ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ
Τι προκύπτει από τις διευκρινίσεις του υπουργού Απασχόλησης για τις αλλαγές που επέρχονται με το νέο ασφαλιστικό καθεστώς
Καμία αλλαγή στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης δεν επέρχεται για τους ασφαλισμένους πριν από την 1η Ιανουαρίου 1983. Την κατηγορηματική αυτή διευκρίνιση έδωσε χθες ο υπουργός Εργασίας κ. Α. Λοβέρδος σε επίσημο κείμενο που διανεμήθηκε στους βουλευτές του ΠαΣοΚ οι οποίοι συμμετέχουν στον αρμόδιο κοινοβουλευτικό Τομέα Ελέγχου για τα ασφαλιστικά και εργασιακά θέματα.
Στο κείμενο των ερωταπαντήσεων διευκρινίζεται ότι « οι ασφαλισμένοι σε όσα από τα ασφαλιστικά ταμεία προβλέπουν τη συνταξιοδότηση με 35 χρόνια ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας διατηρούν αυτό το δικαίωμα και μετά τις αλλαγές του νέου νομοσχεδίου ».
Διευκρινιστικά αναφέρεται ότι αυτό ισχύει για:
- Τα Ταμεία του Δημοσίου, των τραπεζών, των ΔΕΚΟ και των εργαζομένων στα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
Για τις υπόλοιπες κατηγορίες ακολουθούνται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που προβλέπονται και για τους ασφαλισμένους μετά την 1η Ιανουαρίου 1983.
Η μόνη αλλαγή που επέρχεται αφορά τον συντελεστή αναπλήρωσης της σύνταξης, δηλαδή το ποσοστό με το οποίο θα υπολογίζεται η σύνταξη μετά το 2013. Στην περίπτωση αυτή ο συντελεστής για κάθε έτος ασφάλισης, μετά το 2013, θα μειωθεί στο 2% για τις όλες τις περιπτώσεις που ήταν υψηλότερος.
Συνολικά ο κ. Λοβέρδος απαντά σε 23 κρίσιμες ερωτήσεις που θέτουν οι ασφαλισμένοι τόσο για το νέο ασφαλιστικό καθεστώς όσο και για τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις (αποζημιώσεις, χρόνος προειδοποίησης, αμοιβές των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας κ.λπ.).
Στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που κατάθεσε ο κ. Λοβέρδος στη Βουλή την περασμένη Παρασκευή ενσωματώθηκαν και οι διατάξεις του υπουργείου Οικονομικών που αφορούν το νέο ασφαλιστικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων, με το οποίο κατ΄ ουσία καθιερώνεται ενιαίο ασφαλιστικό σύστημα σε όλη την οικονομία- ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Το νομοσχέδιο με όλες τις ρυθμίσεις για τους δημοσίους υπαλλήλους δημοσιεύει σήμερα «Το Βήμα».
Οι ερωτήσεις (των βουλευτών του ΠαΣοΚ) και οι απαντήσεις (του Ανδρέα Λοβέρδου)
Στο κείμενο των ερωταπαντήσεων διευκρινίζεται ότι « οι ασφαλισμένοι σε όσα από τα ασφαλιστικά ταμεία προβλέπουν τη συνταξιοδότηση με 35 χρόνια ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας διατηρούν αυτό το δικαίωμα και μετά τις αλλαγές του νέου νομοσχεδίου ».
Διευκρινιστικά αναφέρεται ότι αυτό ισχύει για:
- Τα Ταμεία του Δημοσίου, των τραπεζών, των ΔΕΚΟ και των εργαζομένων στα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
Για τις υπόλοιπες κατηγορίες ακολουθούνται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που προβλέπονται και για τους ασφαλισμένους μετά την 1η Ιανουαρίου 1983.
Η μόνη αλλαγή που επέρχεται αφορά τον συντελεστή αναπλήρωσης της σύνταξης, δηλαδή το ποσοστό με το οποίο θα υπολογίζεται η σύνταξη μετά το 2013. Στην περίπτωση αυτή ο συντελεστής για κάθε έτος ασφάλισης, μετά το 2013, θα μειωθεί στο 2% για τις όλες τις περιπτώσεις που ήταν υψηλότερος.
Συνολικά ο κ. Λοβέρδος απαντά σε 23 κρίσιμες ερωτήσεις που θέτουν οι ασφαλισμένοι τόσο για το νέο ασφαλιστικό καθεστώς όσο και για τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις (αποζημιώσεις, χρόνος προειδοποίησης, αμοιβές των νεοεισερχομένων στην αγορά εργασίας κ.λπ.).
Στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που κατάθεσε ο κ. Λοβέρδος στη Βουλή την περασμένη Παρασκευή ενσωματώθηκαν και οι διατάξεις του υπουργείου Οικονομικών που αφορούν το νέο ασφαλιστικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων, με το οποίο κατ΄ ουσία καθιερώνεται ενιαίο ασφαλιστικό σύστημα σε όλη την οικονομία- ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Το νομοσχέδιο με όλες τις ρυθμίσεις για τους δημοσίους υπαλλήλους δημοσιεύει σήμερα «Το Βήμα».
Οι ερωτήσεις (των βουλευτών του ΠαΣοΚ) και οι απαντήσεις (του Ανδρέα Λοβέρδου)
1. Οι ρυθμίσεις του νόμου για το Ασφαλιστικό θα είναι μόνιμες; Οι περικοπές του σταθερές;
Βασικός κανόνας είναι να συγκρατηθεί η δαπάνη για τις συντάξεις, ώστε να μην αυξηθούν πάνω από το 2,5% του ΑΕΠ πλέον της δαπάνης του 2009, έως το 2060. Δίχως την παρέμβασή μας, από 13,5% που είναι σήμερα (μαζί με τις επικουρικές), θα αυξανόταν στο 26% έως το 2060, δηλαδή θα αυξανόταν κατά 12,5% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι η εθνική οικονομία θα τιναζόταν στον αέρα. Δεν θα υπήρχαν χρήματα ούτε για την παιδεία, ούτε για την υγεία, ούτε για καμία άλλη δημόσια πολιτική. Ολη η χώρα θα εργαζόταν για να πληρώνει συντάξεις. Η αλλαγή του Ασφαλιστικού όπως είχε σχεδιαστεί πριν από το Μνημόνιο περιορίζει την αύξηση της εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης στο 3% του ΑΕΠ, έως το 2060 (μαζί με τις επικουρικές). Δηλαδή μόλις 0,5% πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η αναλογιστική μελέτη την οποία εκπόνησε η Εθνική Αναλογιστική Αρχή και την οποία πιστοποίησε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ο εγκυρότερος πιστοποιητικός οργανισμός στον πλανήτη για τις συντάξεις). Τώρα εκπονείται νέα αναλογιστική μελέτη με βάση τα δεδομένα του Μνημονίου για το Ασφαλιστικό (π.χ. σύνταξη ύστερα από 40 χρόνια ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας). Είναι φανερό πως με τα αριθμητικά δεδομένα του Μνημονίου η αύξηση των εθνικών συνταξιοδοτικών δαπανών θα πέσει κάτω από τον κοινοτικό μέσο όρο, έως το 2060. Γι΄ αυτό στο άρθρο 11 2 του νόμου θεσπίστηκε μία ρήτρα, ώστε από την 1/1/2011 και ανά δύο χρόνια να εκπονούνται νέες αναλογιστικές μελέτες, προκειμένου να καθορίζεται ανάλογα το ύψος των παροχών. Είναι δικαιολογημένη η αισιοδοξία πως θα καταστεί δυνατή η βελτίωση των παροχών προς τους συνταξιούχους.
2. Για να γίνει συγκεκριμένο το προηγούμενο ερώτημα, είναι μόνιμη η περικοπή της 13ης και της 14ης σύνταξης;
Η περικοπή της 13ης και 14ης σύνταξης προβλέφθηκε με το Μνημόνιο και περιελήφθη στον παρόντα νόμο. Με τροπολογία που θα εισαχθεί την Τρίτη, θα καθοριστεί το επίδομα των 800 ευρώ που προβλέπει ο νόμος 3845/2010 (κατ΄ εφαρμογήν του Μνημονίου), το οποίο και θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις αυξανόμενες δυνατότητες του εξορθολογισμένου νέου ασφαλιστικού συστήματός μας.
