Εθνική.
Ωστόσο, αμέσως μετά κύματα οργής φαίνεται ότι κατέλαβαν τους κκ. Ι. Κωστόπουλο και Δ. Μαντζούνη, οι οποίοι απέστειλαν το σχετικό έγγραφο της αμερικανικής τράπεζας στο Χρηματιστήριο Αθηνών, καθώς ένιωσαν ότι βρίσκονται προ σχεδίων επιθετικής εξαγοράς.
Κατά τα φαινόμενα, η διοίκηση της Αlpha πίστεψε ότι η δημοσιοποίηση αύξησης του ποσοστού της αμερικανικής τράπεζας αποτελούσε προοίμιο άλλων κινήσεων και υπέθεσε ότι μπορούσε να συνδυασθεί με κινήσεις προς την πλευρά του εμιράτου του Κατάρ, το οποίο διαθέτει άλλο ένα 5% στην Αlpha. Αθροιζόμενα τα δύο μερίδια έδιδαν ένα κρίσιμο ποσοστό 10%, ικανό να χρησιμοποιηθεί ενδεχομένως στη γενική συνέλευση της Αlpha για την ανατροπή των ισορροπιών και τη διαμόρφωση περιβάλλοντος επιθετικής εξαγοράς. Η αλήθεια είναι ότι από την πλευρά του Κατάρ δεν εκδηλώθηκε αλλαγή στάσης ως προς τον χαρακτήρα της συμμετοχής του εμιράτου στο μετοχικό κεφάλαιο της Αlpha.
Ετσι κι αλλιώς πάντως η αποκάλυψη υπέρβασης του 5% από την αμερικανική τράπεζα ώθησε τους κκ. Κωστόπουλο και Μαντζούνη να αντιδράσουν. Αφενός υπήρξαν δηλώσεις συνεργατών τους στους «Financial Τimes» και αφετέρου εξεδόθη ανακοίνωση στην Αθήνα, στην οποία, χωρίς να γίνεται σύνδεση με τυχόν διαθέσεις και κινήσεις της Εθνικής, αφήνονταν να εννοηθούν πολλά και κρίσιμα για τις πράξεις της αμερικανικής τράπεζας.
Συγκεκριμένα, διατυπωνόταν αυτονοήτως το επιχείρημα ότι ουδείς θεσμικός επενδυτής και μάλιστα τράπεζα συμμετέχει τυχαία σε άλλη τράπεζα με τέτοιο κρίσιμο ποσοστό. Πολύ δε περισσότερο όταν δεν έχει συνεννοηθεί με τη διοίκησή της. Είναι επίσης απολύτως ασύνηθες ο σύμβουλος του προτείνοντος σε συγχώνευση να συμμετέχει με τέτοιο κρίσιμο ποσοστό στην τράπεζα-στόχο. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν ο ίδιος σύμβουλος ήταν και σύμβουλος στην αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής που ολοκληρώθηκε στις 25 Οκτωβρίου του 2010 και όταν κυρίως στο ενημερωτικό δελτίο εκείνης της αύξησης υπήρχε ρητή δήλωση ότι η Εθνική δεν έχει σχέδια για συγχωνεύσεις και εξαγορές.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το επιτελείο της Αlpha, ο σύμβουλος, συγκεκριμένα η αμερικανική τράπεζα, σχεδίαζε από τα τέλη του Οκτωβρίου τη συγχώνευση και ταυτόχρονα προέβαινε σε αγορές μπλοκ μετοχών της Αlpha από θεσμικό επενδυτή που ήθελε να αποεπενδύσει ήδη από την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου του 2010.
Τα παραπάνω ενισχύονται όταν προκύπτει, πάλι από επίσημα στοιχεία που έχει στην κατοχή της η Αlpha, ότι η αμερικανική τράπεζα συνέχισε τις αγορές καθ΄ όλο το 2010 και έκανε ακόμη πράξεις, αλλά και δανεισμό μετοχών της Αlpha από την Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Επί Παραγώγων (ΕΤΕΣΕΠ), και κατά το διάστημα που είχαν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο ελληνικών τραπεζών για τη συγχώνευσή τους.
Στην πραγματικότητα, όποιες εξηγήσεις και αν δίδει η αμερικανική τράπεζα, τέτοια συμπεριφορά λογικώς θεωρείται αδικαιολόγητη για το βεληνεκές μιας διεθνούς τράπεζας όπως της Μorgan Stanley. Οι περισσότεροι πιστεύουν λοιπόν ότι εγείρονται ζητήματα κατάχρησης αγοράς και εκμετάλλευσης εσωτερικών πληροφοριών.
Η Αlpha απέφυγε να αποκαλύψει δημοσίως όσα γνωρίζει από τα στοιχεία του μετοχολογίου της, για τον χρόνο αγοράς των μετοχών της από την αμερικανική τράπεζα.
