Παραδόθηκε σήμερα το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης με τα αποτελέσματα του ελέγχου που διενήργησε στον ΕΟΤ, κατόπιν εντολής του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, κ. Παύλου Γερουλάνου. Ο έλεγχος αφορούσε τη νομιμότητα των διαδικασιών ανάθεσης έργων και προμηθειών, κατά τα έτη 2008 και 2009, για την εκτέλεση του διαφημιστικού προγράμματος του ΕΟΤ και την προβολή του Ελληνικού Τουρισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, το πόρισμα διαβιβάστηκε ήδη στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών για την ποινική διερεύνηση της υπόθεσης στο ελεγκτικό συνέδριο για τον καταλογισμό των ποσών που ζημιώθηκε ο οργανισμός στους υπολόγους, ενώ, κατόπιν εντολής του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, η διοίκηση του ΕΟΤ διέταξε τη διενέργεια ένορκης διοικητικής εξέτασης, προκειμένου να εξακριβωθούν οι συγκεκριμένες ευθύνες, που φέρουν υπάλληλοι και στελέχη του οργανισμού.
Από τον έλεγχο αυτό, διαπιστώθηκαν, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:
- Κατά την τελευταία τριετία, ο Οργανισμός αποφάσισε την πραγματοποίηση διαφημιστικών ενεργειών, που υπερβαίνουν κατά 76.387.188 ευρώ τις εγκεκριμένες, για το σκοπό αυτό, πιστώσεις των αντίστοιχων ετών (του τακτικού προϋπολογισμού και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων).
- Κατά την ελεγχθείσα διετία, οι διαφημιστικές ενέργειες του Οργανισμού υλοποιήθηκαν χωρίς προηγουμένως να έχει καταρτισθεί ένα ενιαίο εγκεκριμένο διαφημιστικό πρόγραμμα, στο οποίο να προσδιορίζονται οι αγορές - στόχοι, τα μέσα προβολής με τα αντίστοιχα ποσοστά συμμετοχής στις συνολικές δαπάνες ανά χώρα, μετά από μελέτη αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων αναφορικά με τις απαιτήσεις της κάθε αγοράς και της αποτελεσματικότητας αντίστοιχων προηγούμενων ενεργειών.
- Αντίθετα, οι διαφημιστικές ενέργειες υπήρξαν αποσπασματικές, αφού οι σχετικές αποφάσεις φαίνεται να λαμβάνονταν, με αφορμή προτάσεις ενδιαφερομένων για παροχή διαφημιστικών υπηρεσιών.
- Για την ανάθεση των διαφημιστικών ενεργειών, ο Οργανισμός προέβαινε, κυρίως, στην απευθείας ανάθεση ή στην ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, χωρίς τη δημοσίευση πρόσκλησης και χωρίς να ελέγχει, εάν πράγματι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις, που προβλέπονται από τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
- Οι απευθείας αναθέσεις των εκτάκτων διαφημιστικών ενεργειών, που αποτελούσαν σχεδόν τον κανόνα, πραγματοποιήθηκαν με διαδικασίες που δεν μπορούν να εγγυηθούν τη διαφάνεια.
- Η ανάθεση παροχής υπηρεσιών διαφήμισης, σε κάποιες περιπτώσεις, πραγματοποιήθηκε χωρίς προηγούμενη εγκριτική απόφαση των αρμοδίων οργάνων, κατά παράβαση των διατάξεων περί δημοσίου λογιστικού και του Οικονομικού Κανονισμού του ΕΟΤ.
- Η διαδικασία σύναψης των συμβάσεων υπήρξε στην πλειονότητα των περιπτώσεων, που εξετάστηκαν, μη σύννομη. Η σύνταξη και υπόγραφή τους γινόταν μετά την ολοκλήρωση και παραλαβή του συμβατικού αντικειμένου.
- Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η υπηρεσία υιοθέτησε την πρακτική της προχρονολόγησης των συμβάσεων, για λόγους νομιμοφάνειας.
- Η συγκεκριμένη πρακτική συνιστά ευθεία παράβαση του νόμου, η οποία σε συνδυασμό με το ελλειμματικό περιεχόμενο των διοικητικών πράξεων που προηγούνταν είχε ως αποτέλεσμα να μη διασφαλίζονται τα συμφέροντα του Οργανισμού. Η καλή εκτέλεση των ανατιθέμενων υπηρεσιών εναπόκειτο στην καλή πίστη του εκάστοτε αντισυμβαλλομένου και όχι στη συμβατική θωράκιση του Οργανισμού.
