ΤΑ ΥΠΕΡ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΟΛΙΣΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

Η ζωή μας στην εποχή του φθηνού ευρώ 

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣOΛΩΡΑ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΦΑΝΗΣ

Χαμόγελα ικανοποίησης κρύβονται πίσω από τις εκφράσεις ανησυχίας για την πτωτική πορεία του ευρώ, σε πολλές χώρες της ευρωζώνης. Ειδικά μάλιστα στην Ελλάδα, η ικανοποίηση είναι πρόδηλη, καθώς το ευρώ προσφέρει επιτέλους στην ελληνική οικονομία το όπλο που χρειαζόταν και της είχε ως τώρα στερήσει: την υποτίμηση!

Η υποχώρηση της ισοτιμίας του ευρώ σε σχέση με το δολάριο κατά 21%, έναντι του υψηλού της προηγούμενης χρονιάς, κάνει τα ευρωπαϊκά προϊόντα και τις υπηρεσίες αυτομάτως φθηνότερα κατά το ίδιο ποσοστό για τους αγοραστές που χρησιμοποιούν δολάρια ή νομίσματα συνδεδεμένα με το δολάριο. Πρόκειται για μια ισχυρή ένεση ανταγωνιστικότητας, την οποία χρειαζόταν όλη η Ευρώπη, αλλά πάνω από όλους η Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο γνωστός οικονομολόγος Ν. Ρουμπινί είπε πως η υποτίμηση αυτή ίσως είναι ο μόνος τρόπος για να αποτραπεί η διάλυση του ευρώ, βοηθώντας την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους.

Αποτρέπει τη διάλυση
Η ειρωνεία είναι πως το ευρώ κατρακύλησε το τελευταίο διάστημα ακριβώς επειδή οι αγορές φοβήθηκαν- υποτίθεται- ότι η ευρωζώνη θα διαλυθεί μετά την αποτυχία της στο μέτωπο της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Τελικά, η κατρακύλα του ευρώ αποτρέπει- αν πιστέψουμε τον Ρουμπινί- τη διάλυση. Ωστόσο, η ιστορία δεν τελειώνει εδώ. Μόλις οι χώρες της ευρωζώνης άρχισαν, η μία μετά την άλλη, να εφαρμόζουν αυστηρά μέτρα λιτότητας για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, οι αγορές επιτέθηκαν και πάλι στο ευρώ, για άλλο λόγο αυτή τη φορά: γιατί τα μέτρα λιτότητας θα επιδράσουν αρνητικά στην ανάπτυξη και, άρα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα προχωρήσει σύντομα σε αύξηση των επιτοκίων της.

Στην πραγματικότητα, αυτό που προκαλεί ανησυχία στους ιθύνοντες της ευρωζώνης, όπως υποστηρίζουν, δεν είναι η ισοτιμία του ευρώ αυτή καθεαυτή, αφού παραμένει υψηλότερη από τον μέσο όρο της ισοτιμίας από τη δημιουργία του το 1999, αλλά η ταχύτητα με την οποία υποχωρεί. Και αυτό γιατί υποδηλώνει έλλειψη εμπιστοσύνης στις προοπτικές της ευρωζώνης και αποσταθεροποίηση του συστήματος.

Το επόμενο διάστημα θα φανεί αν η αποσταθεροποίηση μπορεί να προκαλέσει κινδύνους, αλλά προς το παρόν οι περισσότερες προβλέψεις συγκλίνουν σε ένα «αναπαυτικό» επίπεδο κοντά στα σημερινά. Σύμφωνα με έρευνα του πρακτορείου Βloomberg μεταξύ 18 αναλυτών, η ισοτιμία θα διαμορφωθεί κοντά στο 1,20 δολ. στα τέλη του χρόνου και στο 1,22 - 1,23 δολ. στα τέλη του 2011.

Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις που επικαλούνται τραπεζικοί κύκλοι στην Αθήνα, το προσεχές διάστημα το επίπεδο ισορροπίας είναι μεταξύ 1,05 και 1,15 δολ., άρα υπάρχει ακόμη δρόμος προς τα κάτω.

Φάρμακο για τη στασιμότητα
«Τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη, θεωρώ ότι η υποχώρηση της ισοτιμίας του ευρώ είναι πολύ επωφελής» υποστηρίζει ότι κ. Δημήτρης Μαρούλης, διευθυντής της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Αlpha Βank. «Παρά το γεγονός ότι είναι αποτέλεσμα της κρίσης χρέους, είναι ο μόνος μηχανισμός που θα αποτρέψει τη στασιμότητα της οικονομίας».

Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το ΑΕΠ στην ευρωζώνη θα ενισχυθεί κατά 1% φέτος και κατά 1,2% το 2011. Το πρώτο τρίμηνο του έτους η αύξηση των εξαγωγών των «16» της ευρωζώνης επιταχύνθηκε στο 2,5% σε σύγκριση με το τελευταίο τρίμηνο του 2009 όταν είχαν αυξηθεί κατά 1,7%. Ισως αυτό είναι ένα δείγμα των θετικών επιδράσεων της ισοτιμίας του ευρώ.

Πριμ στον τουρισμό

Στην Ελλάδα, όπως λέει ο κ. Μαρούλης, «το όφελος είναι μεγαλύτερο σε σύγκριση με τις άλλες χώρες». Συγκεκριμένα, η ανάπτυξη στην Ελλάδα ενισχύεται μέσω της ασθενούς ισοτιμίας του ευρώ με δύο τρόπους:

● Πρώτον, γιατί βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών της χώρας, έναντι των χωρών εκτός ευρωζώνης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τουρισμός, τομέας στον οποίο η χώρα αποκαθιστά την ανταγωνιστικότητά της σε σχέση π.χ. με την Τουρκία και την Αίγυπτο, ενώ γίνεται ελκυστικότερη για τους αμερικανούς τουρίστες, όπως και για τους Ρώσους- που κυρίως συναλλάσσονται με δολάρια- και τους Αραβες. Το ίδιο ισχύει βεβαίως και για τις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων σε τρίτες χώρες.

● Δεύτερον, γιατί η Ελλάδα επωφελείται και από την ανάπτυξη των άλλων χωρών της ευρωζώνης στις οποίες εξάγει και πωλεί υπηρεσίες.

Ισως πρέπει να περιμένουμε πριν βγάλουμε συμπεράσματα για τις πρακτικές επιδράσεις της υποτίμησης, αλλά ενθαρρυντική ένδειξη ίσως αποτέλεσε η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 4,7% τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό
Στον αντίποδα των όχι ασήμαντων αρνητικών παρενεργειών είναι ο πληθωρισμός. Οι τιμές των καασίμων που έχουν πάρει φωτιά με τις αλλεπάλληλες αυξήσεις φόρων τα τελευταία χρόνια, φουντώνουν ακόμη περισσότερο, αφού τιμολογούνται με το «ακριβό« δολάριο. Και αν η τιμή 1,5 ευρώ το λίτρο της βενζίνης μπορεί να ξεπεραστεί με τη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς, δεν ισχύει το ίδιο για το πετρέλαιο θέρμανσης. Ο χειμώνας θα είναι οδυνηρά ακριβός εξαιτίας αυτού του λόγου.

Και δεν είναι μόνο τα καύσιμα. Μία σειρά από προϊόντα επηρεάζονται από τις τιμές τόσο του πετρελαίου όσο και άλλων πρώτων υλών που εισάγονται από «χώρες του δολαρίου». Ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί φέτος σε 4,4% κατά μέσο όρο, σύμφωνα με την Αlpha Βank- πολύ υψηλότερα από την πρόβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Ο υψηλός πληθωρισμός έχει όμως άλλωστε και ένα παράπλευρο όφελος για την οικονομία. Αυξάνει το ονομαστικό ΑΕΠ και, άρα, μειώνει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ.

Σε κάθε περίπτωση, οι αναλυτές συμφωνούν ότι το ισοζύγιο μεταξύ των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων από την υποτίμηση του ευρώ είναι, στην περίπτωση της Ελλάδας, συντριπτικά θετικό καθώς το μείζον αυτή τη στιγμή είναι να μη διολισθήσει η χώρα σε βαθιά ύφεση.

