Το νέο μισθολόγιο των δημόσιων υπαλλήλων

Κοπτοραπτική στα επιδόματα με «πατρόν» από την τρόικα

Του ΜΠΑΜΠΗ ΑΓΡΟΛΑΜΠΟΥ

Εναν καινούριο κρατικό μηχανισμό, πιο αποτελεσματικό και συγχρόνως πιο φθηνό, πρέπει να παρουσιάσει τους επόμενους μήνες η κυβέρνηση, σύμφωνα με τις επιταγές του μνημονίου. Πώς θα γίνει αυτός ο μηχανισμός; Με την αναδιοργάνωση όλων των υπηρεσιών και την εισαγωγή όρων παραγωγικότητας στον δημόσιο τομέα. 

 

Οι νέοι όροι που πρόκειται να διαμορφωθούν μέσα στο 2010 με την τρόικα και θα ελέγχονται κατόπιν από ξένους εμπειρογνώμονες (διεθνή οίκο αξιολόγησης) θα αποτελέσουν τη βάση του νέου μισθολογίου των δημόσιων υπαλλήλων, στο οποίο θα ενσωματωθούν και τα επιδόματα. Η διαδικασία της ενσωμάτωσης πάντως δεν θα είναι αυτόματη, όπως επισημαίνουν κυβερνητικοί παράγοντες, αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες του εγχειρήματος αλλά και τον κίνδυνο νέων κοινωνικών αντιδράσεων. 

1 Το πρώτο κρίσιμο βήμα θα επιχειρηθεί από το υπουργείο Οικονομικών. Μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου ο Γ. Παπακωνσταντίνου αναμένεται να δώσει το σχέδιο αναδιοργάνωσης των οικονομικών υπηρεσιών. Οι εφορίες (περίπου 285 σήμερα) θα συγχωνευθούν και θα εξελιχθούν σε εισπρακτικά κέντρα (ένα ανά νομό, με εξαίρεση τα μεγάλα αστικά κέντρα), ενώ στους μικρότερους δήμους θα μετατραπούν σε κέντρα εξυπηρέτησης των φορολογουμένων κατά τα πρότυπα των ΚΕΠ. Τα εισπρακτικά κέντρα θα λειτουργούν με διαφορετικό οργανισμό, ευρύτερες αρμοδιότητες αλλά και αυστηρότερα κριτήρια στελέχωσης. 

 

Ανακατατάξεις

Η αναδιοργάνωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού εντάσσεται στη δέσμευση που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού σχεδίου αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής.

Οι αλλαγές θα επιφέρουν μεταβολές και στο μισθολογικό καθεστώς. Εφοριακοί, τελωνειακοί, δημοσιονομικοί, εργαζόμενοι του ΟΔΔΥ, του Ταμείου Παρακαταθηκών και άλλων οργανισμών που εποπτεύονται από το υπουργείο Οικονομικών (περίπου 22.000 υπάλληλοι), καθώς και του πρώην υπουργείου Οικονομίας (άλλοι 2.500) έχουν ειδικά επιδόματα (ΔΙΒΕΕΤ, ΔΕΤΕ, ΔΕΧΕ), που, όπως προκύπτει από την καταγραφή του Γενικού Λογιστηρίου, το 2009 ανήλθαν στο ποσό των 484 εκατ. ευρώ. Ανάλογα με τη θέση και την υπηρεσία, το επίδομα ήταν πέρυσι από 989 έως 2.150 ευρώ τον μήνα.

2 Τη σκυτάλη θα πάρει το υπουργείο Εσωτερικών, δοκιμάζοντας σε μεγαλύτερη κλίμακα το σχέδιο αναδιάρθρωσης, στην περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση με την εφαρμογή του «Καλλικράτη». Μέχρι τον Νοέμβριο ο Γ. Ραγκούσης θα έχει από τα στοιχεία της απογραφής την πλήρη εικόνα του δυναμικού των νομαρχιών που θα μετακινηθεί στις περιφέρειες και στους νέους δήμους ώστε να ολοκληρωθεί εγκαίρως η διαδικασία των τοποθετήσεων. Στη φάση αυτή δεν θα αλλάξει το μισθολογικό καθεστώς. Με το νέο μισθολόγιο, όπως επισημαίνουν στο υπουργείο Εσωτερικών, «οι αμοιβές των υπαλλήλων αναλόγων προσόντων και καθηκόντων θα ομογενοποιηθούν, με άλλα λόγια κάποιοι θα αναβαθμιστούν μισθολογικά, οι περισσότεροι όμως αναμένεται να δουν τις απολαβές τους να μειώνονται».

Παράλληλα μέχρι το τέλος του χρόνου πρέπει να ολοκληρωθούν οι μετατάξεις από τους οργανισμούς που καταργούνται ή συγχωνεύονται και κατά κανόνα έδιναν καλύτερες αμοιβές. Το δεύτερο κύμα συγχωνεύσεων θα γίνει αμέσως μετά τις θερινές διακοπές της Βουλής (αφορά 50 οργανισμούς και υπηρεσίες) και το τρίτο και τελευταίο μέχρι τον Δεκέμβριο.

Η μεγαλύτερη ανησυχία της κυβέρνησης εστιάζεται στους συγκοινωνιακούς φορείς και τις θυγατρικές τους, καθώς το ενδεχόμενο η τρόικα να μην επιτρέψει τη μεταφορά προσωπικού στο Δημόσιο θεωρείται πολύ πιθανό (για παράδειγμα από τον ΟΣΕ) με το αιτιολογικό ότι επιβαρύνεται η μισθολογική δαπάνη της κεντρικής διοίκησης. Πέραν των εξωτερικών πιέσεων υπάρχουν και εγγενείς δυσκολίες (υψηλές αμοιβές, προβλήματα συμβατότητας θέσης), όπως αποδεικνύεται με τους εργαζόμενους της παλιάς Ολυμπιακής, για τους οποίους ακόμα δεν έχουν βρεθεί άλλες υπηρεσίες.