3. Γιατί έπρεπε να γίνει τόσο ευρεία και ριζική αλλαγή του Ασφαλιστικού;
Διότι το παρόν σύστημα εξήντλησε τα όριά του και από το 2009 δεν είχε δυνατότητα να εξασφαλίζει τις συντάξεις των νυν συνταξιούχων, αλλά και όσων ασφαλισμένων θα έβγαιναν στη σύνταξη τα επόμενα χρόνια. Το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ «ξέμειναν» τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2009. Δίχως τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης ο ΟΑΕΕ θα είχε «ξεμείνει» από τον Ιούνιο του 2010 (!) και δεν θα είχε να πληρώσει συντάξεις. Με διάφορα «μερεμέτια» μεταφέρθηκε αυτός ο κίνδυνος στον Αύγουστο. Δενπάει, όμως, άλλο. Το 2009 το κράτος έδωσε 2,5 δισ. έκτακτη επιχορήγηση για να δοθούν συντάξεις. Το 2010 θα χρειαζόμασταν 3,8 δισ. ευρώ έκτακτης κρατικής χρηματοδότησης, ενώ το 2011 θα απαιτούνταν ακόμη 5 δισ. ευρώ. Πραγματική μαύρη τρύπα. Οι αιτίες αυτής της παρακμής του ισχύοντος συστήματος (το λεγόμενο σύστημα ΡΑΥ-ΑS-ΥΟU GΟ) είναι α) η αύξηση του προσδόκιμου και η γήρανση του πληθυσμού (η σχέση εργαζομένων/ασφαλισμένων από 4 προς 1 έχει γίνει 1,7 προς 1!!!), β) οι πελατειακές πολιτικές αποφάσεις (π.χ. ένταξη στο ΙΚΑ Ταμείων των ΔΕΚΟ, με πολύ μεγάλες συντάξεις, δίχως όμως τους σχετικούς πόρους για τις επόμενες δεκαετίες) και γ) η εισφοροδιαφυγή, η εισφοροκλοπή και η σπατάλη στη φαρμακευτική δαπάνη και στη δαπάνη για ιατρικές εξετάσεις και για ιατρικά υλικά (βηματοδότες κ.λπ.). Γι΄ αυτό, λοιπόν, αλλάζει το σύστημα. Η βασική σύνταξη θα καταβάλλεται από το κράτος και η αναλογική σύνταξη θα βασίζεται σε περισσότερο χρόνο εργασίας και θα σχετίζεται με το πόσες εισφορές καταβάλλει ο ασφαλισμένος. Αρα ο ίδιος ο ασφαλισμένος θα γίνει φύλακας των ενσήμων του και έτσι θα περιοριστεί και η εισφοροδιαφυγή. Οι υπηρεσίες υγείας σταδιακά θα περάσουν στο υπουργείο Υγείας. Κι ακόμη, γίνεται πλήρης διάκριση της σύνταξης από τις προνοιακές παροχές, ούτως ώστε να αρχίσει επιτέλους να δομείται ένα πραγματικό κράτος πρόνοιας στην Ελλάδα και να μην ασκείται συνταξιοδοτική πολιτική μέσω της προνοιακής πολιτικής. Ταυτοχρόνως, δίνεται επιτυχώς η μάχη για τις φαρμακευτικές και λοιπές ιατρικές δαπάνες, ενώ απαγορεύονται οι κρατικές παρεμβάσεις σε ό,τι αφορά το συνταξιοδοτικό σύστημα.
4. Υπάρχει περίπτωση να κριθούν αντισυνταγματικές κάποιες ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου;
Αυτό το ερώτημα είναι ανοιχτό για όλους τους νόμους. Ωστόσο για ορισμένες προβλέψεις του Μνημονίου (όπως π.χ. η σχεδόν ακαριαία προσαρμογή των ηλικιακών ορίων σε ορισμένες περιπτώσεις) το ενδεχόμενο μιας αρνητικής δικαστικής απόφασης είναι μεγαλύτερο. Οχι μόνο από την ελληνική Δικαιοσύνη, αλλά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο δικαστικός έλεγχος, ωστόσο, δεν είναι απειλή για την ελληνική κυβέρνηση. Η προσφυγή στα δικαστήρια είναι άσκηση δικαιώματος κι είναι απολύτως σεβαστή στο πλαίσιο του κράτους δικαίου. Ο δικαστικός έλεγχος ορισμένων σημείων του Μνημονίου, τόσο από τα ελληνικά όσο και από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια, είναι ευπρόσδεκτος και θα βοηθήσει την Ελλάδα και τους πολίτες της.
5. Πόσο είναι το ποσοστό αναπλήρωσης με βάση το σχέδιο
νόμου;
Το ποσοστό αναπλήρωσης μαζί με τη βασική σύνταξη φθάνει στο 64%. Η μείωση σχετικώς με το ισχύον καθεστώς είναι μεσοσταθμικώς 7%, όπως ακριβώς είχε προβλεφθεί και στο προσχέδιο νόμου, το οποίο ενέκρινε το Υ.Σ. πριν από περίπου ένα μήνα. Εισηγήσεις για 480 ευρώ (βασική + αναλογική + επικουρική) δεν ελήφθησαν υπόψη. Σήμερα, λοιπόν, η αναπλήρωση θα είναι 64% των συντάξιμων αποδοχών, ενώ η επικουρική σύνταξη προστίθεται στο ποσοστό αυτό.
6. Προεκλογικά αλλά και αμέσως μετά τις εκλογές η κυβέρνηση έλεγε διαφορετικά πράγματα. Δεν αυξάνονται τα όρια ηλικίας, δεν μειώνονται οι συντάξεις, δεν αυξάνονται οι εισφορές. Πώς έχουν τα πράγματα ως προς τα τρία «δεν» στο σχέδιο νόμου;
Η παρατήρηση δεν αφορά μόνο το σκέλος του Ασφαλιστικού. Συνολικά η οικονομική και κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης έχει αλλάξει λόγω της δημοσιονομικής κρίσης που ξέσπασε μετά την καταστροφική διαχείριση της προηγούμενης διακυβέρνησης. Το δίλημμα στο οποίο κλήθηκε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να απαντήσει είναι «χρεοκοπία ή επιβίωση». Σε αυτό το πλαίσιο αναγκάζεται να πάρει και αποφάσεις εκτός προγραμματικών διακηρύξεων και εκτός ιδεολογικών αρχών. Γίνεται σήμερα αυτό που απαιτείται, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα αύριο να ζήσουν οι πολίτες της χώρας καλύτερες ημέρες. Συγκεκριμένα, για τα λεγόμενα τρία «ΔΕΝ». Πράγματι δεν αυξάνονται σε καμία περίπτωση οι εισφορές. Επίσης, δεν αυξάνονται τα γενικά όρια ηλικίας. Το 65ο παραμένει το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Αυξάνεται, βέβαια, ο μέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (από 61,5 να πάει στο 63,5). Να σημειωθεί πως εκεί περίπου ήταν το 2003, αλλά οι πελατειακές εθελούσιες έξοδοι της περιόδου 2004-2009 μείωσαν κατά 2 έτη τον μέσο όρο ηλικίας συνταξιοδότησης στην Ελλάδα. Κι ακόμη, υπάρχουν δύο αυξήσεις ορίων ηλικίας λόγω Μνημονίου (Βαρέα και Ανθυγιεινά και μητέρες ανηλίκων παιδιών μετά το 55ο έτος). Τέλος, ως προς το «δεν» στη μείωση των συντάξεων, υπάρχει η μεσοσταθμική μείωση κατά 7%- δική μας επιλογή, δίχως την παρέμβαση του Μνημονίου- που αφορά τις συντάξιμες αποδοχές άνω των 1.800 ευρώ, η οποία όμως προκύπτει από την απολύτως δίκαιη αναλογική σχέση αφενός της σύνταξης και αφετέρου του χρόνου εργασίας και των εισφορών που καταβλήθηκαν.
Βασικός κανόνας είναι να συγκρατηθεί η δαπάνη για τις συντάξεις, ώστε να μην αυξηθούν πάνω από το 2,5% του ΑΕΠ πλέον της δαπάνης του 2009, έως το 2060. Δίχως την παρέμβασή μας, από 13,5% που είναι σήμερα (μαζί με τις επικουρικές), θα αυξανόταν στο 26% έως το 2060, δηλαδή θα αυξανόταν κατά 12,5% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι η εθνική οικονομία θα τιναζόταν στον αέρα. Δεν θα υπήρχαν χρήματα ούτε για την παιδεία, ούτε για την υγεία, ούτε για καμία άλλη δημόσια πολιτική. Ολη η χώρα θα εργαζόταν για να πληρώνει συντάξεις. Η αλλαγή του Ασφαλιστικού όπως είχε σχεδιαστεί πριν από το Μνημόνιο περιορίζει την αύξηση της εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης στο 3% του ΑΕΠ, έως το 2060 (μαζί με τις επικουρικές). Δηλαδή μόλις 0,5% πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η αναλογιστική μελέτη την οποία εκπόνησε η Εθνική Αναλογιστική Αρχή και την οποία πιστοποίησε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ο εγκυρότερος πιστοποιητικός οργανισμός στον πλανήτη για τις συντάξεις). Τώρα εκπονείται νέα αναλογιστική μελέτη με βάση τα δεδομένα του Μνημονίου για το Ασφαλιστικό (π.χ. σύνταξη ύστερα από 40 χρόνια ασφάλισης και το 60ό έτος της ηλικίας). Είναι φανερό πως με τα αριθμητικά δεδομένα του Μνημονίου η αύξηση των εθνικών συνταξιοδοτικών δαπανών θα πέσει κάτω από τον κοινοτικό μέσο όρο, έως το 2060. Γι΄ αυτό στο άρθρο 11 2 του νόμου θεσπίστηκε μία ρήτρα, ώστε από την 1/1/2011 και ανά δύο χρόνια να εκπονούνται νέες αναλογιστικές μελέτες, προκειμένου να καθορίζεται ανάλογα το ύψος των παροχών. Είναι δικαιολογημένη η αισιοδοξία πως θα καταστεί δυνατή η βελτίωση των παροχών προς τους συνταξιούχους.
2. Για να γίνει συγκεκριμένο το προηγούμενο ερώτημα, είναι μόνιμη η περικοπή της 13ης και της 14ης σύνταξης;
Η περικοπή της 13ης και 14ης σύνταξης προβλέφθηκε με το Μνημόνιο και περιελήφθη στον παρόντα νόμο. Με τροπολογία που θα εισαχθεί την Τρίτη, θα καθοριστεί το επίδομα των 800 ευρώ που προβλέπει ο νόμος 3845/2010 (κατ΄ εφαρμογήν του Μνημονίου), το οποίο και θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις αυξανόμενες δυνατότητες του εξορθολογισμένου νέου ασφαλιστικού συστήματός μας.