Ωστόσο, στην τελευταία ανακοίνωσή της σημείωνε ότι μπορεί να συνδράμει τις Αρχές, ακριβώς διότι αυτού του τύπου οι συναλλαγές είναι απολύτως ασυνήθιστες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Η Μorgan Stanley διατείνεται ότι ως θεματοφύλακας έχει νομικά τη δυνατότητα τέτοιων πράξεων για λογαριασμό πελατών της και στις διάφορες οχλήσεις που δέχθηκε μετέδωσε ότι διαφορετικά τμήματα της ίδιας τράπεζας μπορούν να ενεργούν αυτόνομα, χωρίς κατ΄ ανάγκην να γνωρίζουν το έργο και την ευθύνη άλλων, που προσφέρουν υπηρεσίες συμβούλου. Τα παραπάνω επιχειρήματα σε κάθε περίπτωση εγείρουν θέματα σχετιζόμενα με το ήθος των συναλλαγών και των πράξεων.
Στο πρόσφατο παρελθόν ειδικά μετά την εκδήλωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης γενικευμένη ήταν η κριτική που ασκήθηκε διεθνώς ακριβώς επειδή πανίσχυρα πολυεθνικά χρηματοπιστωτικά σύνολα «έσπασαν» τους κώδικες συμπεριφοράς, μπέρδεψαν ιδιότητες και συνέλαβαν σχέδια που έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με τα χρηστά τραπεζικά ήθη.
Η συνέχεια προφανώς είναι στην ευθύνη των εποπτικών αρχών. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά και το FSΑ, η αντίστοιχη βρετανική εποπτική αρχή που εποπτεύει τη δραστηριότητα της αμερικανικής τράπεζας στην Ευρώπη, αλλά και οι δύο ελληνικές τράπεζες, η Εθνική και η Αlpha, οφείλουν να συνδράμουν στην έρευνα ώστε να καταδειχθεί αν και για ποιο σκοπό και για λογαριασμό ποίων η αμερικανική τράπεζα έπαιξε αυτό τον διπλό ρόλο του συμβούλου και του επενδυτή μαζί.
H Μorgan Stanley έχει εμπλακεί και στο παρελθόν σε σοβαρές υποθέσεις διαρροής εμπιστευτικών πληροφοριών προκαλώντας την αντίδραση των αρχών κεφαλαιαγοράς στις ΗΠΑ.
Το 2007, η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς υπέβαλε μηνυτήριες αγωγές κατά 11 ατόμων και τριών εταιρειών για διαρροή εμπιστευτικών πληροφοριών από υπαλλήλους της UΒS Securities LLC και της Μorgan Stanley σε hedge funds και χρηματιστές που κατάφεραν να εξασφαλίσουν κέρδη 15 εκατ. δολ.
Οπως είχε ανακοινώσει ανώτατο διευθυντικό στέλεχος της UΒS, ο Μitchel Guttenberg, ενημέρωσε τουλάχιστον δύο χρηματιστές για τις επικείμενες αναβαθμίσεις μετοχών με στόχο να μοιραστεί μέρος των παράνομων κερδών.
Στην άλλη περίπτωση, η δικηγόρος τμήματος διεθνών αγορών της Μorgan Stanley, Randi Collotta, από κοινού με τον σύζυγό της, παρείχε σε χρηματιστή από τη Φλόριντα απόρρητες πληροφορίες για επικείμενες εξαγορές εταιρειών. Ως αντάλλαγμα το ζευγάρι θα μοιραζόταν με τον χρηματιστή τα παράνομα κέρδη. Το όνομα της Μorgan Stanley είχε εμπλακεί και στο σκάνδαλο της Galleon που ξέσπασε στη Wall Street το 2009 καθώς υπήρχαν καταγγελίες ότι η Galleon πλήρωνε σημαντικά ποσά στις συνεργαζόμενες με αυτή τράπεζες μεταξύ των οποίων και η Μorgan Stanley για να αποσπά εσωτερική πληροφόρηση.
Πριν από αυτό, δικαστήριο του Χονγκ Κονγκ καταδίκασε με την αυστηρότερη ποινή πρώην στέλεχος της Μorgan Stanley για τη συμμετοχή του σε υπόθεση εσωτερικής πληροφόρησης. Σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα το στέλεχος αγόρασε μετοχές της Citic Resource Ηoldings αξίας 11 εκατ. δολ. την περίοδο που παρείχε συμβουλευτικές υπηρεσίες για την εξαγορά πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στο Καζακστάν και στη Βόρεια Κίνα. Στη συνέχεια πούλησε περίπου τις μισές μετοχές του αποκομίζοντας κέρδη περίπου 4,31 εκατ. δολ., δύο μήνες μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας.
Είναι άγνωστη η αφετηρία των βασικών πράξεων και γεγονότων. Ορισμένοι την τοποθετούν χρονικά στις 18 Ιανουαρίου του 2010, οπότε και εκδηλώθηκε, αιφνιδιαστικά, είναι αλήθεια, το ενδιαφέρον της Εθνικής Τράπεζας προς την Αlpha Βank.
Ωστόσο, η διοίκηση της Εθνικής δεν έδρασε εν κενώ.
Από το καλοκαίρι του 2010 είχε εντοπισθεί το αδιέξοδο στην εγχώρια τραπεζική αγορά και πολλοί θεωρούσαν ότι οι ελληνικές τράπεζες οφείλουν κινήσεις και ότι δεν μπορούν να μένουν ακίνητες περιμένοντας το μάννα εξ ουρανού.
Τότε λοιπόν η Εθνική εκπόνησε στρατηγικό σχέδιο που περιελάμβανε διάφορες κινήσεις.
