Σε μηδενικά επίπεδα διαμορφώνεται η καθαρή ροή τραπεζικών δανείων προς την οικονομία τους πρώτους μήνες του 2010. Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν τόσο η μειωμένη ζήτηση για δανεικά όσο και το κλείσιμο της κάνουλας των χορηγήσεων από τις τράπεζες.
Η ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία οδηγεί τα νοικοκυριά στην αναβολή σχεδίων για την απόκτηση στέγης και τις επιχειρήσεις στο «πάγωμα» επενδυτικών πλάνων. Από την άλλη πλευρά, και οι τράπεζες έχουν αυστηροποιήσει τα κριτήρια εξέτασης των αιτημάτων που δέχονται για χρηματοδότηση, με άμεσο αποτέλεσμα τον αποκλεισμό από το σύστημα της πλειονότητας των υποψήφιων δανειοληπτών.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες του 2010 τα κεφάλαια που έφθασαν στην αγορά, αν αφαιρεθούν τα δάνεια που αποπληρώθηκαν, διαμορφώθηκαν μόλις σε 84 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για υποχώρηση που ξεπερνά σε ετήσια βάση το 90%, καθώς την αντίστοιχη περίοδο του 2009 το ίδιο μέγεθος είχε ανέλθει στα 962 εκατ. ευρώ. Η καθαρή ροή χρηματοδότησης των επιχειρήσεων ανήλθε το υπό εξέταση χρονικό διάστημα σε 187 εκατ. ευρώ, ενώ οι δανειοδοτήσεις των ιδιωτών διαμορφώθηκαν σε αρνητικά επίπεδα (-103 εκατ. ευρώ). Τον Απρίλιο ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης έπεσε στο 3,2% από 3,5% τον Μάρτιο του 2010 και 4,2% τον Δεκέμβριο του 2009 και οδεύει ολοταχώς προς μηδενικά επίπεδα.
Η αλήθεια είναι ότι εδώ και έναν χρόνο οι τράπεζες απασχολούνται με τη ρύθμιση των προβληματικών συμβάσεων του παρελθόντος που κινδυνεύουν λόγω της κρίσης να καταστούν μη εξυπηρετήσιμες. Πρόκειται για ένα χωρίς προηγούμενο «νοικοκύρεμα», καθώς οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης των δανείων την περίοδο 2005-2008 επιβάρυναν σημαντικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Για τον λόγο αυτόν προχωρούν στην αλλαγή των όρων σε χορηγήσεις που δεν εξοφλούνται κανονικά, ενώ τον προηγούμενο μήνα ανακοίνωσαν συγκεκριμένη δέσμη μέτρων για την ανακούφιση των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων, οι οποίοι υπέστησαν περικοπές στα ετήσια εισοδήματά τους ως και 25%.
Οπως τονίζουν τραπεζικοί, η συντριπτική πλειονότητα των νέων εκταμιεύσεων τον τελευταίο χρόνο κατευθύνεται στην εξόφληση δανείων που είχαν ληφθεί παλαιότερα, σημειώνοντας ότι τα υποκαταστήματα των τραπεζών σε όλη την Ελλάδα έχουν μετατραπεί το τελευταίο διάστημα σε κέντρα... αναδιάρθρωσης χρεών. Οι ίδιοι κύκλοι υπογραμμίζουν δεν είναι μόνον οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Υποχώρηση των απολαβών έχει καταγραφεί και στον ιδιωτικό τομέα, ενώ πολλοί είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που λόγω της γενικότερης ύφεσης βλέπουν τον τζίρο και τα κέρδη τους να βαίνουν μειούμενα. Οι παραπάνω δυναμικές ομάδες του πληθυσμού πήραν στο πρόσφατο παρελθόν στεγαστικό δάνειο για την απόκτηση κατοικίας ή χρησιμοποίησαν την τραπεζική χρηματοδότηση για την αγορά αυτοκινήτου και σήμερα, λόγω της αρνητικής συγκυρίας, δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τις δόσεις τους.
Διόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι το διάστημα Ιανουαρίου- Απριλίου 2010 τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων υποχώρησαν κατά 453 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια περίοδο οι νέες εκταμιεύσεις που καταγράφηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος έφθασαν στα 1,6 δισ. ευρώ. Οπως επισημαίνουν τραπεζικοί, είναι προφανές ότι το μεγαλύτερο μέρος των δανείων που εγκρίθηκαν, οδηγήθηκε στην εξόφληση παλαιών οφειλών από προϊόντα καταναλωτικής πίστης.
Από την άλλη, ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία των δανειοδοτήσεων προς τις επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν πέσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα ακόμη και σε κλάδους όπου η τραπεζική χρηματοδότηση είναι ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία τους. Ειδικότερα τον Απρίλιο η πιστωτική επέκταση προς τη βιομηχανία κινήθηκε με αρνητικό ρυθμό (-1,7%, Μάρτιος 2010:-1,3%, Δεκέμβριος 2009:-3,5%), ενώ ανάλογες μεταβολές καταγράφηκαν και στο εμπόριο (Απρίλιος 2010: -0,8%, Μάρτιος 2010: 0,5%, Δεκέμβριος 2009: 4,2%). Σχεδόν αμετάβλητος, τέλος, στο επίπεδο του προηγούμενου μήνα παρέμεινε ο ετήσιος ρυθμός ανόδου της χρηματοδότησης του κλάδου των κατασκευών (Απρίλιος 2010:
3,3%, Μάρτιος 2010: 3,4%, Δεκέμβριος 2009: 2,7%).