3. Γιατί έπρεπε να γίνει τόσο ευρεία και ριζική αλλαγή του Ασφαλιστικού;
Διότι το παρόν σύστημα εξήντλησε τα όριά του και από το 2009 δεν είχε δυνατότητα να εξασφαλίζει τις συντάξεις των νυν συνταξιούχων, αλλά και όσων ασφαλισμένων θα έβγαιναν στη σύνταξη τα επόμενα χρόνια. Το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ «ξέμειναν» τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2009. Δίχως τις παρεμβάσεις της κυβέρνησης ο ΟΑΕΕ θα είχε «ξεμείνει» από τον Ιούνιο του 2010 (!) και δεν θα είχε να πληρώσει συντάξεις. Με διάφορα «μερεμέτια» μεταφέρθηκε αυτός ο κίνδυνος στον Αύγουστο. Δενπάει, όμως, άλλο. Το 2009 το κράτος έδωσε 2,5 δισ. έκτακτη επιχορήγηση για να δοθούν συντάξεις. Το 2010 θα χρειαζόμασταν 3,8 δισ. ευρώ έκτακτης κρατικής χρηματοδότησης, ενώ το 2011 θα απαιτούνταν ακόμη 5 δισ. ευρώ. Πραγματική μαύρη τρύπα. Οι αιτίες αυτής της παρακμής του ισχύοντος συστήματος (το λεγόμενο σύστημα ΡΑΥ-ΑS-ΥΟU GΟ) είναι α) η αύξηση του προσδόκιμου και η γήρανση του πληθυσμού (η σχέση εργαζομένων/ασφαλισμένων από 4 προς 1 έχει γίνει 1,7 προς 1!!!), β) οι πελατειακές πολιτικές αποφάσεις (π.χ. ένταξη στο ΙΚΑ Ταμείων των ΔΕΚΟ, με πολύ μεγάλες συντάξεις, δίχως όμως τους σχετικούς πόρους για τις επόμενες δεκαετίες) και γ) η εισφοροδιαφυγή, η εισφοροκλοπή και η σπατάλη στη φαρμακευτική δαπάνη και στη δαπάνη για ιατρικές εξετάσεις και για ιατρικά υλικά (βηματοδότες κ.λπ.). Γι΄ αυτό, λοιπόν, αλλάζει το σύστημα. Η βασική σύνταξη θα καταβάλλεται από το κράτος και η αναλογική σύνταξη θα βασίζεται σε περισσότερο χρόνο εργασίας και θα σχετίζεται με το πόσες εισφορές καταβάλλει ο ασφαλισμένος. Αρα ο ίδιος ο ασφαλισμένος θα γίνει φύλακας των ενσήμων του και έτσι θα περιοριστεί και η εισφοροδιαφυγή. Οι υπηρεσίες υγείας σταδιακά θα περάσουν στο υπουργείο Υγείας. Κι ακόμη, γίνεται πλήρης διάκριση της σύνταξης από τις προνοιακές παροχές, ούτως ώστε να αρχίσει επιτέλους να δομείται ένα πραγματικό κράτος πρόνοιας στην Ελλάδα και να μην ασκείται συνταξιοδοτική πολιτική μέσω της προνοιακής πολιτικής. Ταυτοχρόνως, δίνεται επιτυχώς η μάχη για τις φαρμακευτικές και λοιπές ιατρικές δαπάνες, ενώ απαγορεύονται οι κρατικές παρεμβάσεις σε ό,τι αφορά το συνταξιοδοτικό σύστημα.
4. Υπάρχει περίπτωση να κριθούν αντισυνταγματικές κάποιες ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου;
Αυτό το ερώτημα είναι ανοιχτό για όλους τους νόμους. Ωστόσο για ορισμένες προβλέψεις του Μνημονίου (όπως π.χ. η σχεδόν ακαριαία προσαρμογή των ηλικιακών ορίων σε ορισμένες περιπτώσεις) το ενδεχόμενο μιας αρνητικής δικαστικής απόφασης είναι μεγαλύτερο. Οχι μόνο από την ελληνική Δικαιοσύνη, αλλά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο δικαστικός έλεγχος, ωστόσο, δεν είναι απειλή για την ελληνική κυβέρνηση. Η προσφυγή στα δικαστήρια είναι άσκηση δικαιώματος κι είναι απολύτως σεβαστή στο πλαίσιο του κράτους δικαίου. Ο δικαστικός έλεγχος ορισμένων σημείων του Μνημονίου, τόσο από τα ελληνικά όσο και από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια, είναι ευπρόσδεκτος και θα βοηθήσει την Ελλάδα και τους πολίτες της.
5. Πόσο είναι το ποσοστό αναπλήρωσης με βάση το σχέδιο
νόμου;
Το ποσοστό αναπλήρωσης μαζί με τη βασική σύνταξη φθάνει στο 64%. Η μείωση σχετικώς με το ισχύον καθεστώς είναι μεσοσταθμικώς 7%, όπως ακριβώς είχε προβλεφθεί και στο προσχέδιο νόμου, το οποίο ενέκρινε το Υ.Σ. πριν από περίπου ένα μήνα. Εισηγήσεις για 480 ευρώ (βασική + αναλογική + επικουρική) δεν ελήφθησαν υπόψη. Σήμερα, λοιπόν, η αναπλήρωση θα είναι 64% των συντάξιμων αποδοχών, ενώ η επικουρική σύνταξη προστίθεται στο ποσοστό αυτό.
6. Προεκλογικά αλλά και αμέσως μετά τις εκλογές η κυβέρνηση έλεγε διαφορετικά πράγματα. Δεν αυξάνονται τα όρια ηλικίας, δεν μειώνονται οι συντάξεις, δεν αυξάνονται οι εισφορές. Πώς έχουν τα πράγματα ως προς τα τρία «δεν» στο σχέδιο νόμου;
Η παρατήρηση δεν αφορά μόνο το σκέλος του Ασφαλιστικού. Συνολικά η οικονομική και κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης έχει αλλάξει λόγω της δημοσιονομικής κρίσης που ξέσπασε μετά την καταστροφική διαχείριση της προηγούμενης διακυβέρνησης. Το δίλημμα στο οποίο κλήθηκε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να απαντήσει είναι «χρεοκοπία ή επιβίωση». Σε αυτό το πλαίσιο αναγκάζεται να πάρει και αποφάσεις εκτός προγραμματικών διακηρύξεων και εκτός ιδεολογικών αρχών. Γίνεται σήμερα αυτό που απαιτείται, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα αύριο να ζήσουν οι πολίτες της χώρας καλύτερες ημέρες. Συγκεκριμένα, για τα λεγόμενα τρία «ΔΕΝ». Πράγματι δεν αυξάνονται σε καμία περίπτωση οι εισφορές. Επίσης, δεν αυξάνονται τα γενικά όρια ηλικίας. Το 65ο παραμένει το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Αυξάνεται, βέβαια, ο μέσος όρος ηλικίας συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (από 61,5 να πάει στο 63,5). Να σημειωθεί πως εκεί περίπου ήταν το 2003, αλλά οι πελατειακές εθελούσιες έξοδοι της περιόδου 2004-2009 μείωσαν κατά 2 έτη τον μέσο όρο ηλικίας συνταξιοδότησης στην Ελλάδα. Κι ακόμη, υπάρχουν δύο αυξήσεις ορίων ηλικίας λόγω Μνημονίου (Βαρέα και Ανθυγιεινά και μητέρες ανηλίκων παιδιών μετά το 55ο έτος). Τέλος, ως προς το «δεν» στη μείωση των συντάξεων, υπάρχει η μεσοσταθμική μείωση κατά 7%- δική μας επιλογή, δίχως την παρέμβαση του Μνημονίου- που αφορά τις συντάξιμες αποδοχές άνω των 1.800 ευρώ, η οποία όμως προκύπτει από την απολύτως δίκαιη αναλογική σχέση αφενός της σύνταξης και αφετέρου του χρόνου εργασίας και των εισφορών που καταβλήθηκαν.
7. Πολλοί λένε ότι με αυτό το Ασφαλιστικό καταρρέει ο κοινωνικός χαρακτήρας της δημόσιας ασφάλισης και ανοίγει ο δρόμος της ιδιωτικής ασφάλισης.
Σε καμία περίπτωση. Παρά τις ενσωματώσεις των σκληρών μέτρων που περιγράφονται στο Μνημόνιο, έχει γίνει ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ο δημόσιος και καθολικός χαρακτήρας του ασφαλιστικού συστήματος και για την επιβεβαίωση του χαρακτήρα του ως κοινωνικού αγαθού. Γι΄ αυτό τον σκοπό δεν έγινε δεκτή και επετεύχθη η απόσυρση της απαίτησης για ποσοστό αναπλήρωσης έως 48%, κάτι που πραγματικά θα εκθεμελίωνε τον δημόσιο και καθολικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης, καθιστώντας την έναν ανεπαρκή και συμπληρωματικό πυλώνα ενός ιδιωτικού συστήματος.
8. Το κράτος παύει να εγγυάται τις συντάξεις και περιορίζεται μόνο στη
βασική σύνταξη;
Η εμπειρία των τελευταίων ετών έδειξε ότι το κράτος εγγυάται τις συντάξεις και τις άλλες παροχές όταν είναι ένα κράτος που δεν βρίσκεται σε κατάσταση χρεοκοπίας. Αυτό θέλουμε να επιτύχουμε: να μην ξαναβρεθεί η χώρα στο μέλλον στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα. Οι συντάξεις είναι εγγυημένες όταν υπάρχουν κανόνες και νόμοι που εφαρμόζονται. Εμείς, με το νέο θεσμικό πλαίσιο θέτουμε τις βάσεις για ένα ασφαλιστικό σύστημα που εξασφαλίζει την καταβολή των συντάξεων με απόλυτα σαφείς και προσδιορισμένες τις υποχρεώσεις του κράτους, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Διασφαλίζονται λοιπόν οι συντάξεις με συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης των οικονομικών μεγεθών των Ταμείων και με την εξασφάλιση των αναγκαίων όρων στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης του συστήματος. Οι σταθεροί κανόνες και η εφαρμογή τους αποτελούν την ουσιαστική εγγύηση για τις συντάξεις και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αντί της αφηρημένης νομικής δέσμευσης που δεν έχει αντίκρυσμα όταν λείπουν οι παραπάνω προϋποθέσεις.
