Ξεπούλημα με το «μαχαίρι στο λαιμό» οι ιδιωτικοποιήσεις

Οι επικείμενες αποκρατικοποιήσεις βασικών δημόσιων υπηρεσιών προωθούνται από την κυβέρνηση με μοναδικό γνώμονα να αντληθεί η 5η δόση του δανείου από την τρόικα. Τι συνεπάγονται υπό τις σημερινές συνθήκες οι ιδιωτικοποιήσεις; Συμφέρουν το ελληνικό δημόσιο; Ποια είναι η τάση στην υπόλοιπη Ευρώπη; Ακολουθούν λιτές απαντήσεις σε απλά ερωτήματα του tvxs.gr από τον αναπλ. καθηγητή Οικονομικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Χρήστο Κόλλια.

Γιατί να ιδιωτικοποιήσει το ελληνικό Δημόσιο μεγάλες επιχειρήσεις όπως ο ΟΤΕ, η ΔΕΗ και η ΕΥΔΑΠ;

Στη συγκεκριμένη συγκυρία αυτό γίνεται για να αντληθούν κεφάλαια με τα οποία θα επιχειρηθεί, τουλάχιστον μερικώς, να επιλυθεί το δημοσιονομικό ζήτημα, το πρόβλημα του χρέους. Φοβάμαι βέβαια ότι οι επιχειρήσεις θα πωληθούν σε χαμηλή τιμή, καθώς έχουν φροντίσει να υποτιμηθούν οι αξίες των μετοχών τους. Υπενθυμίζω πως ο οίκος Fitch υποβάθμισε πρόσφατα τον ΟΤΕ.

Ακόμη και από δημοσιονομική άποψη, μεσομακροπρόθεσμα, δεν εξυπηρετεί το Δημόσιο να εκμεταλλεύεται αναπτυξιακά αυτές τις επιχειρήσεις από το να τις μεταβιβάσει σε χέρια ιδιωτών;

Το ερώτημα αν μια επιχείρηση πρέπει να βρίσκεται στα χέρια του Δημοσίου ή στα χέρια του ιδιώτη έχει να κάνει με το πώς αυτή η επιχείρηση έχει αξιοποιηθεί έως σήμερα από το κράτος. Στο παρελθόν, πολλές δημόσιες επιχειρήσεις είχαν χρησιμοποιηθεί με αμιγώς κομματικά και ρουσφετολογικά κριτήρια, και γι’ αυτό είναι και προβληματικές. Δεν είναι προβληματικές επειδή βρίσκονται στην κατοχή του Δημοσίου αλλά εξαιτίας των ανθρώπων που τις διαχειρίστηκαν. Μεσομακροπρόθεσμα, βέβαια, θα ήταν σκόπιμο το Δημόσιο να διατηρήσει κάποιο στρατηγικό έλεγχο σε αυτές τις επιχειρήσεις, οι οποίες είναι ούτως ή άλλως αρκετά βιώσιμες και με πολύ καλές προοπτικές ανάπτυξης. Δυστυχώς, όμως, αυτοί οι μεσομακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί υποτάσσονται στις άμεσες βραχυχρόνιες ανάγκες ρευστότητας που έχει το ελληνικό δημόσιο. Είναι, ακριβώς, σαν να πουλάει κάποιος τα ασημικά του σπιτιού.

Πρακτικά, με ποιον τρόπο φέρεται να ζημιώνει σήμερα το ελληνικό δημόσιο η κατοχή αυτών των επιχειρήσεων;

Δεν το ζημιώνει, εφόσον μιλάμε για κερδοφόρες επιχειρήσεις. Όσες από αυτές είναι ζημιογόνες, είναι προφανές ότι επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό και συνεπώς το δημοσιονομικό πρόβλημα.

Είναι κατάλληλη η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία για την πώληση μετοχών από το ελληνικό δημόσιο; Πολλοί φοβούνται ξεπούλημα σε τιμές πολύ χαμηλότερες από την πραγματική αξία τους.

Η συγκυρία δεν είναι κατάλληλη, ακριβώς γι' αυτό το λόγο. Από την άλλη πλευρά, όμως, αυτή την περίοδο είμαστε υποχρεωμένοι να ξεπουλήσουμε τα ασημικά του σπιτιού μας, γιατί έχουμε τρομακτικό δημοσιονομικό πρόβλημα.

Γενικότερα, πώς σχολιάζετε το στόχο να αντληθούν 50 δις ευρώ από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας; Πολλοί θεωρούν ότι δεν είναι καν ρεαλιστικό αυτό το εγχείρημα.

Και εγώ θα συμφωνήσω μαζί τους, τουλάχιστον σε πρώτη ανάγνωση, γιατί ακόμα δεν έχουμε δει ακριβώς από που θα επιδιώξουμε να βρούμε αυτά τα 50 δις ευρώ. Όχι επειδή το ελληνικό δημόσιο δεν έχει στα χέρια του μια μεγάλη δημόσια περιουσία την οποία θα μπορούσε να αξιοποιήσει, αλλά επειδή υπάρχει ο κίνδυνος της αξιοποίησης με το μορφή ξεπουλήματος των περιουσιακών στοιχείων που θα σημάνει μια πολύ αρνητική εξέλιξη.

Τι συμπεράσματα εξάγουμε από τα παραδείγματα της υπόλοιπης Ευρώπης;

Υπάρχει μια πολύ μεγάλη διαφοροποίηση από χώρα σε χώρα. Αν μπορούσαμε να διακρίνουμε μια μακροχρόνια τάση, αυτή είναι ότι από τη 10ετία του 1980 έως και σχετικά πρόσφατα το Δημόσιο αποσύρεται από κάθε είδους οικονομική δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένων και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, όπως οι αντίστοιχοι ΟΤΕ κλπ. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, με αφορμή και την κρίση, έχει καταγραφεί μια τάση «επαναδημοσιοποίησης» κάποιων επιχειρήσεων, όπως για παράδειγμα κάποια σιδηροδρομικά δίκτυα και τράπεζες στην Αγγλία.

Πού πρέπει κατά τη γνώμη σας να δοθεί προσοχή από τη στιγμή που θα προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα;

Πρωτίστως στη διαφάνεια. Έπειτα, στη σκληρή διαπραγμάτευση για να πετύχουμε τουλάχιστον το υψηλότερο δυνατό τίμημα. Πάντως, δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος για κανένα από αυτά τα δύο ζητήματα. Αυτά ως προς την πώληση αυτή καθ' εαυτήν και χωρίς να επεκτείνομαι στο εργασιακό ζήτημα -οι εταιρείες θα δοθούν με χαμηλότερο μισθολογικό κόστος που σημαίνει πως ένα μέρος των εργαζομένων θα μεταταχθεί σε άλλες υπηρεσίες. 

tvxs