Νέα μελέτη δίνει ελπίδες για τις παθήσεις του εγκεφάλου

Ένα γενετικό μηχανισμό ανακάλυψαν Βρετανοί επιστήμονες, που εμπλέκεται στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος, ένα επίτευγμα που μπορεί στο μέλλον να βοηθήσει στην ανάπτυξη θεραπειών για διάφορες παθήσεις του εγκεφάλου, όπως τα εγκεφαλικά, η νόσος Αλτσχάιμερ και οι καρκινικοί όγκοι. Η ανακάλυψη, υπό τον Τζέημς Μπρίσκοου του Τμήματος Αναπτυξιακής Νευροβιολογίας του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας της Βρετανίας, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Nature Neuroscience», αφορά το γονίδιο Sox9, που αποτελεί το «κλειδί» για την ανάπτυξη των νευρικών βλαστικών κυττάρων στο ανθρώπινο έμβρυο (τα κύτταρα αυτά εξελίσσονται σταδιακά σε εξειδικευμένα κύτταρα του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού). Οι ερευνητές, κάνοντας πειράματα σε ποντίκια, βρήκαν ότι χρησιμοποιώντας το συγκεκριμένο γονίδιο μπορούσαν να θέσουν σε κίνηση την ανάπτυξη αυτών των βλαστικών κυττάρων, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα να μπορέσουν οι επιστήμονες μελλοντικά να αντικαταστήσουν ή να αναγεννήσουν κατεστραμμένα εγκεφαλικά κύτταρα σε ανθρώπους. 

 

«Γνωρίζοντας ότι το γονίδιο Sox9 παίζει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος, είμαστε πλέον ένα βήμα πιο κοντά στο να μπορέσουμε να ελέγξουμε τα βλαστικά κύτταρα στον εγκέφαλο και να αναγεννήσουμε διαφορετικά είδη νευρικών κυττάρων», δήλωσε ο Μπρίσκοου, αν και επεσήμανε ότι πιθανότατα θα χρειαστούν ακόμα πολλά χρόνια μέχρι να αναπτυχθούν θεραπείες για τους ανθρώπους που πάσχουν από εγκεφαλικό, Αλτσχάιμερ ή όγκο στον εγκέφαλο.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα ανθρώπινα έμβρυα, αρχίζουν να αναπτύσσουν το νευρικό σύστημά τους δύο μόλις εβδομάδες μετά τη σύλληψή τους. Μέχρι να συμπληρωθούν πέντε εβδομάδες, το νευρικό σύστημα του εμβρύου αποτελείται κυρίως από νευρο-επιθηλιακά κύτταρα που αναπτύσσονται με μεγάλη ταχύτητα και θέτουν τα θεμέλια για τη δημιουργία του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Μόνο μετά από αυτό το στάδιο αρχίζουν να εμφανίζονται τα διαφορετικά είδη νεύρων και τα υποστηρικτικά κύτταρα που απαρτίζουν το νευρικό σύστημα στην ολότητά του. Τα εξειδικευμένα αυτά κύτταρα προέρχονται από τα νευρικά βλαστικά κύτταρα.

Οι Βρετανοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι το γονίδιο Sox9 είναι αναγκαίο για την μετατροπή των νευρο-επιθηλιακών κυττάρων σε νευρικά βλαστικά κύτταρα. Το συγκεκριμένο γονίδιο χρειάζεται, στη συνέχεια, για να επιτρέπει στα νευρικά βλαστικά κύτταρα στον ενήλικο εγκέφαλο να διατηρούν τις ιδιότητές τους, όπως την ικανότητα αναγέννησης και διαφοροποίησης (εξειδίκευσης). Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ένα δεύτερο γονίδιο, το Shh, που χρειάζεται προκειμένου το βασικό γονίδιο Sox9 να εκτελέσει το έργο του.

Οι ερευνητές πρόσθεσαν με τεχνητό τρόπο το Sox9 ή το Shh στα νευρο-επιθηλιακά κύτταρα των εμβρύων ποντικιών και διαπίστωσαν ότι, με τον τρόπο αυτό, ήσαν πλέον σε θέση να εκκινήσουν τη διαδικασία μετατροπής τους σε νευρικά βλαστικά κύτταρα. Βρήκαν ότι αν υπάρχει μια γενετική ανωμαλία στο γονίδιο Sox9, τότε είναι πολύ πιο δύσκολο τα πειραματόζωα να αναγεννήσουν στη συνέχεια τα κατεστραμμένα νευρικά κύτταρά τους.

Δείτε την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή)

Πηγές: Reuters, ΑΠΕ-ΜΠΕ