Βάση εκείνου του σχεδίου ήταν η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής ώστε να εξασφαλισθούν χρηματοδοτικοί πόροι ικανοί να τη θωρακίσουν έναντι των επερχομένων δυσκολιών και ταυτόχρονα να διαμορφωθεί περιβάλλον πρωτοβουλιών, τις οποίες δεν θα μπορούσε να αρνηθεί κανείς αν είχε προηγουμένως «χτισθεί» εντύπωση ισχύος και υπεροχής.
Για την υποστήριξη εκείνου του σχεδίου προσελήφθη ως σύμβουλος η Μorgan Stanley, η οποία στήριξε, είναι αλήθεια, τις προσπάθειες της διοίκησης της Εθνικής να οργανώσει επιτυχώς την αύξηση κεφαλαίου και να πουλήσει μερίδιο της τουρκικής θυγατρικής Finansbank.
Η αύξηση έγινε, η αμερικανική τράπεζα διατήρησε ρόλο συμβούλου και προφανώς συνέβαλε στην εκπόνηση στρατηγικής εξόδου στις αγορές.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τουλάχιστον γνώριζε, αν δεν συμμετείχε, στις συζητήσεις προετοιμασίας του σχεδίου συγχώνευσης με την Αlpha.
Οπως και αν έχει, όταν εκδηλώθηκε η κίνηση η αμερικανική τράπεζα ήταν βασική σύμβουλος της Εθνικής και αυτή που διαπραγματευόταν στο Λονδίνο για λογαριασμό της με τους συμβούλους της Αlpha. Η διοίκηση της Εθνικής έχει υποστηρίξει μετά πάθους ότι η πρότασή της ήταν φιλική, έντιμη και συμβατή με το γενικότερο εθνικό συμφέρον.
Και ακόμη ότι οι βασικοί όροι που είχαν να κάνουν με τη συμφωνία ανταλλαγής και τις θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο της νέας τράπεζας συμφωνήθηκαν σχεδόν από την αρχή και στη βάση αυτών των αρχών υπογράφηκε η συμφωνία εμπιστευτικότητας από τους διευθύνοντες συμβούλους των δύο τραπεζών κκ. Απ. Ταμβακάκη και Δ. Μαντζούνη. Υπέθετε και ανέμενε τη συμφωνία και το ντιλ και ότι εξεπλάγη το πρωί εκείνης της Παρασκευής όταν φάνηκε ότι τα πράγματα δεν βαίνουν καλώς.
Από την πλευρά της η διοίκηση της Αlpha μεταδίδει ότι η προσέγγιση ήταν αιφνιδιαστική από την Εθνική και έγινε με συνάντηση των διοικήσεων των δύο τραπεζών που προκλήθηκε από την πλευρά του κ. Ταμβακάκη. Επιδόθηκε σε κλειστό φάκελο πρόταση στην οποία έπρεπε να δοθεί απάντηση σε ρητή προθεσμία. Το όλο σκηνικό προκάλεσε δυσφορία στους κκ. Κωστόπουλο και Μαντζούνη. Ο τρόπος εκρίθη επιτακτικός, αλλά παρά τη δυσαρέσκεια επέλεξαν τη διεξαγωγή της συζήτησης και έτσι υπεγράφη σύμφωνο εμπιστευτικότητας.
Ως τη λήξη της προθεσμίας, την Παρασκευή 18 Ιανουαρίου τα μεσάνυχτα, διεξήχθησαν εντατικές διαπραγματεύσεις, κυρίως μεταξύ των συμβούλων των δύο πλευρών στο Λονδίνο. Διαπιστώθηκε σταδιακά σύγκλιση, που επιβεβαιώθηκε και από τις διοικήσεις στις αρχές της τελευταίας εβδομάδας των διαπραγματεύσεων, πλην του σημείου της σχέσης ανταλλαγής.
Το διοικητικό σχήμα της νέας τράπεζας επιβεβαι ώνουν και οι δύο τράπεζες ότι είχε συμφωνηθεί.
Η Εθνική έχει μεταδώσει ότι είχε υπάρξει συμφωνία και στο ζήτημα της σχέσης ανταλλαγής των μετοχών. Η πλευρά της Αlpha επιμένει ότι επ΄ αυτού δεν υπήρχε συμφωνία. Η σχέση 8 προς 11, δηλαδή 0,727 μετοχές Εθνικής για μία μετοχή Αlpha κρίθηκε μη ικανοποιητική από την αρχή. Και επίσης μεταφέρουν ότι είχαν ερωτηματικά για τον χρόνο που επέλεξε η Εθνική να κάνει την πρότασή της, πριν δηλαδή από τη δημοσίευση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων και πριν από τη διεξαγωγή της κρίσιμης συνόδου κορυφής της 25ης Μαρτίου. Ανησυχία προκαλούσε επίσης στο επιτελείο της Αlpha το γεγονός ότι ο σύμβουλος της άλλης πλευράς και συγκεκριμένα η Μorgan Stanley εμφανιζόταν με ποσοστό 4,9% στο μετοχολόγιό της. Παρά ταύτα από την πλευρά της η Αlpha θεωρούσε ότι την παραμονή εκπνοής της προθεσμίας τα κύρια ζητήματα είχαν λυθεί αλλά παρέμεινε μόνο ανοιχτό το θέμα της σχέσης ανταλλαγής. Είχε μάλιστα συμφωνηθεί συνάντηση των κ. Κωστόπουλου και Ταμβακάκη στις 18 Φεβρουαρίου στις 7 το απόγευμα. Με το ραντεβού συμφωνεί και η πλευρά της Εθνικής, όχι όμως και με το γεγονός ότι υπήρχε εκκρεμότητα στο ζήτημα της σχέσης ανταλλαγής.