Η υποχώρηση του ευρώ σε σχέση με το δολάριο κατά 21% έναντι του υψηλού της προηγούμενης χρονιάς είναι μια ισχυρή ένεση ανταγωνιστικότητας, την οποία χρειαζόταν η Ευρώπη αλλά πάνω απ΄ όλους η Ελλάδα

Κέρδη για όσους «ποντάρισαν» στο δολάριο

Η βουτιά του ευρώ έναντι της στερλίνας, αλλά κυρίως έναντι του δολαρίου, έδωσε σημαντικά κέρδη σε όσους είχαν «ποντάρει» σε αυτό ενδεχόμενο. Επενδύσεις απευθείας στο αμερικανικό νόμισμα, σε αμερικανικές μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια και σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου αποδείχθηκαν έξυπνες κινήσεις, μια και η ισοτιμία σε αυτή την περίπτωση λειτουργεί υπέρ του επενδυτή. Ενδεικτικό είναι ότι σε διάστημα μόνο έξι μηνών, η ισοτιμία μεταξύ των δύο κραταιών νομισμάτων έπεσε από το 1,47 στο 1,19, δηλαδή το ευρώ υποτιμήθηκε κατά 23,5% έναντι του δολαρίου. Σε απόλυτους αριθμούς, αν κάποιος επενδυτής τον Δεκέμβριο του 2009 είχε μετατρέψει 30.000 ευρώ θα αποκτούσε 44.100 δολάρια. Σήμερα, το ποσό αυτό μεταφράζεται σε 37.058 ευρώ, δηλαδή το κέρδος από τη συναλλαγή (χωρίς να υπολογίζονται οι όποιες τραπεζικές προμήθειες) ξεπερνά τα 7.000 ευρώ!


Παγώνουν οι πλειστηριασμοί έως το τέλος του χρόνου

Παρατείνεται για ακόμη ένα εξάμηνο, έως τις 31/12/2010, η αναστολή των πλειστηριασμών για απαιτήσεις που αφορούν ποσά κάτω από 200.000 ευρώ, σύμφωνα με τροπολογία που κατέθεσε χθες στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου.

Η παράταση δίνεται προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα σε δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα λόγω της κρίσης να ανακάμψουν.


Μεγαλύτερη μηνιαία δόση για δάνειο σε ξένο νόμισμα

Μεγάλοι χαμένοι από την πτώση του ευρώ είναι όσοι πήραν δάνειο σε ξένο νόμισμα, κυρίως σε ελβετικό φράγκο. Τους τελευταίους μήνες, η πτώση του ευρώ έχει ανεβάσει σημαντικά το ύψος των μηνιαίων δόσεών τους, σε ποσοστό μάλιστα που δεν καλύπτεται από τη (μικρή) διαφορά των επιτοκίων ανάμεσα στο ενιαίο νόμισμα και το ελβετικό φράγκο. Ενδεικτικό είναι ότι στις αρχές του Δεκεμβρίου του 2009 η ισοτιμία ευρώ- φράγκου ήταν στα επίπεδα του 1,51. Σήμερα, η ισοτιμία μεταξύ των δύο νομισμάτων έχει «κατρακυλήσει» στο 1,38. Δηλαδή, το ευρώ έχει χάσει περίπου το 10% της αξίας του έναντι του ελβετικού νομίσματος. Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι όσοι είχαν επιλέξει να μετατρέψουν το στεγαστικό τους δάνειο σε ελβετικό φράγκο καλούνται να πληρώσουν αντίστοιχα ακριβότερες δόσεις. Για παράδειγμα, δάνειο 150.000 ευρώ για 20 χρόνια με επιτόκιο 4%, μετά τη μετατροπή σε ελβετικό φράγκο «κόστιζε» τον Δεκέμβριο του 2009 περίπου 910 ευρώ σε μηνιαία βάση. Σήμερα, με τη νέα ισοτιμία, το ίδιο δάνειο «κοστίζει» 995 ευρώ. Δηλαδή, η διαφορά στην ισοτιμία μεταφράζεται σε επιπλέον κόστος 85 ευρώ τον μήνα ή 1.020 ευρώ τον χρόνο για εκείνους που συνεχίζουν να πληρώνουν σε ελβετικό νόμισμα.