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες του 2010 τα κεφάλαια που έφθασαν στην αγορά, αν αφαιρεθούν τα δάνεια που αποπληρώθηκαν, διαμορφώθηκαν μόλις σε 84 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για υποχώρηση που ξεπερνά σε ετήσια βάση το 90%, καθώς την αντίστοιχη περίοδο του 2009 το ίδιο μέγεθος είχε ανέλθει στα 962 εκατ. ευρώ. Η καθαρή ροή χρηματοδότησης των επιχειρήσεων ανήλθε το υπό εξέταση χρονικό διάστημα σε 187 εκατ. ευρώ, ενώ οι δανειοδοτήσεις των ιδιωτών διαμορφώθηκαν σε αρνητικά επίπεδα (-103 εκατ. ευρώ). Τον Απρίλιο ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης έπεσε στο 3,2% από 3,5% τον Μάρτιο του 2010 και 4,2% τον Δεκέμβριο του 2009 και οδεύει ολοταχώς προς μηδενικά επίπεδα.
Η αλήθεια είναι ότι εδώ και έναν χρόνο οι τράπεζες απασχολούνται με τη ρύθμιση των προβληματικών συμβάσεων του παρελθόντος που κινδυνεύουν λόγω της κρίσης να καταστούν μη εξυπηρετήσιμες. Πρόκειται για ένα χωρίς προηγούμενο «νοικοκύρεμα», καθώς οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης των δανείων την περίοδο 2005-2008 επιβάρυναν σημαντικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Για τον λόγο αυτόν προχωρούν στην αλλαγή των όρων σε χορηγήσεις που δεν εξοφλούνται κανονικά, ενώ τον προηγούμενο μήνα ανακοίνωσαν συγκεκριμένη δέσμη μέτρων για την ανακούφιση των δημοσίων υπαλλήλων και των συνταξιούχων, οι οποίοι υπέστησαν περικοπές στα ετήσια εισοδήματά τους ως και 25%.
Οπως τονίζουν τραπεζικοί, η συντριπτική πλειονότητα των νέων εκταμιεύσεων τον τελευταίο χρόνο κατευθύνεται στην εξόφληση δανείων που είχαν ληφθεί παλαιότερα, σημειώνοντας ότι τα υποκαταστήματα των τραπεζών σε όλη την Ελλάδα έχουν μετατραπεί το τελευταίο διάστημα σε κέντρα... αναδιάρθρωσης χρεών. Οι ίδιοι κύκλοι υπογραμμίζουν δεν είναι μόνον οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Υποχώρηση των απολαβών έχει καταγραφεί και στον ιδιωτικό τομέα, ενώ πολλοί είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες που λόγω της γενικότερης ύφεσης βλέπουν τον τζίρο και τα κέρδη τους να βαίνουν μειούμενα. Οι παραπάνω δυναμικές ομάδες του πληθυσμού πήραν στο πρόσφατο παρελθόν στεγαστικό δάνειο για την απόκτηση κατοικίας ή χρησιμοποίησαν την τραπεζική χρηματοδότηση για την αγορά αυτοκινήτου και σήμερα, λόγω της αρνητικής συγκυρίας, δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τις δόσεις τους.
Διόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι το διάστημα Ιανουαρίου- Απριλίου 2010 τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων υποχώρησαν κατά 453 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια περίοδο οι νέες εκταμιεύσεις που καταγράφηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος έφθασαν στα 1,6 δισ. ευρώ. Οπως επισημαίνουν τραπεζικοί, είναι προφανές ότι το μεγαλύτερο μέρος των δανείων που εγκρίθηκαν, οδηγήθηκε στην εξόφληση παλαιών οφειλών από προϊόντα καταναλωτικής πίστης.
Από την άλλη, ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία των δανειοδοτήσεων προς τις επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν πέσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα ακόμη και σε κλάδους όπου η τραπεζική χρηματοδότηση είναι ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία τους. Ειδικότερα τον Απρίλιο η πιστωτική επέκταση προς τη βιομηχανία κινήθηκε με αρνητικό ρυθμό (-1,7%, Μάρτιος 2010:-1,3%, Δεκέμβριος 2009:-3,5%), ενώ ανάλογες μεταβολές καταγράφηκαν και στο εμπόριο (Απρίλιος 2010: -0,8%, Μάρτιος 2010: 0,5%, Δεκέμβριος 2009: 4,2%). Σχεδόν αμετάβλητος, τέλος, στο επίπεδο του προηγούμενου μήνα παρέμεινε ο ετήσιος ρυθμός ανόδου της χρηματοδότησης του κλάδου των κατασκευών (Απρίλιος 2010:
3,3%, Μάρτιος 2010: 3,4%, Δεκέμβριος 2009: 2,7%).