9. Οι επικουρικές συντάξεις παύουν να έχουν την εγγύηση του κράτους; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις;
Η επικουρική ασφάλιση λειτουργεί και αυτή μέσα από ορισμένους κανόνες. Οι σημερινές γενιές δεν μπορούν να αφήσουν χωρίς επικουρική σύνταξη τις επόμενες. Είναι αυτονόητο ότι τα επικουρικά ταμεία θα πρέπει να δίνουν συντάξεις ανάλογες των οικονομικών τους δυνατοτήτων, χωρίς να στερήσουν αυτό το δικαίωμα από τους συνταξιούχους των επόμενων γενεών. Οι πόροι των Ταμείων προέρχονται από τη συνεισφορά εργαζομένων και επιχειρήσεων και, όπως έως τώρα συνέβαινε, το Δημόσιο και ο κρατικός προϋπολογισμός δεν μπορούν να συμμετέχουν στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων αυτών των Ταμείων. Εκτός βεβαίως των περιπτώσεων που το ίδιο το Δημόσιο παρεμβαίνει με πολιτικές κοινωνικού χαρακτήρα, το κόστος των οποίων πρέπει και να αναλαμβάνει.
10. Τι σημαίνει ο διαχωρισμός των προνοιακών παροχών από τις ασφαλιστικές και ποιες συνέπειες έχει;
Ο διαχωρισμός των προνοιακών από τις ασφαλιστικές παροχές διευκρινίζει και καθιστά δεσμευτικές τις υποχρεώσεις του κράτους έναντι των πολιτών, στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. Ταυτόχρονα απαλλάσσει την κοινωνική ασφάλιση από την υποχρέωσή της να υποκαθιστά το αναιμικό κράτος πρόνοιας στη χώρα μας, εις βάρος των πόρων των εργαζομένων:
α. Η βασική σύνταξη συμπυκνώνει, ξεκαθαρίζει και καθιστά δεσμευτική την υποχρέωση του κρατικού προϋπολογισμού να συνεισφέρει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ενισχύοντας τον θεσμό της τριμερούς χρηματοδότησης: η βασική σύνταξη αποτελεί ξεκάθαρο ασφαλιστικό δικαίωμα των εργαζομένων.
β. Η βασική σύνταξη αποκτά προνοιακό χαρακτήρα μόνο όταν απευθύνεται στους ανασφάλιστους που συμπληρώνουν το 65ο έτος της ηλικίας τους και εκεί εντάσσεται στη σφαίρα του κράτους πρόνοιας, συντελώντας στην ενδυνάμωση του ατροφικού αυτού τομέα κρατικής πολιτικής. Πάνω σε αυτή θα πρέπει να οικοδομηθεί αμέσως ένα επαρκές προνοιακό σύστημα που θα λειτουργεί ως δίκτυ κοινωνικής ασφάλειας για όλους τους συμπολίτες μας που το έχουν ανάγκη, ενοποιώντας όλους τους κατακερματισμένους μηχανισμούς πρόνοιας με μεγιστοποίηση του κοινωνικού αποτελέσματος.
11. Λέγεται ότι με το σχέδιο νόμου αίρονται αδικίες. Πόσο δίκαιο είναι όμως να εξαιρούνται δικηγόροι, γιατροί, ένστολοι, δημοσιογράφοι; Με τους βουλευτές τι γίνεται;
Τα Ταμεία των δικηγόρων, των γιατρών, των μηχανικών, των δημοσιογράφων (που είναιδύο, ΕΤΑΑ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ), δεν εξαιρούνται επί της ουσίας. Τυπικά διατηρούν τη διοικητική τους αυτοτέλεια, για τεχνικούς λόγους, καταβάλλοντας αυτά τη βασική σύνταξη και όχι το κράτος, εντάσσονται όμως πλήρως στους ενιαίους κανόνες λειτουργίας και συνταξιοδοτικών παροχών που διέπουν συνολικά το σύστημα. Να σημειωθεί εδώ ότι στα Ταμεία αυτά υπάγεται μόνο το 7,5% των ασφαλισμένων. Να σημειωθεί ακόμη ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι ένστολοι, που θα προσλαμβάνονται από1.1.2011, θα υπάγονται στο ενιάιο ταμείο μισθωτών(ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) και η σύνταξή τους θα υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο που υπολογίζεται και στον ιδιωτικό τομέα.
Οι βουλευτές και όλοι οι αιρετοί εντάσσονται στο καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης και μπορούν να συνεχίσουν την ασφάλιση στα Ταμεία τους, καταβάλλοντας οι ίδιοι τις ασφαλιστικές τους εισφορές, ενώ από 1.1.2013 εντάσσονται στο Ενιαίο Σύστημα περιορισμού του ετήσιου συντελεστή αναπλήρωσης του 2%, όπως όλοι οι ασφαλισμένοι σε κάθε Ταμείο.
12. Τι γίνεται με το καθεστώς της παράλληλης ασφάλισης; Αλλάζει; Διατηρείται; Καταργείται;
Οι εργαζόμενοι που πρωτοασφαλίστηκαν μετά την 1.1.1993 διατηρούν το δικαίωμα να ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε ένα Ταμείο, ακόμη και όταν ασκούν παράλληλα δύο ή περισσότερα επαγγέλματα. Καταργούνται οι εξαιρέσεις που υπήρχαν για ασφαλισμένους πριν από το 1993 (δημοσίους υπαλλήλους, γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς) που ασφαλίζονται ως σήμερα σε ένα Ταμείο, ενώ είχαν παράλληλα και άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, για τις οποίες θα έπρεπε να ασφαλιστούν στα αντίστοιχα Ταμεία. Για τους εργαζόμενους αυτούς παρέχεται βέβαια το δικαίωμα να λαμβάνουν και δεύτερη σύνταξη, εφόσον θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις που προβλέπει το κάθε Ταμείο.
13. Είχατε ως αντιπολίτευση πρωτοστατήσει για την κατάργηση του ΛΑΦΚΑ. Τώρα επαναφέρετε αυτή τη ρύθμιση με τη μορφή της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης. Δεν είναι αντιφατική αυτή η στάση;
Το ΠΑΣΟΚ έχει την υποχρέωση να κατανείμει τα βάρη ανάμεσα στις σημερινές και στις επόμενες γενιές συνταξιούχων. Η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης δεν αφορά χαμηλοσυνταξιούχους κάτω των 1.400 ευρώ. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε, διότι ο ΛΑΦΚΑ αφορούσε ακόμη και τις συντάξεις των 500 ευρώ και 600 ευρώ! Είναι αναγκαίο να συνεισφέρουν και οι σημερινοί συνταξιούχοι, ανάλογα με το ύψος της σύνταξής τους, προκειμένου να ενισχυθούν τα οικονομικά των Ταμείων και να διασφαλιστούν οι επόμενες γενεές, ξεκινώντας από τον Αύγουστο. Από αυτή την Ειδική Εισφορά δεν εξαιρείται κανένας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν (ούτε οι βουλευτές, δικαστές, συνταξιούχοι με υψηλά εισοδήματα).
14. Αυξάνονται τα όρια ηλικίας που πλήττουν σε μεγάλο βαθμό τις γυναίκες. Πόσο δίκαιο είναι και συμβατό με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΠαΣοΚ, όταν αυξάνονται τα όρια συνταξιοδότησης ως και 15 χρόνια;
Ολες οι δεσμεύσεις για την απότομη και άδικη αύξηση ορίων ηλικίας προκύπτουν ευθέως από το Μνημόνιο, αλλά και από την απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Επιχειρήθηκε και εξασφαλίστηκε στο μέτρο του δυνατού μια ευρύτερη μεταβατική περίοδος, ώστε να μην υπάρχουν μεγάλες αλλαγές για όσους βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση. Διασφαλίζονται πλήρως τα δικαιώματα όσων έχουν θεμελιώσει ή θα θεμελιώσουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα ως το τέλος του 2010. Προβλέπεται κλιμάκωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από 1.1.2011 και μετά, με βάση τον χρόνο συμπλήρωσης του απαιτούμενου για συνταξιοδότηση χρόνου ασφάλισης. Αυτό σημαίνει στην πράξη, με εξαίρεση την περίπτωση των μητέρων, ότι η επιβάρυνση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αλλά και στα απαιτούμενα έτη ασφάλισης θα είναι κλιμακούμενη κατά 2 το πολύ έτη ανά έτος, τα επόμενα 3-7 χρόνια. Για παράδειγμα, ο εργαζόμενος στα ΒΑΕ που μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με 35 έτη ασφάλισης στο 55ο έτος ηλικίας του θα έχει προσαύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 9 μήνες ανά έτος, για να φθάσει από το 55ο έτος στο 60ό το 2017. Η γυναίκα ασφαλισμένη του ΙΚΑ, που μπορούσε να πάρει μειωμένη σύνταξη στο 55ο έτος της ηλικίας της, θα έχει αύξηση ορίου ηλικίας κατά ένα έτος ανά έτος, από την 1.1.2011, για να φθάσει το 2015 στο 60ό έτος. Οι μητέρες ανηλίκων, οι οποίες υφίστανται τη μεγαλύτερη αύξηση στο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, για όσες συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης το 2011, το όριο ηλικίας αυξάνεται από το 50ό στο 52ο έτος, αντίστοιχα για όσες συμπληρώνουν τον χρόνο ασφάλισης αυτό το 2012 το όριο διαμορφώνεται στο 55ο έτος ηλικίας και μετά την 1.1.2013 στο 65ο έτος της ηλικίας. Για μειωμένη σύνταξη, τα όρια ηλικίας διαμορφώνονται αντίστοιχα στο 50ό, 53ο και 60ό έτος της ηλικίας.
