Οι φοβίες του Casus belli & η Αντικειμενική αξία του Αιγαίου

Ν. Λυγερός
 
Όταν εξετάζουμε το Casus belli της Τουρκίας, αποκλειστικά σε ελληνικό χώρο και μάλιστα ελλαδικό, έχουμε την εντύπωση ότι είναι σημαντικό κι ότι ουσιαστικά καθορίζει τη σχέση μας στο Αιγαίο. Αυτή η εντύπωση δημιουργεί βέβαια και φοβίες, όσον αφορά στις κινήσεις μας, όχι μόνο σε στρατηγικό επίπεδο, αλλά και σε επιχειρησιακό.

Υπάρχουν ακόμα επιπτώσεις και στην αντίληψή μας όσον αφορά στην ερμηνεία των αναχαιτίσεων. Από την μία πλευρά οι δικοί μας παράγουν το πρέπον έργο των πιλότων των μαχητικών αεροσκαφών, από την άλλη η αναχαίτιση μετατρέπεται σε ρουτίνα, η οποία δεν έχει νόημα στη γεωστρατηγική σκακιέρα. Ξεχνάμε βέβαια, συνειδητά ή όχι, ότι ο τουρκικός παίχτης δεν είναι νεόφερτος κι ότι παίζει διαχρονικά το ίδιο παίγνιο. Ξεχνάμε, επιπλέον, την συμβολή του Αρτσάχ όσον αφορά στη διαμάχη μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας. Για όσους πιστεύουν ότι αυτός ο πόλεμος δεν έχει καμία σχέση με την Τουρκία και με την υψηλή στρατηγική της, υπάρχει η απάντηση του ίδιου του Υπουργού Εξωτερικών της:

«Ως αποτέλεσμα αυτών των συγκρούσεων περίπου το ένα πέμπτο του Αζερμπαϊτζάν περιήλθε υπό αρμενική κατοχή (στην πραγματικότητα αυτή η νίκη ερμηνεύεται ως απελευθέρωση για όσους γνωρίζουν την ιστορία του Αρτσάχ, ας συνεχίσουμε όμως την ανάγνωσή μας), κάτι που θεωρείται ως η σοβαρότερη στρατηγική απώλεια της Τουρκίας κατά την μεταψυχροπολεμική περίοδο». Και για όσους δεν έχουν πεισθεί αρκεί να διαβάσουν την επόμενη σελίδα.

« Αν χρειαστεί να γίνει κάποια σύγκριση από την άποψη των περιφερειακών συνδέσμων, όσο δεν αποκτά μία σταθερή και ισχυρή περιφερειακή θέση το Αζερμπαϊτζάν στον Καύκασο κι η Αλβανία στα Βαλκάνια, δεν θα είναι εφικτό για την Τουρκία ούτε να αυξήσει τη βαρύτητά της και στις δύο περιοχές, αλλά ούτε να και αναπτύξει πολιτικές προς την Αδριατική και την Κασπία, που βρίσκονται στην εγγύτερή της θαλάσσια περιοχή κι εντός της σφαίρας επιρροής της».

Πολλά λόγια βέβαια και λίγες πράξεις. Μετά από την ήττα του Αζερμπαϊτζάν, η επιθετική στάση της Τουρκίας ήταν άκρως εντυπωσιακή: απλώς έκλεισε τα σύνορα με την Αρμενία. 150.000 Αρμένιοι νίκησαν 7 εκατομμύρια Αζέρους, τους οποίους ονομάζουν Τούρκους κι η Τουρκία παρέμεινε με την μυθική της επιθετικότητα.

Το Casus belli είναι τόσο ισχυρό όσο είναι ισχυρές οι φοβίες, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.

Η αντικειμενική αξία του Αιγαίου
Όταν προσπαθούμε να πείσουμε μερικούς δικούς μας για την αξία του Αιγαίου, αντιμετωπίζουμε μεγάλες δυσκολίες για διάφορους λόγους, οι οποίοι είναι μεταξύ άλλων, η επιφύλαξη, ο φόβος, η φοβία, ο ενδοτισμός κι ο ραγιαδισμός. Άλλοι έχουν προβλήματα με τα διαγράμματα Voronoi και την τριγωνοποίηση Delaunay, λόγω του γνωστικού αντικειμένου. Κι άλλοι δεν μπορούν να συλλάβουν την εφαρμογή της τοποστρατηγικής στην περιοχή. Σκεφτήκαμε λοιπόν ότι ακόμα κι η απλοϊκή ανάγνωση του βιβλίου του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικότερα όλους αυτούς τους δικούς μας.

«Το Αιγαίο, που βρίσκεται σε μία κοντινή απόσταση κι από τις τρεις ηπείρους και παρέχει τη δυνατότητα του ανοίγματος και στις τρεις χωρίς κάποιο χερσαίο εμπόδιο, έχει από αυτήν την άποψη μία πρώτης τάξης στρατηγική σημασία όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και την Τουρκία.»

Σε αυτό το επίπεδο, αναγνωρίζουμε μία ολική προσέγγιση που αναδεικνύει την κομβική και συνεκτική ιδιότητα του Αιγαίου ως ολότητα, δίχως να δοθεί έμφαση στα νησιά.

Συνεχίζουμε λοιπόν το απόσπασμα.
« Αυτή η θάλασσα – πέρασμα, που κατέχει μία προσδιοριστική θέση στη γεωπολιτική, γεωστρατηγική, γεωοικονομική και γεωπολιτισμική αλληλεπίδραση της *Βαλκανικής χερσονήσου με την χερσόνησο της Μικράς Ασίας και την Μέση Ανατολή, παρουσιάζει μία πολύπλοκη δομή στο εσωτερικό της αποτελούμενη από χιλιάδες νησιά, νησίδες και βραχονήσια».

Εδώ βλέπουμε μία παράξενη εφαρμογή της τοπολογικής έννοιας του τριπλού σημείου επαφής και της τοποστρατηγικής έννοιας της βαλκανοποίησης (βλ. Opus), δίχως να δοθεί έμφαση στη δομή. Υπάρχει όμως και συνέχεια με περισσότερες λεπτομέρειες.

«Τα νησιά του Αιγαίου, που ταξινομούνται σε έξι βασικές ομάδες – νησιά του βορείου Αιγαίου, των βόρειων Σποράδων, των Κυκλάδων, του ανατολικού Αιγαίου, των Δωδεκανήσων και του νότιου Αιγαίου – σχηματίζοντας μεταξύ τους στρατηγικά περάσματα, δημιουργούν στρατηγικούς υποάξονες που αυξάνουν την συνολική σημασία του Αιγαίου.».

Σε αυτό το επίπεδο βρίσκουμε επιφαινόμενα των διαγραμμάτων Voronoi και της τριγωνοποίησης Delaunay που καθορίζουν όχι μόνο τη δομή, αλλά και τις σχέσεις των ομάδων. Ας εξετάσουμε, όμως, και το συμπέρασμα για να κλείσουμε.

«Το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των νησιών του Αιγαίου βρίσκεται υπό ελληνική κυριαρχία, αποτελεί το σημαντικότερο αδιέξοδο της πολιτικής της εγγύς θαλάσσιας περιοχής της Τουρκίας».
 
http://www.lygeros.org