- Ελλειμματική, άλλωστε, υπήρξε η διασφάλιση των συμφερόντων του Οργανισμού και μέσω των συντασσομένων συμβάσεων, αφού, σε πολλές, περιπτώσεις δεν συμπεριλαμβάνονταν οι απαιτούμενοι όροι και ρήτρες, που προβλέπει η κείμενη νομοθεσία, όπως, η υποβολή εγγυητικών επιστολών για την καλή εκτέλεση της σύμβασης, ποινικές ρήτρες για καθυστερήσεις ή μη εκπλήρωση συμβατικών όρων, η πρόβλεψη περί δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων ή η άνευ συνεπειών για τον ΕΟΤ λύση της σύμβασης, για λόγους διακοπής της χρηματοδότησης της ενέργειας από το Ελληνικό Δημόσιο κ.α.
Από τον έλεγχο αυτό, διαπιστώθηκαν, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:
- Κατά την τελευταία τριετία, ο Οργανισμός αποφάσισε την πραγματοποίηση διαφημιστικών ενεργειών, που υπερβαίνουν κατά 76.387.188 ευρώ τις εγκεκριμένες, για το σκοπό αυτό, πιστώσεις των αντίστοιχων ετών (του τακτικού προϋπολογισμού και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων).
- Κατά την ελεγχθείσα διετία, οι διαφημιστικές ενέργειες του Οργανισμού υλοποιήθηκαν χωρίς προηγουμένως να έχει καταρτισθεί ένα ενιαίο εγκεκριμένο διαφημιστικό πρόγραμμα, στο οποίο να προσδιορίζονται οι αγορές - στόχοι, τα μέσα προβολής με τα αντίστοιχα ποσοστά συμμετοχής στις συνολικές δαπάνες ανά χώρα, μετά από μελέτη αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων αναφορικά με τις απαιτήσεις της κάθε αγοράς και της αποτελεσματικότητας αντίστοιχων προηγούμενων ενεργειών.
- Αντίθετα, οι διαφημιστικές ενέργειες υπήρξαν αποσπασματικές, αφού οι σχετικές αποφάσεις φαίνεται να λαμβάνονταν, με αφορμή προτάσεις ενδιαφερομένων για παροχή διαφημιστικών υπηρεσιών.
- Για την ανάθεση των διαφημιστικών ενεργειών, ο Οργανισμός προέβαινε, κυρίως, στην απευθείας ανάθεση ή στην ανάθεση, κατόπιν διαπραγμάτευσης, χωρίς τη δημοσίευση πρόσκλησης και χωρίς να ελέγχει, εάν πράγματι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις, που προβλέπονται από τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
- Οι απευθείας αναθέσεις των εκτάκτων διαφημιστικών ενεργειών, που αποτελούσαν σχεδόν τον κανόνα, πραγματοποιήθηκαν με διαδικασίες που δεν μπορούν να εγγυηθούν τη διαφάνεια.
- Η ανάθεση παροχής υπηρεσιών διαφήμισης, σε κάποιες περιπτώσεις, πραγματοποιήθηκε χωρίς προηγούμενη εγκριτική απόφαση των αρμοδίων οργάνων, κατά παράβαση των διατάξεων περί δημοσίου λογιστικού και του Οικονομικού Κανονισμού του ΕΟΤ.
- Η διαδικασία σύναψης των συμβάσεων υπήρξε στην πλειονότητα των περιπτώσεων, που εξετάστηκαν, μη σύννομη. Η σύνταξη και υπόγραφή τους γινόταν μετά την ολοκλήρωση και παραλαβή του συμβατικού αντικειμένου.
- Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η υπηρεσία υιοθέτησε την πρακτική της προχρονολόγησης των συμβάσεων, για λόγους νομιμοφάνειας.
- Η συγκεκριμένη πρακτική συνιστά ευθεία παράβαση του νόμου, η οποία σε συνδυασμό με το ελλειμματικό περιεχόμενο των διοικητικών πράξεων που προηγούνταν είχε ως αποτέλεσμα να μη διασφαλίζονται τα συμφέροντα του Οργανισμού. Η καλή εκτέλεση των ανατιθέμενων υπηρεσιών εναπόκειτο στην καλή πίστη του εκάστοτε αντισυμβαλλομένου και όχι στη συμβατική θωράκιση του Οργανισμού.
- Ελλειμματική, άλλωστε, υπήρξε η διασφάλιση των συμφερόντων του Οργανισμού και μέσω των συντασσομένων συμβάσεων, αφού, σε πολλές, περιπτώσεις δεν συμπεριλαμβάνονταν οι απαιτούμενοι όροι και ρήτρες, που προβλέπει η κείμενη νομοθεσία, όπως, η υποβολή εγγυητικών επιστολών για την καλή εκτέλεση της σύμβασης, ποινικές ρήτρες για καθυστερήσεις ή μη εκπλήρωση συμβατικών όρων, η πρόβλεψη περί δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων ή η άνευ συνεπειών για τον ΕΟΤ λύση της σύμβασης, για λόγους διακοπής της χρηματοδότησης της ενέργειας από το Ελληνικό Δημόσιο κ.α.