15. Ποιες αλλαγές γίνονται στους ασφαλισμένος πριν από το 1983;
Σε όσα Ταμεία προβλέπεται συνταξιοδότηση με 35 χρόνια ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας το δικαίωμα αυτό διατηρείται αφού έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (Δημόσιο, τράπεζες, ΔΕΚΟ, εργαζόμενοι στα ΜΜΕ). Για όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες ακολουθούνται τα όρια που προβλέπονται και για τους, μετά την 1.1.1983, ασφαλισμένους. Υπάρχει βέβαια και εδώ ο περιορισμός του συντελεστή αναπλήρωσης της σύνταξης για κάθε έτος ασφάλισης στο 2% από 1.1.2013.
16. Πώς θα γίνεται ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών, δηλαδή με βάση πόσα και ποια χρόνια του εργασιακού βίου;
Από 1.1.2011 θα αρχίσει να υπολογίζεται, σταδιακά, κατ΄ έτος, με βάση τους συντελεστές του νέου συστήματος όλος ο χρόνος του εργάσιμου βίου με τον ακόλουθο τρόπο: για έναν εργαζόμενο που συνταξιοδοτείται π.χ. το 2016 οι συντάξιμες αποδοχές θα υπολογιστούν με το νέο σύστημα από το 2001 ως το 2015 και με βάση το παλαιό σύστημα, με κριτήριο τα 5 καλύτερα χρόνια της τελευταίας δεκαετίας, αρχής όμως γενομένης για τον υπολογισμό από το 2015 και πίσω.
17. Από πότε θα ισχύσει ο συνδυασμός 40 χρόνια ασφάλισης και 60 έτη όριο ηλικίας;
Από 1.1.2011 και σταδιακά ως το 2015. Στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος συμπληρώνει αυτές τις δύο προϋποθέσεις παίρνει πλήρη σύνταξη. Εν προκειμένω βέβαια προβλέπουμε τη δυνατότητα αναγνώρισης του πλασματικού χρόνου εργασίας εκ των οποίων τα κάτωθεν είναι χωρίς εξαγορά: πλασματικός χρόνος μητέρων (βαρύνει το Ταμείο), κύηση και λοχεία, επιδοτούμενη ανεργία και ασθένεια. Εξαιρετικά χαμηλό είναι το ποσό εξαγοράς σε ό,τι αφορά τον χρόνο σπουδών (1.800 ευρώ τον χρόνο).
18. Τι προβλέπει το σχέδιο νόμου για τη διαδοχική ασφάλιση;
Αποκαθίσταται πλήρως η διαδοχική ασφάλιση, με την πλήρη άρση των αδικιών. Ανταποκρίνονται έτσι οι ρυθμίσεις στην κινητικότητα στην αγορά εργασίας, η οποία ενώ είναι μια πραγματικότητα, δεν πρέπει να παράγει αδικίες κατά τον χρόνο συνταξιοδότησης. Να σημειωθεί ότι σήμερα ο συνταξιούχος διαδοχικής ασφάλισης χάνει περίπου το 30% της σύνταξής του, σε σχέση με αυτόν που δούλεψε τα ίδια χρόνια, υπαγόμενος σε έναν φορέα ασφάλισης.
19. Γιατί ο ΟΓΑ αποτελεί μια αυτοτελή περίπτωση;
Ο ΟΓΑ κατέστη Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης το 1998. Η σύνταξη χωρίζεται και σήμερα σε δύο μέρη: τη βασική και την ανταποδοτική. Ξεκινώντας από το 1998 η βασική σύνταξη διαμορφώθηκε σε σημερινές τιμές στα 360 ευρώ. Για κάθε χρόνο ασφάλισης από την 1.1.1998 και μετά, ο ασφαλισμένος του ΟΓΑ καταβάλλει ποσό περίπου 450-1.100 ευρώ ετησίως, ανάλογα την κατηγορία, ενώ για κάθε ασφαλισμένο ο κρατικός προϋπολογισμός πληρώνει το διπλάσιο, δηλαδή από 900 ευρώ ως 2.200 ευρώ τον χρόνο. Η αυξημένη συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του ΟΓΑ συνδυάζεται με μείωση για κάθε έτος, από την 1.1.2003, της βασικής σύνταξης κατά 4% ετησίως, έτσι ώστε το 2027 να μην υπάρχει βασική σύνταξη για αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν από το έτος αυτό και εφεξής. Αυτό συμβαίνει γιατί, ως το 2027, για τον ασφαλισμένο που ξεκίνησε το 1998, το Δημόσιο θα έχει πληρώσει διπλάσιες εισφορές από τον ίδιο, προκειμένου να εξασφαλισθεί μια αξιοπρεπής σύνταξη».
Σε καμία περίπτωση. Παρά τις ενσωματώσεις των σκληρών μέτρων που περιγράφονται στο Μνημόνιο, έχει γίνει ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ο δημόσιος και καθολικός χαρακτήρας του ασφαλιστικού συστήματος και για την επιβεβαίωση του χαρακτήρα του ως κοινωνικού αγαθού. Γι΄ αυτό τον σκοπό δεν έγινε δεκτή και επετεύχθη η απόσυρση της απαίτησης για ποσοστό αναπλήρωσης έως 48%, κάτι που πραγματικά θα εκθεμελίωνε τον δημόσιο και καθολικό χαρακτήρα της κοινωνικής ασφάλισης, καθιστώντας την έναν ανεπαρκή και συμπληρωματικό πυλώνα ενός ιδιωτικού συστήματος.
8. Το κράτος παύει να εγγυάται τις συντάξεις και περιορίζεται μόνο στη
βασική σύνταξη;
Η εμπειρία των τελευταίων ετών έδειξε ότι το κράτος εγγυάται τις συντάξεις και τις άλλες παροχές όταν είναι ένα κράτος που δεν βρίσκεται σε κατάσταση χρεοκοπίας. Αυτό θέλουμε να επιτύχουμε: να μην ξαναβρεθεί η χώρα στο μέλλον στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα. Οι συντάξεις είναι εγγυημένες όταν υπάρχουν κανόνες και νόμοι που εφαρμόζονται. Εμείς, με το νέο θεσμικό πλαίσιο θέτουμε τις βάσεις για ένα ασφαλιστικό σύστημα που εξασφαλίζει την καταβολή των συντάξεων με απόλυτα σαφείς και προσδιορισμένες τις υποχρεώσεις του κράτους, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Διασφαλίζονται λοιπόν οι συντάξεις με συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης των οικονομικών μεγεθών των Ταμείων και με την εξασφάλιση των αναγκαίων όρων στο πλαίσιο της τριμερούς χρηματοδότησης του συστήματος. Οι σταθεροί κανόνες και η εφαρμογή τους αποτελούν την ουσιαστική εγγύηση για τις συντάξεις και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αντί της αφηρημένης νομικής δέσμευσης που δεν έχει αντίκρυσμα όταν λείπουν οι παραπάνω προϋποθέσεις.
9. Οι επικουρικές συντάξεις παύουν να έχουν την εγγύηση του κράτους; Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις;
Η επικουρική ασφάλιση λειτουργεί και αυτή μέσα από ορισμένους κανόνες. Οι σημερινές γενιές δεν μπορούν να αφήσουν χωρίς επικουρική σύνταξη τις επόμενες. Είναι αυτονόητο ότι τα επικουρικά ταμεία θα πρέπει να δίνουν συντάξεις ανάλογες των οικονομικών τους δυνατοτήτων, χωρίς να στερήσουν αυτό το δικαίωμα από τους συνταξιούχους των επόμενων γενεών. Οι πόροι των Ταμείων προέρχονται από τη συνεισφορά εργαζομένων και επιχειρήσεων και, όπως έως τώρα συνέβαινε, το Δημόσιο και ο κρατικός προϋπολογισμός δεν μπορούν να συμμετέχουν στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων αυτών των Ταμείων. Εκτός βεβαίως των περιπτώσεων που το ίδιο το Δημόσιο παρεμβαίνει με πολιτικές κοινωνικού χαρακτήρα, το κόστος των οποίων πρέπει και να αναλαμβάνει.
10. Τι σημαίνει ο διαχωρισμός των προνοιακών παροχών από τις ασφαλιστικές και ποιες συνέπειες έχει;
Ο διαχωρισμός των προνοιακών από τις ασφαλιστικές παροχές διευκρινίζει και καθιστά δεσμευτικές τις υποχρεώσεις του κράτους έναντι των πολιτών, στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. Ταυτόχρονα απαλλάσσει την κοινωνική ασφάλιση από την υποχρέωσή της να υποκαθιστά το αναιμικό κράτος πρόνοιας στη χώρα μας, εις βάρος των πόρων των εργαζομένων:
α. Η βασική σύνταξη συμπυκνώνει, ξεκαθαρίζει και καθιστά δεσμευτική την υποχρέωση του κρατικού προϋπολογισμού να συνεισφέρει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ενισχύοντας τον θεσμό της τριμερούς χρηματοδότησης: η βασική σύνταξη αποτελεί ξεκάθαρο ασφαλιστικό δικαίωμα των εργαζομένων.
β. Η βασική σύνταξη αποκτά προνοιακό χαρακτήρα μόνο όταν απευθύνεται στους ανασφάλιστους που συμπληρώνουν το 65ο έτος της ηλικίας τους και εκεί εντάσσεται στη σφαίρα του κράτους πρόνοιας, συντελώντας στην ενδυνάμωση του ατροφικού αυτού τομέα κρατικής πολιτικής. Πάνω σε αυτή θα πρέπει να οικοδομηθεί αμέσως ένα επαρκές προνοιακό σύστημα που θα λειτουργεί ως δίκτυ κοινωνικής ασφάλειας για όλους τους συμπολίτες μας που το έχουν ανάγκη, ενοποιώντας όλους τους κατακερματισμένους μηχανισμούς πρόνοιας με μεγιστοποίηση του κοινωνικού αποτελέσματος.