Κατά την Αlpha, η εκκρεμότητα αποδεικνύεται από τη συνάντηση που έγινε το βράδυ της προηγουμένης μεταξύ των κ. Ταμβακάκη και Α.Θεοδωρίδη, γενικού διευθυντή της Αlpha, κατά την οποία η πλευρά της Εθνικής υπήρξε άκαμπτη, μη αφήνοντας περιθώρια σημαντικής βελτίωσης της σχέσης ανταλλαγής μετοχών. Κατά την εκτίμηση της Αlpha δεν θα πήγαινε παραπάνω από 0,737 και φέρεται ο κ. Θεοδωρίδης να του είπε ότι «δεν είναι δυνατόν να μην έχει φυλάξει ένα 10% για την τελική διαπραγμάτευση» . Η διοίκηση της Εθνικής αντιτείνει ότι δεν υπήρχε περιθώριο βελτίωσης γιατί θα θίγονταν τα συμφέροντα των μετόχων της Εθνικής και επιμένει πως η πρόταση ανταλλαγής ήταν γενναιόδωρη.
Η διαφορά όμως φαίνεται να είχε διαπιστωθεί από το βράδυ της Πέμπτης. Το πρωί της Παρασκευής συνεκλήθη εκτελεστική επιτροπή της Αlpha και αποφασίστηκε να ζητηθεί εξουσιοδότηση από το διοικητικό συμβούλιο, το οποίο συνεκλήθη για τον σκοπό αυτόν στις 13.00, όπου ο εκπρόσωπος του Δημοσίου προσήλθε, ενημερώθηκε και επέλεξε να μη συμμετάσχει στη συνεδρίαση. Η σύγκληση του διοικητικού συμβουλίου διέρρευσε στον Τύπο και η διοίκηση της Εθνικής ζήτησε ενημέρωση.
Μεσούσης της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου η ουσία της πρότασης της Εθνικής διέρρευσε σε χρηματιστηριακή ιστοσελίδα, η επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ζήτησε εγγράφως εξηγήσεις και η διαπραγμάτευση των μετοχών ανεστάλη. Από το σημείο αυτό η επαφή χάνεται ολοκληρωτικά. Η Εθνική επέλεξε να δημοσιοποιήσει πλήρως την πρόταση δημιουργώντας την αίσθηση συμφωνίας και ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου επικοινώνησε ανεπίσημα με την Αlpha για να ενημερωθεί και να δηλώσει το ενδιαφέρον του για το εγχείρημα. Ολα αυτά ερμηνεύθηκαν από τη διοίκηση της Αlpha ως πίεση και έφεραν την απόρριψη, καθώς με ολόκληρη την πρόταση δημοσιοποιημένη, δεν ήταν πλέον δυνατή συμφωνία επί της σχέσεως ανταλλαγής, αν και υπό αυτές ακόμη τις συνθήκες η πρόταση απερρίφθη, χωρίς όμως να αποκλεισθούν όλα τα ενδεχόμενα.
Το Σαββατοκύριακο που ακολούθησε η Αlpha έκανε αντιπρόταση με σχέση ανταλλαγής 10 μετοχές Εθνικής προς 12 μετοχές Αlpha, η οποία απερρίφθη μέσα σε μία ώρα και με απαξιωτικό τρόπο, σύμφωνα πάντα με τη διοίκηση της Αlpha. Κάπως έτσι το ντιλ έσβησε και έμεινε να πλανάται η καχυποψία, που τώρα με την αποκάλυψη του διπλού παιγνιδιού της Μorgan Stanley λαμβάνει άλλες διαστάσεις.
Του ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ
Το ντιλ που επιχειρήθηκε λίγο πριν από τις κρίσιμες και αποφασιστικές συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης απέτυχε μεν, αλλά αμέσως μετά το ναυάγιο αποκαλύφθηκε, από την ίδια την αμερικανική τράπεζα, ότι στο μεσοδιάστημα, ακόμη και στο επίμαχο των δύσκολων διαπραγματεύσεων, αγόραζε μετοχές της Αlpha Βank!
Πράγμα ασυνήθιστο και σε κάθε περίπτωση ερευνητέο, καθώς η ξένη τράπεζα, ως σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας και συμμετέχουσα στις διαβουλεύσεις, δεν επιτρέπεται ούτε καν να λοξοκοιτάζει στο ταμπλό, όχι να κάνει πράξεις, έστω ως θεματοφύλακας για λογαριασμό πελατών της, όπως φαίνεται να ισχυρίζεται.
Εκ των πραγμάτων, τίθεται ζήτημα κατάχρησης της θέσης της ως συμβούλου και το χειρότερο ενδέχεται να έχει υποπέσει στο αδίκημα της εσωτερικής πληροφόρησης, το οποίο θεωρείται μείζον αδίκημα στις διεθνείς χρηματαγορές και δη στα αμερικανικά δικαστήρια, τα οποία μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 είναι πολύ ευαίσθητα σε ζητήματα κατάχρησης της εσωτερικής πληροφόρησης από διαμεσολαβούσες τράπεζες.