- Η διαδικασία για την έγκριση των διαφημιστικών ενεργειών είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και γραφειοκρατική, καθώς η υπηρεσία προβαίνει στην έκδοση σειράς διοικητικών πράξεων χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο, οι οποίες έχουν υψηλό κόστος, επιβαρύνουν το έργο της και την αποπροσανατολίζουν από το επιτελικό θεσμικό της ρόλο.
- Κατά την ελεγχόμενη περίοδο, η συνεργασία και ο συντονισμός της κεντρικής υπηρεσίας με τα γραφεία εξωτερικού υπήρξαν ελλιπείς, με αποτέλεσμα να μην αξιοποιείται η εμπειρία και οι γνώσεις τους για τις συνθήκες της αγοράς της χώρας φιλοξενίας.
- Η έλλειψη προγραμματισμού των προμηθειών του Οργανισμού σε διαφημιστικό υλικό ή για την εξυπηρέτηση άλλων αναγκών του, όπως τη μεταφορά έντυπου ή άλλου υλικού, έχει ως αποτέλεσμα τις κατατμήσεις προμηθειών και αναθέσεων υπηρεσιών, γεγονός που προκύπτει άλλωστε και από τη διενέργεια ξεχωριστών ανά δ/νση διαγωνισμών για την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών του ιδίου είδους ή ομοειδούς.
- Παρά το μη σύννομο πολλών ενεργειών, η υπηρεσία δεν διατύπωνε αντιρρήσεις ή σχετικές επιφυλάξεις κατά την εισήγηση των σχετικών ενεργειών στο αρμόδιο αποφασιστικό όργανο ή τη σύνταξη των σχεδίων των διοικητικών πράξεων.
- Από περιπτώσεις του δείγματος που εξετάστηκε, συνάγεται ότι, κατά των επιλογή της διαφημιστικής ενέργειας και επομένως του ανάδοχου, η υπηρεσία δεν εξέταζε, εάν αυτός πληροί τις προϋποθέσεις, που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία, όπως, για παράδειγμα, για την προβολή του ΕΟΤ, για την οποία επιπρόσθετα δεν καταβάλλονταν τα προβλεπόμενα τέλη στον οικείο δήμο.
- Επιπλέον, κατά παράβαση των διατάξεων του Π.Δ. 261/1997, η υπηρεσία δεν απαιτούσε πιστοποιητικό εγγραφής των ανάδοχων στο Μητρώο Διαφημιστικών του Δημοσίου και στο μητρώο που τηρείται στο Τμήμα Ελέγχου διαφάνειας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (Ε.Σ.Ρ).
- Για την αξιολόγηση των προσφορών για την κατασκευή των περιπτέρων του ΕΟΤ στις Διεθνείς Εκθέσεις Τουρισμού, συγκροτήθηκε Έκτακτη Ειδική Επιτροπή, αποτελούμενη στην πλειοψηφία της από εξωϋπηρεσιακούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και πρόσωπα για τα οποία δεν προβλέπεται δυνατότητα συμμετοχής και ούτε άλλωστε οι αποφάσεις αυτές διαλαμβάνουν ειδική, σαφή και πλήρη αιτιολογία, προκειμένου να διαπιστωθεί η τήρηση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας του αποφασίζοντος οργάνου. Επίσης, κατά πάγια πρακτική του φορέα, πρόσωπα που ορίζονταν ως μέλη των επιτροπών διενέργειας διαγωνισμών, πρόχειρων ή ανοικτών, ορίζονταν ως μέλη και των επιτροπών παραλαβής, ενώ παράλληλα προΐσταντο και των οργανικών μονάδων που αφορούσαν οι διαγωνισμοί και επομένως ήταν αυτοί που εισηγούνταν τη διεξαγωγή τους, καθόριζαν τους όρους και προδιαγραφές τους και εισηγούνταν για την κατακύρωση ή μη των αποτελεσμάτων των διαγωνισμών, κατά παράβαση της αρχής της αμεροληψίας, αφού στα ίδια πρόσωπα συνέπιπταν πλέον της μιας ιδιότητας.
- Οι καθυστερήσεις, που παρατηρούνται συχνά για την προκήρυξη των διαγωνισμών για την κατασκευή των περιπτέρων, είχαν ως αποτέλεσμα, αρκετές φορές, τη ματαίωσή τους και την προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, λόγω των ασφυκτικών προθεσμιών μέχρι την έναρξη της έκθεσης, που αφορά ο διαγωνισμός.
- Οι μετακινήσεις προσωπικού της κεντρικής υπηρεσίας για παρουσία στις εκθέσεις του εξωτερικού και συμμετοχή στις επιτροπές παραλαβής των περιπτέρων επιβαρύνει τον Οργανισμό με πρόσθετο κόστος, το οποίο θα μπορούσε να αποφευχθεί, εάν σε αυτές ορίζονταν υπάλληλοι, που υπηρετούν στα γραφεία εξωτερικού του ΕΟΤ.