11. Λέγεται ότι με το σχέδιο νόμου αίρονται αδικίες. Πόσο δίκαιο είναι όμως να εξαιρούνται δικηγόροι, γιατροί, ένστολοι, δημοσιογράφοι; Με τους βουλευτές τι γίνεται;
Τα Ταμεία των δικηγόρων, των γιατρών, των μηχανικών, των δημοσιογράφων (που είναιδύο, ΕΤΑΑ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ), δεν εξαιρούνται επί της ουσίας. Τυπικά διατηρούν τη διοικητική τους αυτοτέλεια, για τεχνικούς λόγους, καταβάλλοντας αυτά τη βασική σύνταξη και όχι το κράτος, εντάσσονται όμως πλήρως στους ενιαίους κανόνες λειτουργίας και συνταξιοδοτικών παροχών που διέπουν συνολικά το σύστημα. Να σημειωθεί εδώ ότι στα Ταμεία αυτά υπάγεται μόνο το 7,5% των ασφαλισμένων. Να σημειωθεί ακόμη ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι ένστολοι, που θα προσλαμβάνονται από1.1.2011, θα υπάγονται στο ενιάιο ταμείο μισθωτών(ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) και η σύνταξή τους θα υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο που υπολογίζεται και στον ιδιωτικό τομέα.
Οι βουλευτές και όλοι οι αιρετοί εντάσσονται στο καθεστώς διαδοχικής ασφάλισης και μπορούν να συνεχίσουν την ασφάλιση στα Ταμεία τους, καταβάλλοντας οι ίδιοι τις ασφαλιστικές τους εισφορές, ενώ από 1.1.2013 εντάσσονται στο Ενιαίο Σύστημα περιορισμού του ετήσιου συντελεστή αναπλήρωσης του 2%, όπως όλοι οι ασφαλισμένοι σε κάθε Ταμείο.
12. Τι γίνεται με το καθεστώς της παράλληλης ασφάλισης; Αλλάζει; Διατηρείται; Καταργείται;
Οι εργαζόμενοι που πρωτοασφαλίστηκαν μετά την 1.1.1993 διατηρούν το δικαίωμα να ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε ένα Ταμείο, ακόμη και όταν ασκούν παράλληλα δύο ή περισσότερα επαγγέλματα. Καταργούνται οι εξαιρέσεις που υπήρχαν για ασφαλισμένους πριν από το 1993 (δημοσίους υπαλλήλους, γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς) που ασφαλίζονται ως σήμερα σε ένα Ταμείο, ενώ είχαν παράλληλα και άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, για τις οποίες θα έπρεπε να ασφαλιστούν στα αντίστοιχα Ταμεία. Για τους εργαζόμενους αυτούς παρέχεται βέβαια το δικαίωμα να λαμβάνουν και δεύτερη σύνταξη, εφόσον θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις που προβλέπει το κάθε Ταμείο.
13. Είχατε ως αντιπολίτευση πρωτοστατήσει για την κατάργηση του ΛΑΦΚΑ. Τώρα επαναφέρετε αυτή τη ρύθμιση με τη μορφή της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης. Δεν είναι αντιφατική αυτή η στάση;
Το ΠΑΣΟΚ έχει την υποχρέωση να κατανείμει τα βάρη ανάμεσα στις σημερινές και στις επόμενες γενιές συνταξιούχων. Η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης δεν αφορά χαμηλοσυνταξιούχους κάτω των 1.400 ευρώ. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε, διότι ο ΛΑΦΚΑ αφορούσε ακόμη και τις συντάξεις των 500 ευρώ και 600 ευρώ! Είναι αναγκαίο να συνεισφέρουν και οι σημερινοί συνταξιούχοι, ανάλογα με το ύψος της σύνταξής τους, προκειμένου να ενισχυθούν τα οικονομικά των Ταμείων και να διασφαλιστούν οι επόμενες γενεές, ξεκινώντας από τον Αύγουστο. Από αυτή την Ειδική Εισφορά δεν εξαιρείται κανένας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν (ούτε οι βουλευτές, δικαστές, συνταξιούχοι με υψηλά εισοδήματα).
14. Αυξάνονται τα όρια ηλικίας που πλήττουν σε μεγάλο βαθμό τις γυναίκες. Πόσο δίκαιο είναι και συμβατό με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΠαΣοΚ, όταν αυξάνονται τα όρια συνταξιοδότησης ως και 15 χρόνια;
Ολες οι δεσμεύσεις για την απότομη και άδικη αύξηση ορίων ηλικίας προκύπτουν ευθέως από το Μνημόνιο, αλλά και από την απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Επιχειρήθηκε και εξασφαλίστηκε στο μέτρο του δυνατού μια ευρύτερη μεταβατική περίοδος, ώστε να μην υπάρχουν μεγάλες αλλαγές για όσους βρίσκονται κοντά στη συνταξιοδότηση. Διασφαλίζονται πλήρως τα δικαιώματα όσων έχουν θεμελιώσει ή θα θεμελιώσουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα ως το τέλος του 2010. Προβλέπεται κλιμάκωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από 1.1.2011 και μετά, με βάση τον χρόνο συμπλήρωσης του απαιτούμενου για συνταξιοδότηση χρόνου ασφάλισης. Αυτό σημαίνει στην πράξη, με εξαίρεση την περίπτωση των μητέρων, ότι η επιβάρυνση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αλλά και στα απαιτούμενα έτη ασφάλισης θα είναι κλιμακούμενη κατά 2 το πολύ έτη ανά έτος, τα επόμενα 3-7 χρόνια. Για παράδειγμα, ο εργαζόμενος στα ΒΑΕ που μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με 35 έτη ασφάλισης στο 55ο έτος ηλικίας του θα έχει προσαύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 9 μήνες ανά έτος, για να φθάσει από το 55ο έτος στο 60ό το 2017. Η γυναίκα ασφαλισμένη του ΙΚΑ, που μπορούσε να πάρει μειωμένη σύνταξη στο 55ο έτος της ηλικίας της, θα έχει αύξηση ορίου ηλικίας κατά ένα έτος ανά έτος, από την 1.1.2011, για να φθάσει το 2015 στο 60ό έτος. Οι μητέρες ανηλίκων, οι οποίες υφίστανται τη μεγαλύτερη αύξηση στο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, για όσες συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης το 2011, το όριο ηλικίας αυξάνεται από το 50ό στο 52ο έτος, αντίστοιχα για όσες συμπληρώνουν τον χρόνο ασφάλισης αυτό το 2012 το όριο διαμορφώνεται στο 55ο έτος ηλικίας και μετά την 1.1.2013 στο 65ο έτος της ηλικίας. Για μειωμένη σύνταξη, τα όρια ηλικίας διαμορφώνονται αντίστοιχα στο 50ό, 53ο και 60ό έτος της ηλικίας.
15. Ποιες αλλαγές γίνονται στους ασφαλισμένος πριν από το 1983;
Σε όσα Ταμεία προβλέπεται συνταξιοδότηση με 35 χρόνια ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας το δικαίωμα αυτό διατηρείται αφού έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα (Δημόσιο, τράπεζες, ΔΕΚΟ, εργαζόμενοι στα ΜΜΕ). Για όλες τις υπόλοιπες κατηγορίες ακολουθούνται τα όρια που προβλέπονται και για τους, μετά την 1.1.1983, ασφαλισμένους. Υπάρχει βέβαια και εδώ ο περιορισμός του συντελεστή αναπλήρωσης της σύνταξης για κάθε έτος ασφάλισης στο 2% από 1.1.2013.
16. Πώς θα γίνεται ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών, δηλαδή με βάση πόσα και ποια χρόνια του εργασιακού βίου;
Από 1.1.2011 θα αρχίσει να υπολογίζεται, σταδιακά, κατ΄ έτος, με βάση τους συντελεστές του νέου συστήματος όλος ο χρόνος του εργάσιμου βίου με τον ακόλουθο τρόπο: για έναν εργαζόμενο που συνταξιοδοτείται π.χ. το 2016 οι συντάξιμες αποδοχές θα υπολογιστούν με το νέο σύστημα από το 2001 ως το 2015 και με βάση το παλαιό σύστημα, με κριτήριο τα 5 καλύτερα χρόνια της τελευταίας δεκαετίας, αρχής όμως γενομένης για τον υπολογισμό από το 2015 και πίσω.
17. Από πότε θα ισχύσει ο συνδυασμός 40 χρόνια ασφάλισης και 60 έτη όριο ηλικίας;
Από 1.1.2011 και σταδιακά ως το 2015. Στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος συμπληρώνει αυτές τις δύο προϋποθέσεις παίρνει πλήρη σύνταξη. Εν προκειμένω βέβαια προβλέπουμε τη δυνατότητα αναγνώρισης του πλασματικού χρόνου εργασίας εκ των οποίων τα κάτωθεν είναι χωρίς εξαγορά: πλασματικός χρόνος μητέρων (βαρύνει το Ταμείο), κύηση και λοχεία, επιδοτούμενη ανεργία και ασθένεια. Εξαιρετικά χαμηλό είναι το ποσό εξαγοράς σε ό,τι αφορά τον χρόνο σπουδών (1.800 ευρώ τον χρόνο).