Το όλο θέμα και συγκεκριμένα η αύξηση της συμμετοχής της αμερικανικής τράπεζας στο μετοχικό κεφάλαιο της Αlpha ήλθε στο προσκήνιο την περασμένη Δευτέρα, όταν η αμερικανική τράπεζα ενημέρωσε εγγράφως την Αlpha ότι το μερίδιό της στην εν λόγω ελληνική τράπεζα υπερέβη το 5% και συγκεκριμένα από 4,965% τον περασμένο Οκτώβριο ανήλθε σε 5,109% μετά την αποτυχία της προσπάθειας συγχώνευσης των δύο ελληνικών τραπεζών.
Η διοίκηση της Αlpha αιφνιδιάστηκε από το γεγονός, παρ΄ ότι είχαν προηγηθεί σχετικά δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο, αλλά τα θεώρησε μέρος του παιγνίου άσκησης πιέσεων για τη διατήρηση στη ζωή του ντιλ με την Εθνική.
Ωστόσο, αμέσως μετά κύματα οργής φαίνεται ότι κατέλαβαν τους κκ. Ι. Κωστόπουλο και Δ. Μαντζούνη, οι οποίοι απέστειλαν το σχετικό έγγραφο της αμερικανικής τράπεζας στο Χρηματιστήριο Αθηνών, καθώς ένιωσαν ότι βρίσκονται προ σχεδίων επιθετικής εξαγοράς.
Κατά τα φαινόμενα, η διοίκηση της Αlpha πίστεψε ότι η δημοσιοποίηση αύξησης του ποσοστού της αμερικανικής τράπεζας αποτελούσε προοίμιο άλλων κινήσεων και υπέθεσε ότι μπορούσε να συνδυασθεί με κινήσεις προς την πλευρά του εμιράτου του Κατάρ, το οποίο διαθέτει άλλο ένα 5% στην Αlpha. Αθροιζόμενα τα δύο μερίδια έδιδαν ένα κρίσιμο ποσοστό 10%, ικανό να χρησιμοποιηθεί ενδεχομένως στη γενική συνέλευση της Αlpha για την ανατροπή των ισορροπιών και τη διαμόρφωση περιβάλλοντος επιθετικής εξαγοράς. Η αλήθεια είναι ότι από την πλευρά του Κατάρ δεν εκδηλώθηκε αλλαγή στάσης ως προς τον χαρακτήρα της συμμετοχής του εμιράτου στο μετοχικό κεφάλαιο της Αlpha.
Ετσι κι αλλιώς πάντως η αποκάλυψη υπέρβασης του 5% από την αμερικανική τράπεζα ώθησε τους κκ. Κωστόπουλο και Μαντζούνη να αντιδράσουν. Αφενός υπήρξαν δηλώσεις συνεργατών τους στους «Financial Τimes» και αφετέρου εξεδόθη ανακοίνωση στην Αθήνα, στην οποία, χωρίς να γίνεται σύνδεση με τυχόν διαθέσεις και κινήσεις της Εθνικής, αφήνονταν να εννοηθούν πολλά και κρίσιμα για τις πράξεις της αμερικανικής τράπεζας.
Συγκεκριμένα, διατυπωνόταν αυτονοήτως το επιχείρημα ότι ουδείς θεσμικός επενδυτής και μάλιστα τράπεζα συμμετέχει τυχαία σε άλλη τράπεζα με τέτοιο κρίσιμο ποσοστό. Πολύ δε περισσότερο όταν δεν έχει συνεννοηθεί με τη διοίκησή της. Είναι επίσης απολύτως ασύνηθες ο σύμβουλος του προτείνοντος σε συγχώνευση να συμμετέχει με τέτοιο κρίσιμο ποσοστό στην τράπεζα-στόχο. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν ο ίδιος σύμβουλος ήταν και σύμβουλος στην αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής που ολοκληρώθηκε στις 25 Οκτωβρίου του 2010 και όταν κυρίως στο ενημερωτικό δελτίο εκείνης της αύξησης υπήρχε ρητή δήλωση ότι η Εθνική δεν έχει σχέδια για συγχωνεύσεις και εξαγορές.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το επιτελείο της Αlpha, ο σύμβουλος, συγκεκριμένα η αμερικανική τράπεζα, σχεδίαζε από τα τέλη του Οκτωβρίου τη συγχώνευση και ταυτόχρονα προέβαινε σε αγορές μπλοκ μετοχών της Αlpha από θεσμικό επενδυτή που ήθελε να αποεπενδύσει ήδη από την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου του 2010.
Τα παραπάνω ενισχύονται όταν προκύπτει, πάλι από επίσημα στοιχεία που έχει στην κατοχή της η Αlpha, ότι η αμερικανική τράπεζα συνέχισε τις αγορές καθ΄ όλο το 2010 και έκανε ακόμη πράξεις, αλλά και δανεισμό μετοχών της Αlpha από την Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Επί Παραγώγων (ΕΤΕΣΕΠ), και κατά το διάστημα που είχαν ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο ελληνικών τραπεζών για τη συγχώνευσή τους.