- Κατά την ελεγχόμενη περίοδο, η συνεργασία και ο συντονισμός της κεντρικής υπηρεσίας με τα γραφεία εξωτερικού υπήρξαν ελλιπείς, με αποτέλεσμα να μην αξιοποιείται η εμπειρία και οι γνώσεις τους για τις συνθήκες της αγοράς της χώρας φιλοξενίας.
- Η έλλειψη προγραμματισμού των προμηθειών του Οργανισμού σε διαφημιστικό υλικό ή για την εξυπηρέτηση άλλων αναγκών του, όπως τη μεταφορά έντυπου ή άλλου υλικού, έχει ως αποτέλεσμα τις κατατμήσεις προμηθειών και αναθέσεων υπηρεσιών, γεγονός που προκύπτει άλλωστε και από τη διενέργεια ξεχωριστών ανά δ/νση διαγωνισμών για την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών του ιδίου είδους ή ομοειδούς.
- Παρά το μη σύννομο πολλών ενεργειών, η υπηρεσία δεν διατύπωνε αντιρρήσεις ή σχετικές επιφυλάξεις κατά την εισήγηση των σχετικών ενεργειών στο αρμόδιο αποφασιστικό όργανο ή τη σύνταξη των σχεδίων των διοικητικών πράξεων.
- Από περιπτώσεις του δείγματος που εξετάστηκε, συνάγεται ότι, κατά των επιλογή της διαφημιστικής ενέργειας και επομένως του ανάδοχου, η υπηρεσία δεν εξέταζε, εάν αυτός πληροί τις προϋποθέσεις, που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία, όπως, για παράδειγμα, για την προβολή του ΕΟΤ, για την οποία επιπρόσθετα δεν καταβάλλονταν τα προβλεπόμενα τέλη στον οικείο δήμο.
- Επιπλέον, κατά παράβαση των διατάξεων του Π.Δ. 261/1997, η υπηρεσία δεν απαιτούσε πιστοποιητικό εγγραφής των ανάδοχων στο Μητρώο Διαφημιστικών του Δημοσίου και στο μητρώο που τηρείται στο Τμήμα Ελέγχου διαφάνειας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (Ε.Σ.Ρ).
- Για την αξιολόγηση των προσφορών για την κατασκευή των περιπτέρων του ΕΟΤ στις Διεθνείς Εκθέσεις Τουρισμού, συγκροτήθηκε Έκτακτη Ειδική Επιτροπή, αποτελούμενη στην πλειοψηφία της από εξωϋπηρεσιακούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και πρόσωπα για τα οποία δεν προβλέπεται δυνατότητα συμμετοχής και ούτε άλλωστε οι αποφάσεις αυτές διαλαμβάνουν ειδική, σαφή και πλήρη αιτιολογία, προκειμένου να διαπιστωθεί η τήρηση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας του αποφασίζοντος οργάνου. Επίσης, κατά πάγια πρακτική του φορέα, πρόσωπα που ορίζονταν ως μέλη των επιτροπών διενέργειας διαγωνισμών, πρόχειρων ή ανοικτών, ορίζονταν ως μέλη και των επιτροπών παραλαβής, ενώ παράλληλα προΐσταντο και των οργανικών μονάδων που αφορούσαν οι διαγωνισμοί και επομένως ήταν αυτοί που εισηγούνταν τη διεξαγωγή τους, καθόριζαν τους όρους και προδιαγραφές τους και εισηγούνταν για την κατακύρωση ή μη των αποτελεσμάτων των διαγωνισμών, κατά παράβαση της αρχής της αμεροληψίας, αφού στα ίδια πρόσωπα συνέπιπταν πλέον της μιας ιδιότητας.
- Οι καθυστερήσεις, που παρατηρούνται συχνά για την προκήρυξη των διαγωνισμών για την κατασκευή των περιπτέρων, είχαν ως αποτέλεσμα, αρκετές φορές, τη ματαίωσή τους και την προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, λόγω των ασφυκτικών προθεσμιών μέχρι την έναρξη της έκθεσης, που αφορά ο διαγωνισμός.
- Οι μετακινήσεις προσωπικού της κεντρικής υπηρεσίας για παρουσία στις εκθέσεις του εξωτερικού και συμμετοχή στις επιτροπές παραλαβής των περιπτέρων επιβαρύνει τον Οργανισμό με πρόσθετο κόστος, το οποίο θα μπορούσε να αποφευχθεί, εάν σε αυτές ορίζονταν υπάλληλοι, που υπηρετούν στα γραφεία εξωτερικού του ΕΟΤ.
ΑΠΕ