18. Τι προβλέπει το σχέδιο νόμου για τη διαδοχική ασφάλιση;
Αποκαθίσταται πλήρως η διαδοχική ασφάλιση, με την πλήρη άρση των αδικιών. Ανταποκρίνονται έτσι οι ρυθμίσεις στην κινητικότητα στην αγορά εργασίας, η οποία ενώ είναι μια πραγματικότητα, δεν πρέπει να παράγει αδικίες κατά τον χρόνο συνταξιοδότησης. Να σημειωθεί ότι σήμερα ο συνταξιούχος διαδοχικής ασφάλισης χάνει περίπου το 30% της σύνταξής του, σε σχέση με αυτόν που δούλεψε τα ίδια χρόνια, υπαγόμενος σε έναν φορέα ασφάλισης.
19. Γιατί ο ΟΓΑ αποτελεί μια αυτοτελή περίπτωση;
Ο ΟΓΑ κατέστη Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης το 1998. Η σύνταξη χωρίζεται και σήμερα σε δύο μέρη: τη βασική και την ανταποδοτική. Ξεκινώντας από το 1998 η βασική σύνταξη διαμορφώθηκε σε σημερινές τιμές στα 360 ευρώ. Για κάθε χρόνο ασφάλισης από την 1.1.1998 και μετά, ο ασφαλισμένος του ΟΓΑ καταβάλλει ποσό περίπου 450-1.100 ευρώ ετησίως, ανάλογα την κατηγορία, ενώ για κάθε ασφαλισμένο ο κρατικός προϋπολογισμός πληρώνει το διπλάσιο, δηλαδή από 900 ευρώ ως 2.200 ευρώ τον χρόνο. Η αυξημένη συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του ΟΓΑ συνδυάζεται με μείωση για κάθε έτος, από την 1.1.2003, της βασικής σύνταξης κατά 4% ετησίως, έτσι ώστε το 2027 να μην υπάρχει βασική σύνταξη για αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν από το έτος αυτό και εφεξής. Αυτό συμβαίνει γιατί, ως το 2027, για τον ασφαλισμένο που ξεκίνησε το 1998, το Δημόσιο θα έχει πληρώσει διπλάσιες εισφορές από τον ίδιο, προκειμένου να εξασφαλισθεί μια αξιοπρεπής σύνταξη».
20. Τελικά, από την ώρα που καταθέσατε το προσχέδιο του νόμου ως σήμερα, τι θετικό έγινε για τους ασφαλισμένους/συνταξιούχους;
Με τη συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξασφαλίστηκε η βασική σύνταξη, όπως την προβλέπει το σχέδιο νόμου και όχι ως σύνταξη γήρατος, να χορηγείται δηλαδή στο 65ο έτος και με εισοδηματικά κριτήρια. Προβλέφθηκαν τα λεγόμενα «μαξιλάρια»: η αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης και αποφεύχθηκε να είναι, έπειτα από 40 χρόνια εργασίας, το ποσοστό αναπλήρωσης 48% για το σύνολο των συντάξεων, να κοπούν οι συντάξεις χηρείας, να κοπούν οι καταβαλλόμενες συντάξεις άγαμων θυγατέρων και να καταργηθεί η κατώτατη σύνταξη. Οσοι κατηγόρησαν το ΠαΣοΚ για ψευδή διασπορά δυσμενών ειδήσεων και υποκρισία, ήρθε η ώρα να κάνουν την αυτοκριτική τους, έχοντας υπόψη τους ότι για ό,τι αναφέρθηκε δημοσίως υπάρχουν και τα αντίστοιχα έγγραφα στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
21. Ποιες είναι οι ρυθμίσεις για τις απολύσεις και την αποζημίωση;
Σαφής και συγκεκριμένος όρος του μνημονίου είναι η αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων, ανά μήνα, και η μείωση του ύψους της καταβαλλόμενης αποζημίωσης. Αφού οι εργοδότες με τους εργαζόμενους δεν κατέστη δυνατόν, παρά τις επανειλημμένες προσκλήσεις του υπουργού Εργασίας, να βρουν μόνοι τους μια λύση, προβλέπεται σήμερα:
α) Η αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων, ανά μήνα, από δύο άτομα που είναι σήμερα σε 6, για επιχειρήσεις που απασχολούν 20-150 εργαζόμενους, καθώς επίσης και η αύξηση από 2% ως 5% και πάντως όχι περισσότερα από 30 άτομα μηνιαίως για επιχειρήσεις που απασχολούν από 150 και άνω. Σε όλες αυτές τις ομαδικές απολύσεις δεν επιτρέπεται να αποτελούν οι εργαζόμενοι ηλικίας άνω των 55 ετών ποσοστό άνω του 10% των απολυόμενων εργαζομένων. Επαναλαμβάνεται εδώ το γεγονός ότι η αύξηση αυτού του ορίου αφορά τις επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 20 άτομα. Πόσες είναι αυτές; Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΠΕ, το 1,5% των επιχειρήσεων. Πόσους εργαζόμενους απασχολούν; Περίπου 200.000, δηλαδή το 5% των εργαζομένων. Ολοι οι άλλοι εργαζόμενοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις με κάτω από 20 άτομα προσωπικό, για τις οποίες δεν υπάρχει καμία αλλαγή στα σημερινά ισχύοντα.
β) Σε ό,τι αφορά την υποχρέωση να μειωθεί το ύψος της αποζημίωσης, έγινε η εξής επιλογή: να μη μειωθεί το ύψος της αποζημίωσης ώστε να μη θιγεί το συμφωνημένο για χιλιάδες εργαζόμενους εφάπαξ, που υπολογίζεται με βάση το ύψος της αποζημίωσης, αλλά να μειωθεί ο χρόνος της προειδοποίησης, ο οποίος ήταν υπερβολικός και έτσι εφαρμοζόταν μόνο στο 3% των απολυομένων, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΠΕ. Ο χρόνος προειδοποίησης από 1-24 μήνες τροποποιείται σε χρόνο προειδοποίησης από 1-6 μήνες. Να σημειωθεί ότι και ο νέος αυτός χρόνος από 1ως 6 μήνες είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ.
γ) Το Μνημόνιο αναφέρει ως υποχρέωση της Ελλάδας να μειωθεί το ύψος της αποζημίωσης και για τους εργατοτεχνίτες. Παρ΄ όλα αυτά με τις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου επιχει ρείται να αποφευχθεί η μείωση της αποζημίωσης για την κατηγορία των εργατοτεχνιτών.
δ) Το Μνημόνιο καθορίζει το πάγωμα των μισθών για τρία (3) χρόνια. Ούτε ως προς αυτό έγινε παρέμβαση, αφήνοντας το όλο θέμα στη συμφωνία των κοινωνικών εταίρων.
22. Τι αλλάζει στη διαιτησία με το σχέδιο νόμου;
Ανεξάρτητα από τις διατυπώσεις του μνημονίου, η ερμηνεία που του προσδίδεται είναι η αποφυγή να εξαναγκάζει η μια πλευρά την άλλη να σύρεται στη διαιτησία. Εισάγεται ρύθμιση για έναν αντικειμενικό προσδιορισμό ξεχωριστού καταλόγου μεσολαβητών και διαιτητών, όπου ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ θα έχουν δικαίωμα βέτο. Προσπαθούμε έτσι, ως προς το θέμα της διαιτησίας να επιτευχθεί συμφωνία, ακόμη και τώρα, των κοινωνικών εταίρων, αίροντας τις αμφισβητήσεις για τη μονόπλευρη στάση της. Εάν μια τέτοια συμφωνία υπάρξει, θα συμπεριληφθεί είτε στο παρόν σχέδιο νόμου, είτε στο αμέσως επόμενο, που θα αφορά την ανασύσταση του ΣΕΠΕ και το οποίο θα κατατεθεί τον Ιούλιο. Να σημειωθεί πως η ΙLΟ, με βάση την απόφαση του 2003 της Επιτροπής Συνδικαλιστικής Ελευθερίας, έχει κάνει παρατήρηση στην Ελλάδα για τις ρυθμίσεις περί αναγκαστικής διαιτησίας.
23. Ποια μέτρα κοινωνικής προστασίας περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και τους απολυόμενους άνω των 55 ετών;
Για τους απολυόμενους άνω των 55 ετών προβλέπεται η δυνατότητα αυτασφάλισης έως τη συνταξιοδότησή τους, με υποχρεωτική συμμετοχή των εργοδοτών από 50%-80% και με το υπόλοιπο να καταβάλλεται από τον ΟΑΕΔ. Για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας κάτω των 25 ετών, προβλέπουμε μείωση του βασικού μισθού, όπως ρητά και κατηγορηματικά αναφέρει το μνημόνιο, αλλά με την παρέμβαση του ΟΑΕΔ που προβλέπεται, η μείωση αυτή δεν θα φτάνει στην τσέπη του νέου εργαζομένου, αφού ο ΟΑΕΔ θα αναλαμβάνει τη διαφορά. Εδώ κατηγορήθηκε η κυβέρνηση με δύο ανακρίβειες: η πρώτη αφορά τη λεγόμενη ανακύκλωση. Δηλαδή την απόλυση ενός εργαζομένου που παίρνει πλήρεις αποδοχές και την αντικατάστασή του από έναν που θα παίρνει μειωμένες αποδοχές. Η ανακύκλωση όμως απαγορεύεται σε όλα τα προγράμματα του ΟΑΕΔ με όλες τις ΥΑ του υπουργού Εργασίας, με τις οποίες απαγορεύεται να προσληφθεί επιδοτούμενος εργαζόμενος, εάν έχει προηγηθεί κατά το προηγούμενο εξάμηνο απόλυση εργαζομένου. Αυτό λοιπόν που γίνεται επί χρόνια, θα επαναληφθεί και τώρα με την ΥΑ που θα εξειδικεύει τον νόμο. Και ακόμη απευθύνεται η κατηγορία ότι όταν λέει το σχέδιο νόμου πως ο ΟΑΕΔ δύναται να χρηματοδοτήσει, υπάρχει κρυφός σκοπός να μην ανταποκριθεί ο ΟΑΕΔ σε αυτή τη δράση. Κατατέθηκε όμως στη Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, από το οποίο προκύπτει ότι από το ΕΚΤ δεν μπορεί να υπάρξει συμμετοχή με κοινοτικούς πόρους, όταν πρόκειται για παθητικές πολιτικές απασχόλησης, δηλαδή όταν δεν πρόκειται για επιλέξιμα προγράμματα. Ακούστηκε επίσης για ακόμη μία φορά το επιχείρημα: «Πώς ο ΟΑΕΔ θα κάνει αυτά τα προγράμματα, αφού δεν έχει λεφτά;». Εδώ από τον Μάρτιο δίδεται η απάντηση για όλα τα προγράμματα που τίθενται σε εφαρμογή, πως οι επιχορηγήσεις γίνονται από κοινοτικούς πόρους, καθώς και από τη λογιστική διαγραφή οφειλών του ΙΚΑ προς τον ΟΑΕΔ.
