Της Ευρυδικης Mπερση
Ο Λίβυος συνταγματάρχης Καντάφι έβραζε από θυμό. «Αδέλφια μας Τυνήσιοι. Δεν σας είπε ο Ζιν ελ Αμπιντίν Μπεν Αλι ότι θα εγκατέλειπε την προεδρία το 2014; Δεν έχετε μάθει να περιμένετε; Η κατάσταση με ανησυχεί πολύ. Σε μια μέρα, τα σπάσανε όλα. Εκείνο που με απασχολεί είναι μήπως όλοι οι Τυνήσιοι έρθουν πρόσφυγες στη Λιβύη. Πού είναι ο στρατός; Πού είναι η αστυνομία; Πού είναι η ασφάλεια;»
Στην πραγματικότητα, εκείνο που έτρεμε ο Καντάφι, εκφωνώντας την ομιλία-ποταμό μία ημέρα μετά την ανατροπή του Τυνήσιου δικτάτορα Μπεν Αλι, δεν ήταν φυσικά η μετανάστευση των Τυνήσιων, αλλά η μεταλαμπάδευση του επαναστατικού τους ζήλου. Δεν πέρασαν ούτε δέκα ημέρες και οι φόβοι του επαληθεύθηκαν. Η σπίθα της εξέγερσης προκάλεσε άνευ προηγουμένου ανάφλεξη στην Αίγυπτο, που εδώ και 30 χρόνια υπομένει το καθεστώς του 82χρονου Χόσνι Μουμπάρακ.
Την Τρίτη οργανώθηκαν στην Αίγυπτο οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις από το 1977, καθώς δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι αποτίναξαν τον ατσάλινο βρόχο του φόβου. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και τη νύχτα, αλλά και την επόμενη και τη μεθεπόμενη ημέρα. Μετά τις συμπλοκές ακολούθησαν συλλήψεις, που ξεπέρασαν κατά πολύ τις 1.000.
Ο Μπαραντέι
Συνελήφθησαν, μεταξύ άλλων, στελέχη των αντιπολιτευόμενων Αδελφών Μουσουλμάνων, ενώ σε περιορισμό κατ’ οίκον ετέθη ο επικεφαλής της κοσμικής αντιπολίτευσης Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι. Μετά δε τις προσευχές της Παρασκευής και τις παροτρύνσεις των ιμάμηδων προς τους πιστούς να ενωθούν με το ρεύμα των εξεγερμένων, έγινε η μεγάλη έκρηξη. Οι διαδηλωτές έκαψαν τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος, εκτόπισαν τους αστυνομικούς από την κεντρική πλατεία Ταχρίρ (απελευθέρωσης) και ο Μουμπάρακ, έντρομος, κινητοποίησε τον στρατό.
Είχε έρθει η σειρά της Ουάσιγκτον να ανησυχήσει. Το καθεστώς Μουμπάρακ αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή και για τις υπηρεσίες του αμείβεται με πάνω από 2 δισεκατομμύρια δολάρια αμερικανικής βοήθειας ετησίως (εξ αυτών, το 1,3 δισ. είναι στρατιωτική βοήθεια και τα υπόλοιπα αναπτυξιακή).
Οπως ο Μπεν Αλι προσπάθησε να κρατηθεί στην εξουσία με αλλεπάλληλες εισαγωγές δακρυγόνων από τη Γαλλία, έτσι και τα δακρυγόνα που πνίγουν τώρα τις αντικαθεστωτικές φωνές στην Αίγυπτο είναι αμερικανικά.
Για τις ΗΠΑ, αλλά και για το Ισραήλ, η γεωπολιτική σημασία ενός φιλοδυτικού καθεστώτος στην Αίγυπτο των 80 εκατομμυρίων κατοίκων, τον φάρο του αραβικού κόσμου, είναι απείρως μεγαλύτερη από τη σημασία του ανατραπέντος φιλοδυτικού καθεστώτος Μπεν Αλι στην Τυνησία των 10 εκατομμυρίων.
Αλλαγή στάσης
Ομως η Ουάσιγκτον προσέκρουσε για μια ακόμη φορά με οδυνηρό τρόπο στα όρια της πολιτικής υποστήριξης απολυταρχικών καθεστώτων που βασίζουν την κυριαρχία τους στον τρόμο. Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, μετά την αρχική έκφραση στήριξης προς τον Μουμπάρακ την Τρίτη («πιστεύω ότι η κυβέρνηση είναι σταθερή»), υιοθέτησε σκληρότερη ρητορική, ζητώντας από την αιγυπτιακή κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις.
Πολύ περισσότερο από τη μακροημέρευση του 82χρονου και ασθενούς Μουμπάρακ, η Ουάσιγκτον τώρα επιθυμεί την ομαλή μετάβαση σ’ ένα καθεστώς εξίσου φιλοαμερικανικό, αλλά λιγότερο ασφυκτικό για τον πληθυσμό, προκειμένου να αποτραπεί ριζοσπαστική αλλαγή που θα απέκοπτε την Αίγυπτο από την αμερικανική επιρροή.
Ομως, τίποτα το «ομαλό» δεν φαίνεται στον ορίζοντα, όσο οι δίαυλοι πολιτικής αλλά και οικονομικής δραστηριότητας είναι κλειστοί και οι αραβικές χώρες παραμένουν χωρίς αναπτυξιακό πρότυπο. Η Τυνησία, που χιλιοεπαινέθηκε για την επιτυχή προσέλκυση ξένων επενδύσεων στις βιομηχανίες φθηνού εργατικού δυναμικού, δεν κάλυψε τις ανάγκες των φτωχών ούτε απάντησε στα αδιέξοδα της μεσαίας τάξης. Στην Αίγυπτο οι πρώτες διαδηλώσεις οργανώθηκαν μέσω Ιντερνετ από μορφωμένους αλλά αγανακτισμένους νέους.
Τα προβλήματα που ταλανίζουν τον πληθυσμό των αραβικών χωρών είναι σε μεγάλο βαθμό κοινά, η γλώσσα κοινή και τα επαναστατικά παραδείγματα νωπά.
Ως εκ τούτου, «το θέμα δεν είναι ποια είναι η επόμενη χώρα» εκτιμά ο Αμρ Χαμζαουί, του Ινστιτούτου Κάρνεγκι για τη Μέση Ανατολή, «αλλά ποιος (από τους Αραβες δικτάτορες) θα καταφέρει να κρατηθεί στη θέση του».
geopolitics-gr