Στην πραγματικότητα, όποιες εξηγήσεις και αν δίδει η αμερικανική τράπεζα, τέτοια συμπεριφορά λογικώς θεωρείται αδικαιολόγητη για το βεληνεκές μιας διεθνούς τράπεζας όπως της Μorgan Stanley. Οι περισσότεροι πιστεύουν λοιπόν ότι εγείρονται ζητήματα κατάχρησης αγοράς και εκμετάλλευσης εσωτερικών πληροφοριών.
Η Αlpha απέφυγε να αποκαλύψει δημοσίως όσα γνωρίζει από τα στοιχεία του μετοχολογίου της, για τον χρόνο αγοράς των μετοχών της από την αμερικανική τράπεζα.
Ωστόσο, στην τελευταία ανακοίνωσή της σημείωνε ότι μπορεί να συνδράμει τις Αρχές, ακριβώς διότι αυτού του τύπου οι συναλλαγές είναι απολύτως ασυνήθιστες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Η Μorgan Stanley διατείνεται ότι ως θεματοφύλακας έχει νομικά τη δυνατότητα τέτοιων πράξεων για λογαριασμό πελατών της και στις διάφορες οχλήσεις που δέχθηκε μετέδωσε ότι διαφορετικά τμήματα της ίδιας τράπεζας μπορούν να ενεργούν αυτόνομα, χωρίς κατ΄ ανάγκην να γνωρίζουν το έργο και την ευθύνη άλλων, που προσφέρουν υπηρεσίες συμβούλου. Τα παραπάνω επιχειρήματα σε κάθε περίπτωση εγείρουν θέματα σχετιζόμενα με το ήθος των συναλλαγών και των πράξεων.
Στο πρόσφατο παρελθόν ειδικά μετά την εκδήλωση της χρηματοπιστωτικής κρίσης γενικευμένη ήταν η κριτική που ασκήθηκε διεθνώς ακριβώς επειδή πανίσχυρα πολυεθνικά χρηματοπιστωτικά σύνολα «έσπασαν» τους κώδικες συμπεριφοράς, μπέρδεψαν ιδιότητες και συνέλαβαν σχέδια που έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με τα χρηστά τραπεζικά ήθη.
Η συνέχεια προφανώς είναι στην ευθύνη των εποπτικών αρχών. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά και το FSΑ, η αντίστοιχη βρετανική εποπτική αρχή που εποπτεύει τη δραστηριότητα της αμερικανικής τράπεζας στην Ευρώπη, αλλά και οι δύο ελληνικές τράπεζες, η Εθνική και η Αlpha, οφείλουν να συνδράμουν στην έρευνα ώστε να καταδειχθεί αν και για ποιο σκοπό και για λογαριασμό ποίων η αμερικανική τράπεζα έπαιξε αυτό τον διπλό ρόλο του συμβούλου και του επενδυτή μαζί.
H Μorgan Stanley έχει εμπλακεί και στο παρελθόν σε σοβαρές υποθέσεις διαρροής εμπιστευτικών πληροφοριών προκαλώντας την αντίδραση των αρχών κεφαλαιαγοράς στις ΗΠΑ.
Το 2007, η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς υπέβαλε μηνυτήριες αγωγές κατά 11 ατόμων και τριών εταιρειών για διαρροή εμπιστευτικών πληροφοριών από υπαλλήλους της UΒS Securities LLC και της Μorgan Stanley σε hedge funds και χρηματιστές που κατάφεραν να εξασφαλίσουν κέρδη 15 εκατ. δολ.
Οπως είχε ανακοινώσει ανώτατο διευθυντικό στέλεχος της UΒS, ο Μitchel Guttenberg, ενημέρωσε τουλάχιστον δύο χρηματιστές για τις επικείμενες αναβαθμίσεις μετοχών με στόχο να μοιραστεί μέρος των παράνομων κερδών.
Στην άλλη περίπτωση, η δικηγόρος τμήματος διεθνών αγορών της Μorgan Stanley, Randi Collotta, από κοινού με τον σύζυγό της, παρείχε σε χρηματιστή από τη Φλόριντα απόρρητες πληροφορίες για επικείμενες εξαγορές εταιρειών. Ως αντάλλαγμα το ζευγάρι θα μοιραζόταν με τον χρηματιστή τα παράνομα κέρδη. Το όνομα της Μorgan Stanley είχε εμπλακεί και στο σκάνδαλο της Galleon που ξέσπασε στη Wall Street το 2009 καθώς υπήρχαν καταγγελίες ότι η Galleon πλήρωνε σημαντικά ποσά στις συνεργαζόμενες με αυτή τράπεζες μεταξύ των οποίων και η Μorgan Stanley για να αποσπά εσωτερική πληροφόρηση.
Πριν από αυτό, δικαστήριο του Χονγκ Κονγκ καταδίκασε με την αυστηρότερη ποινή πρώην στέλεχος της Μorgan Stanley για τη συμμετοχή του σε υπόθεση εσωτερικής πληροφόρησης. Σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα το στέλεχος αγόρασε μετοχές της Citic Resource Ηoldings αξίας 11 εκατ. δολ. την περίοδο που παρείχε συμβουλευτικές υπηρεσίες για την εξαγορά πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στο Καζακστάν και στη Βόρεια Κίνα. Στη συνέχεια πούλησε περίπου τις μισές μετοχές του αποκομίζοντας κέρδη περίπου 4,31 εκατ. δολ., δύο μήνες μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας.