Στον αντίποδα όμως, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, η τρέχουσα ισοτιμία μπορεί να κρύβει σημαντικές ευκαιρίες για όσους τώρα επιλέξουν να μετατρέψουν τα δάνειά τους στο ελβετικό νόμισμα. Υπό την προϋπόθεση ότι οι δανειολήπτες καταλαβαίνουν τους κινδύνους και το ρίσκο που φέρνει η μετατροπή του χρέους σε ξένο νόμισμα, τα σημερινά επίπεδα θεωρούνται από τους αναλυτές αρκετά δελεαστικά. Εξάλλου, τις τελευταίες ημέρες, η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας στηρίζει ουσιαστικά την ισοτιμία καθώς δεν επιθυμεί την υπερτίμηση του φράγκου έναντι του ενιαίου νομίσματος. Οι εξελίξεις αυτές σημαίνουν ότι- αν και όταν το κλίμα αυτό αντιστραφεί- όσοι έχουν επιλέξει τη μετατροπή του δανείου τους σε ελβετικό φράγκο ενδέχεται να βρεθούν σημαντικά κερδισμένοι, τόσο επειδή θα πληρώνουν χαμηλότερες δόσεις αλλά και διότι ουσιαστικά θα οφείλουν λιγότερα χρήματα στις τράπεζες.


Ακριβότερα τα ψώνια και τα ταξίδια στο εξωτερικό

Η άνοδος στην ισοτιμία της βρετανικής λίρας αλλά και του δολαρίου έχουν «ψαλιδίσει» σημαντικά τα οφέλη για όσους σχεδίαζαν ταξίδια αναψυχής και αγορών στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Αντίστοιχα, μειωμένα είναι τα κέρδη από τις e-αγορές, καθώς προϊόντα που αγοράζονται πλέον από ηλεκτρονικά καταστήματα εκτός ευρωζώνης είναι σαφώς υπερτιμημένα σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο. Οπως αναφέρουν τουριστικοί πράκτορες, ενώ πριν από ένα ή δύο χρόνια τα ταξίδια στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ή τη Βρετανία με (σχεδόν) αποκλειστικό σκοπό τα ψώνια ήταν «μόδα» στην Ελλάδα, τώρα έχουν μειωθεί σημαντικά.

Ενδεικτικό είναι ότι για παράδειγμα ένα iΡod nano χωρητικότητας 16GΒ κοστίζει στην Ελλάδα 185 ευρώ, ενώ στις ΗΠΑ 179 δολάρια. Με βάση την τρέχουσα ισοτιμία, το κόστος αγοράς στις ΗΠΑ είναι 150,5 δολάρια (πριν από την επιβολή του πολιτειακού φόρου), ενώ στις αρχές Δεκεμβρίου του 2009 ήταν 121,5 ευρώ. Δηλαδή το κέρδος για τη συγκεκριμένη αγορά «ψαλιδίστηκε» κατά 29 ευρώ. Αν στις σημερινές τιμές προστεθούν τα μεταφορικά, είτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής είτε από τη Βρετανία, σε αρκετές περιπτώσεις οι e-αγορές παύουν να είναι συμφέρουσες.


Κρύβει παγίδες η εκτόξευση του χρυσού

Συναφής με την πτώση του ευρώ αλλά και τη γενικότερη ανησυχία αναφορικά με τα δημοσιονομικά της ευρωζώνης και όχι μόνο είναι η αχαλίνωτη άνοδος στην τιμή του χρυσού. Μάλιστα με δεδομένο ότι ο χρυσός αποτιμάται σε δολάρια, η άνοδος είναι διπλή για όσους αποκτήσουν το πολύτιμο μέταλλο πληρώνοντας σε ευρώ. Ενδεικτικό είναι ότι ο χρυσός πριν από περίπου έξι μήνες, στα τέλη Δεκεμβρίου, πωλούνταν έναντι 1.100 δολάρια ανά ουγγιά και πλέον καταγράφει ιστορικά ρεκόρ, φτάνοντας τα 1.250 δολάρια. Με βάση την τότε ισοτιμία, στα τέλη Δεκεμβρίου μια ουγγιά χρυσού κόστιζε περίπου 748, ενώ σήμερα η ίδια ποσότητα από το πολύτιμο μέταλλο κοστίζει 1.050 ευρώ. Δηλαδή, αποτιμημένη σε ευρώ, η άνοδος στην τιμή του χρυσού είναι της τάξης του 40% σε έξι μήνες. Εν τούτοις, αρκετοί είναι εκείνοι που κάνουν λόγο για «φούσκα» στις τιμές του πολύτιμου μετάλλου, καθώς το αγοραστικό ενδιαφέρον ενδέχεται να είναι συγκυριακό και όταν κοπάσει η αναταραχή στις αγορές, ο χρυσός από «ασφαλές λιμάνι» θα μετατραπεί σε «ύφαλο» για τους επενδυτές.

ΤΑ ΝΕΑ