Με τη συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξασφαλίστηκε η βασική σύνταξη, όπως την προβλέπει το σχέδιο νόμου και όχι ως σύνταξη γήρατος, να χορηγείται δηλαδή στο 65ο έτος και με εισοδηματικά κριτήρια. Προβλέφθηκαν τα λεγόμενα «μαξιλάρια»: η αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης και αποφεύχθηκε να είναι, έπειτα από 40 χρόνια εργασίας, το ποσοστό αναπλήρωσης 48% για το σύνολο των συντάξεων, να κοπούν οι συντάξεις χηρείας, να κοπούν οι καταβαλλόμενες συντάξεις άγαμων θυγατέρων και να καταργηθεί η κατώτατη σύνταξη. Οσοι κατηγόρησαν το ΠαΣοΚ για ψευδή διασπορά δυσμενών ειδήσεων και υποκρισία, ήρθε η ώρα να κάνουν την αυτοκριτική τους, έχοντας υπόψη τους ότι για ό,τι αναφέρθηκε δημοσίως υπάρχουν και τα αντίστοιχα έγγραφα στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
21. Ποιες είναι οι ρυθμίσεις για τις απολύσεις και την αποζημίωση;
Σαφής και συγκεκριμένος όρος του μνημονίου είναι η αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων, ανά μήνα, και η μείωση του ύψους της καταβαλλόμενης αποζημίωσης. Αφού οι εργοδότες με τους εργαζόμενους δεν κατέστη δυνατόν, παρά τις επανειλημμένες προσκλήσεις του υπουργού Εργασίας, να βρουν μόνοι τους μια λύση, προβλέπεται σήμερα:
α) Η αύξηση του ορίου των ομαδικών απολύσεων, ανά μήνα, από δύο άτομα που είναι σήμερα σε 6, για επιχειρήσεις που απασχολούν 20-150 εργαζόμενους, καθώς επίσης και η αύξηση από 2% ως 5% και πάντως όχι περισσότερα από 30 άτομα μηνιαίως για επιχειρήσεις που απασχολούν από 150 και άνω. Σε όλες αυτές τις ομαδικές απολύσεις δεν επιτρέπεται να αποτελούν οι εργαζόμενοι ηλικίας άνω των 55 ετών ποσοστό άνω του 10% των απολυόμενων εργαζομένων. Επαναλαμβάνεται εδώ το γεγονός ότι η αύξηση αυτού του ορίου αφορά τις επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 20 άτομα. Πόσες είναι αυτές; Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΠΕ, το 1,5% των επιχειρήσεων. Πόσους εργαζόμενους απασχολούν; Περίπου 200.000, δηλαδή το 5% των εργαζομένων. Ολοι οι άλλοι εργαζόμενοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις με κάτω από 20 άτομα προσωπικό, για τις οποίες δεν υπάρχει καμία αλλαγή στα σημερινά ισχύοντα.
β) Σε ό,τι αφορά την υποχρέωση να μειωθεί το ύψος της αποζημίωσης, έγινε η εξής επιλογή: να μη μειωθεί το ύψος της αποζημίωσης ώστε να μη θιγεί το συμφωνημένο για χιλιάδες εργαζόμενους εφάπαξ, που υπολογίζεται με βάση το ύψος της αποζημίωσης, αλλά να μειωθεί ο χρόνος της προειδοποίησης, ο οποίος ήταν υπερβολικός και έτσι εφαρμοζόταν μόνο στο 3% των απολυομένων, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΠΕ. Ο χρόνος προειδοποίησης από 1-24 μήνες τροποποιείται σε χρόνο προειδοποίησης από 1-6 μήνες. Να σημειωθεί ότι και ο νέος αυτός χρόνος από 1ως 6 μήνες είναι από τους υψηλότερους στην ΕΕ.
γ) Το Μνημόνιο αναφέρει ως υποχρέωση της Ελλάδας να μειωθεί το ύψος της αποζημίωσης και για τους εργατοτεχνίτες. Παρ΄ όλα αυτά με τις ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου επιχει ρείται να αποφευχθεί η μείωση της αποζημίωσης για την κατηγορία των εργατοτεχνιτών.
δ) Το Μνημόνιο καθορίζει το πάγωμα των μισθών για τρία (3) χρόνια. Ούτε ως προς αυτό έγινε παρέμβαση, αφήνοντας το όλο θέμα στη συμφωνία των κοινωνικών εταίρων.
22. Τι αλλάζει στη διαιτησία με το σχέδιο νόμου;
Ανεξάρτητα από τις διατυπώσεις του μνημονίου, η ερμηνεία που του προσδίδεται είναι η αποφυγή να εξαναγκάζει η μια πλευρά την άλλη να σύρεται στη διαιτησία. Εισάγεται ρύθμιση για έναν αντικειμενικό προσδιορισμό ξεχωριστού καταλόγου μεσολαβητών και διαιτητών, όπου ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ θα έχουν δικαίωμα βέτο. Προσπαθούμε έτσι, ως προς το θέμα της διαιτησίας να επιτευχθεί συμφωνία, ακόμη και τώρα, των κοινωνικών εταίρων, αίροντας τις αμφισβητήσεις για τη μονόπλευρη στάση της. Εάν μια τέτοια συμφωνία υπάρξει, θα συμπεριληφθεί είτε στο παρόν σχέδιο νόμου, είτε στο αμέσως επόμενο, που θα αφορά την ανασύσταση του ΣΕΠΕ και το οποίο θα κατατεθεί τον Ιούλιο. Να σημειωθεί πως η ΙLΟ, με βάση την απόφαση του 2003 της Επιτροπής Συνδικαλιστικής Ελευθερίας, έχει κάνει παρατήρηση στην Ελλάδα για τις ρυθμίσεις περί αναγκαστικής διαιτησίας.
23. Ποια μέτρα κοινωνικής προστασίας περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και τους απολυόμενους άνω των 55 ετών;
Για τους απολυόμενους άνω των 55 ετών προβλέπεται η δυνατότητα αυτασφάλισης έως τη συνταξιοδότησή τους, με υποχρεωτική συμμετοχή των εργοδοτών από 50%-80% και με το υπόλοιπο να καταβάλλεται από τον ΟΑΕΔ. Για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας κάτω των 25 ετών, προβλέπουμε μείωση του βασικού μισθού, όπως ρητά και κατηγορηματικά αναφέρει το μνημόνιο, αλλά με την παρέμβαση του ΟΑΕΔ που προβλέπεται, η μείωση αυτή δεν θα φτάνει στην τσέπη του νέου εργαζομένου, αφού ο ΟΑΕΔ θα αναλαμβάνει τη διαφορά. Εδώ κατηγορήθηκε η κυβέρνηση με δύο ανακρίβειες: η πρώτη αφορά τη λεγόμενη ανακύκλωση. Δηλαδή την απόλυση ενός εργαζομένου που παίρνει πλήρεις αποδοχές και την αντικατάστασή του από έναν που θα παίρνει μειωμένες αποδοχές. Η ανακύκλωση όμως απαγορεύεται σε όλα τα προγράμματα του ΟΑΕΔ με όλες τις ΥΑ του υπουργού Εργασίας, με τις οποίες απαγορεύεται να προσληφθεί επιδοτούμενος εργαζόμενος, εάν έχει προηγηθεί κατά το προηγούμενο εξάμηνο απόλυση εργαζομένου. Αυτό λοιπόν που γίνεται επί χρόνια, θα επαναληφθεί και τώρα με την ΥΑ που θα εξειδικεύει τον νόμο. Και ακόμη απευθύνεται η κατηγορία ότι όταν λέει το σχέδιο νόμου πως ο ΟΑΕΔ δύναται να χρηματοδοτήσει, υπάρχει κρυφός σκοπός να μην ανταποκριθεί ο ΟΑΕΔ σε αυτή τη δράση. Κατατέθηκε όμως στη Διαρκή Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, από το οποίο προκύπτει ότι από το ΕΚΤ δεν μπορεί να υπάρξει συμμετοχή με κοινοτικούς πόρους, όταν πρόκειται για παθητικές πολιτικές απασχόλησης, δηλαδή όταν δεν πρόκειται για επιλέξιμα προγράμματα. Ακούστηκε επίσης για ακόμη μία φορά το επιχείρημα: «Πώς ο ΟΑΕΔ θα κάνει αυτά τα προγράμματα, αφού δεν έχει λεφτά;». Εδώ από τον Μάρτιο δίδεται η απάντηση για όλα τα προγράμματα που τίθενται σε εφαρμογή, πως οι επιχορηγήσεις γίνονται από κοινοτικούς πόρους, καθώς και από τη λογιστική διαγραφή οφειλών του ΙΚΑ προς τον ΟΑΕΔ.
.jpg)