Είναι άγνωστη η αφετηρία των βασικών πράξεων και γεγονότων. Ορισμένοι την τοποθετούν χρονικά στις 18 Ιανουαρίου του 2010, οπότε και εκδηλώθηκε, αιφνιδιαστικά, είναι αλήθεια, το ενδιαφέρον της Εθνικής Τράπεζας προς την Αlpha Βank.
Ωστόσο, η διοίκηση της Εθνικής δεν έδρασε εν κενώ.
Από το καλοκαίρι του 2010 είχε εντοπισθεί το αδιέξοδο στην εγχώρια τραπεζική αγορά και πολλοί θεωρούσαν ότι οι ελληνικές τράπεζες οφείλουν κινήσεις και ότι δεν μπορούν να μένουν ακίνητες περιμένοντας το μάννα εξ ουρανού.
Τότε λοιπόν η Εθνική εκπόνησε στρατηγικό σχέδιο που περιελάμβανε διάφορες κινήσεις.
Βάση εκείνου του σχεδίου ήταν η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής ώστε να εξασφαλισθούν χρηματοδοτικοί πόροι ικανοί να τη θωρακίσουν έναντι των επερχομένων δυσκολιών και ταυτόχρονα να διαμορφωθεί περιβάλλον πρωτοβουλιών, τις οποίες δεν θα μπορούσε να αρνηθεί κανείς αν είχε προηγουμένως «χτισθεί» εντύπωση ισχύος και υπεροχής.
Για την υποστήριξη εκείνου του σχεδίου προσελήφθη ως σύμβουλος η Μorgan Stanley, η οποία στήριξε, είναι αλήθεια, τις προσπάθειες της διοίκησης της Εθνικής να οργανώσει επιτυχώς την αύξηση κεφαλαίου και να πουλήσει μερίδιο της τουρκικής θυγατρικής Finansbank.
Η αύξηση έγινε, η αμερικανική τράπεζα διατήρησε ρόλο συμβούλου και προφανώς συνέβαλε στην εκπόνηση στρατηγικής εξόδου στις αγορές.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τουλάχιστον γνώριζε, αν δεν συμμετείχε, στις συζητήσεις προετοιμασίας του σχεδίου συγχώνευσης με την Αlpha.
Οπως και αν έχει, όταν εκδηλώθηκε η κίνηση η αμερικανική τράπεζα ήταν βασική σύμβουλος της Εθνικής και αυτή που διαπραγματευόταν στο Λονδίνο για λογαριασμό της με τους συμβούλους της Αlpha. Η διοίκηση της Εθνικής έχει υποστηρίξει μετά πάθους ότι η πρότασή της ήταν φιλική, έντιμη και συμβατή με το γενικότερο εθνικό συμφέρον.
Και ακόμη ότι οι βασικοί όροι που είχαν να κάνουν με τη συμφωνία ανταλλαγής και τις θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο της νέας τράπεζας συμφωνήθηκαν σχεδόν από την αρχή και στη βάση αυτών των αρχών υπογράφηκε η συμφωνία εμπιστευτικότητας από τους διευθύνοντες συμβούλους των δύο τραπεζών κκ. Απ. Ταμβακάκη και Δ. Μαντζούνη. Υπέθετε και ανέμενε τη συμφωνία και το ντιλ και ότι εξεπλάγη το πρωί εκείνης της Παρασκευής όταν φάνηκε ότι τα πράγματα δεν βαίνουν καλώς.
Από την πλευρά της η διοίκηση της Αlpha μεταδίδει ότι η προσέγγιση ήταν αιφνιδιαστική από την Εθνική και έγινε με συνάντηση των διοικήσεων των δύο τραπεζών που προκλήθηκε από την πλευρά του κ. Ταμβακάκη. Επιδόθηκε σε κλειστό φάκελο πρόταση στην οποία έπρεπε να δοθεί απάντηση σε ρητή προθεσμία. Το όλο σκηνικό προκάλεσε δυσφορία στους κκ. Κωστόπουλο και Μαντζούνη. Ο τρόπος εκρίθη επιτακτικός, αλλά παρά τη δυσαρέσκεια επέλεξαν τη διεξαγωγή της συζήτησης και έτσι υπεγράφη σύμφωνο εμπιστευτικότητας.
Ως τη λήξη της προθεσμίας, την Παρασκευή 18 Ιανουαρίου τα μεσάνυχτα, διεξήχθησαν εντατικές διαπραγματεύσεις, κυρίως μεταξύ των συμβούλων των δύο πλευρών στο Λονδίνο. Διαπιστώθηκε σταδιακά σύγκλιση, που επιβεβαιώθηκε και από τις διοικήσεις στις αρχές της τελευταίας εβδομάδας των διαπραγματεύσεων, πλην του σημείου της σχέσης ανταλλαγής.
Το διοικητικό σχήμα της νέας τράπεζας επιβεβαι ώνουν και οι δύο τράπεζες ότι είχε συμφωνηθεί.
Η Εθνική έχει μεταδώσει ότι είχε υπάρξει συμφωνία και στο ζήτημα της σχέσης ανταλλαγής των μετοχών. Η πλευρά της Αlpha επιμένει ότι επ΄ αυτού δεν υπήρχε συμφωνία. Η σχέση 8 προς 11, δηλαδή 0,727 μετοχές Εθνικής για μία μετοχή Αlpha κρίθηκε μη ικανοποιητική από την αρχή. Και επίσης μεταφέρουν ότι είχαν ερωτηματικά για τον χρόνο που επέλεξε η Εθνική να κάνει την πρότασή της, πριν δηλαδή από τη δημοσίευση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων και πριν από τη διεξαγωγή της κρίσιμης συνόδου κορυφής της 25ης Μαρτίου. Ανησυχία προκαλούσε επίσης στο επιτελείο της Αlpha το γεγονός ότι ο σύμβουλος της άλλης πλευράς και συγκεκριμένα η Μorgan Stanley εμφανιζόταν με ποσοστό 4,9% στο μετοχολόγιό της. Παρά ταύτα από την πλευρά της η Αlpha θεωρούσε ότι την παραμονή εκπνοής της προθεσμίας τα κύρια ζητήματα είχαν λυθεί αλλά παρέμεινε μόνο ανοιχτό το θέμα της σχέσης ανταλλαγής. Είχε μάλιστα συμφωνηθεί συνάντηση των κ. Κωστόπουλου και Ταμβακάκη στις 18 Φεβρουαρίου στις 7 το απόγευμα. Με το ραντεβού συμφωνεί και η πλευρά της Εθνικής, όχι όμως και με το γεγονός ότι υπήρχε εκκρεμότητα στο ζήτημα της σχέσης ανταλλαγής.
Κατά την Αlpha, η εκκρεμότητα αποδεικνύεται από τη συνάντηση που έγινε το βράδυ της προηγουμένης μεταξύ των κ. Ταμβακάκη και Α.Θεοδωρίδη, γενικού διευθυντή της Αlpha, κατά την οποία η πλευρά της Εθνικής υπήρξε άκαμπτη, μη αφήνοντας περιθώρια σημαντικής βελτίωσης της σχέσης ανταλλαγής μετοχών. Κατά την εκτίμηση της Αlpha δεν θα πήγαινε παραπάνω από 0,737 και φέρεται ο κ. Θεοδωρίδης να του είπε ότι «δεν είναι δυνατόν να μην έχει φυλάξει ένα 10% για την τελική διαπραγμάτευση» . Η διοίκηση της Εθνικής αντιτείνει ότι δεν υπήρχε περιθώριο βελτίωσης γιατί θα θίγονταν τα συμφέροντα των μετόχων της Εθνικής και επιμένει πως η πρόταση ανταλλαγής ήταν γενναιόδωρη.
Η διαφορά όμως φαίνεται να είχε διαπιστωθεί από το βράδυ της Πέμπτης. Το πρωί της Παρασκευής συνεκλήθη εκτελεστική επιτροπή της Αlpha και αποφασίστηκε να ζητηθεί εξουσιοδότηση από το διοικητικό συμβούλιο, το οποίο συνεκλήθη για τον σκοπό αυτόν στις 13.00, όπου ο εκπρόσωπος του Δημοσίου προσήλθε, ενημερώθηκε και επέλεξε να μη συμμετάσχει στη συνεδρίαση. Η σύγκληση του διοικητικού συμβουλίου διέρρευσε στον Τύπο και η διοίκηση της Εθνικής ζήτησε ενημέρωση.
Μεσούσης της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου η ουσία της πρότασης της Εθνικής διέρρευσε σε χρηματιστηριακή ιστοσελίδα, η επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ζήτησε εγγράφως εξηγήσεις και η διαπραγμάτευση των μετοχών ανεστάλη. Από το σημείο αυτό η επαφή χάνεται ολοκληρωτικά. Η Εθνική επέλεξε να δημοσιοποιήσει πλήρως την πρόταση δημιουργώντας την αίσθηση συμφωνίας και ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου επικοινώνησε ανεπίσημα με την Αlpha για να ενημερωθεί και να δηλώσει το ενδιαφέρον του για το εγχείρημα. Ολα αυτά ερμηνεύθηκαν από τη διοίκηση της Αlpha ως πίεση και έφεραν την απόρριψη, καθώς με ολόκληρη την πρόταση δημοσιοποιημένη, δεν ήταν πλέον δυνατή συμφωνία επί της σχέσεως ανταλλαγής, αν και υπό αυτές ακόμη τις συνθήκες η πρόταση απερρίφθη, χωρίς όμως να αποκλεισθούν όλα τα ενδεχόμενα.
Το Σαββατοκύριακο που ακολούθησε η Αlpha έκανε αντιπρόταση με σχέση ανταλλαγής 10 μετοχές Εθνικής προς 12 μετοχές Αlpha, η οποία απερρίφθη μέσα σε μία ώρα και με απαξιωτικό τρόπο, σύμφωνα πάντα με τη διοίκηση της Αlpha. Κάπως έτσι το ντιλ έσβησε και έμεινε να πλανάται η καχυποψία, που τώρα με την αποκάλυψη του διπλού παιγνιδιού της Μorgan Stanley λαμβάνει άλλες διαστάσεις.
Του ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ
ΤΟ ΒΗΜΑ
.jpg)