3 Μέχρι το τέλος του 2010 η κυβέρνηση οφείλει από το μνημόνιο να διαμορφώσει το νέο πλαίσιο μισθοδοσίας των δημόσιων υπαλλήλων και την ενιαία αρχή πληρωμών. Με βάση την απογραφή (θα ακολουθήσει και δεύτερη στις ΔΕΚΟ) το υπουργείο Οικονομικών θα υποβάλει στον μηχανισμό επιτήρησης αναλυτική έκθεση για την απασχόληση στο Δημόσιο (768.000 μετρήθηκαν οι υπάλληλοι, συμπεριλαμβανομένων των ένστολων, των συμβασιούχων και των αιρετών) και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα καθώς και το ύψος των αμοιβών. Τα ευρήματα θα αξιολογηθούν από τους ξένους εμπειρογνώμονες και στις αρχές του επόμενου χρόνου, μαζί με την εισοδηματική πολιτική, θα δρομολογηθούν οι αλλαγές για την αναδιοργάνωση της διοίκησης. Η πρόβλεψη του μνημονίου παραπέμπει σε αλλαγές πολύ ευρύτερες του μισθολογίου, σε ελαστικότερο πλαίσιο μεταθέσεων και αποσπάσεων ή και σε κατάργηση των υπηρεσιών που θα κριθούν περιττές. 

 

Πριμ παραγωγικότητας

Η γενική κατεύθυνση της τρόικας για το μισθολόγιο είναι να αναμορφωθεί η νομοθεσία ώστε να καθιερωθεί ένα απλοποιημένο σύστημα αμοιβών, που θα περιλαμβάνει τον βασικό μισθό και τα επιδόματα και θα ισχύει για όλους τους υπαλλήλους, εξασφαλίζοντας ότι η αμοιβή αντανακλά την παραγωγικότητα και τα καθήκοντα. Στην κατεύθυνση αυτή θα διαμορφωθούν δείκτες παραγωγικότητας για κάθε υπηρεσία και θα περάσουν από κόσκινο οι πρόσθετες (επιδοματικές) παροχές.

Από τα υφιστάμενα επιδόματα θα διατηρηθούν, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, το οικογενειακό (περίπου 240 εκατ. ευρώ ετησίως η συνολική δαπάνη), ενώ όλα τα υπόλοιπα θα ενοποιηθούν σε δύο κύριες κατηγορίες, θέσης και παραγωγικότητας, που δεν αποκλείεται να έχει τη μορφή κινήτρου (πριμ). Ακόμη και ο χαρακτηρισμός δεν στερείται σημασίας, καθώς συναρτάται με τον υπολογισμό των συντάξεων.

Οι πρώτες εισηγήσεις για τον τρόπο ενσωμάτωσης αναμένονται από τις ομάδες εργασίας τον επόμενο μήνα και στη συνέχεια θα δρομολογηθεί ο πρώτος κύκλος διαβούλευσης με τους εργαζόμενους. Η ΑΔΕΔΥ, όπως τονίζει ο πρόεδρός της, Σπ. Παπασπύρος, έχει θέσει κατ' επανάληψιν το θέμα του μισθολογίου. Επισημαίνει εντούτοις ότι η κυβέρνηση στοχεύει σε περαιτέρω μειώσεις, τη στιγμή που οι υπάλληλοι στην Ελλάδα είναι από τους χαμηλότερα αμειβόμενους στην Ε.Ε. και ο συνολικός αριθμός τους (χωρίς τους ένστολους, που υπολογίζονται σε 160.000) κάτω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο.

Το μισθολογικό κόστος του Δημοσίου το 2009, πριν από την εφαρμογή του προγράμματος σταθερότητας, ήταν 12,5 δισ. ευρώ, από τα οποία περίπου 5 δισ. ευρώ αφορούσαν επιδόματα. Με το πάγωμα των μισθών και τη μείωση δώρων και επιδομάτων, προβλέπεται μείωση της μισθολογικής δαπάνης κατά 1,1 δισ. ευρώ το 2010. Η συνολική μείωση μέχρι και το 2013 προϋπολογίζεται σε 2,7 δισ. ευρώ και κατανέμεται ως εξής:

- Το 2011 η μισθολογική δαπάνη θα μειωθεί κατά 400 εκατ. ευρώ ακόμη με το ψαλίδι που έχει μπει σε δώρα και επιδόματα και 100 εκατ. ευρώ επιπλέον με την εφαρμογή του ενοποιημένου συστήματος πληρωμών.

- Το 2012 το μισθολογικό κόστος πρέπει να υποχωρήσει κατά 600 εκατ. ευρώ με την περαιτέρω μείωση των προσλήψεων (κάτω και από τη σχέση μία πρόσληψη για κάθε πέντε συνταξιοδοτήσεις) και το 2013 επίσης άλλα 500 εκατ. ευρώ.

- Επιπλέον 1,5 δισ. ευρώ εξοικονόμηση προβλέπεται την τριετία 2011-2013 με την εφαρμογή του «Καλλικράτη». 

Η υποχρέωση που έχει η κυβέρνηση είναι μέσα στο 2011 να τεκμηριώσει με έκθεση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη μείωση του διοικητικού βάρους κατά 20%, όχι όμως σε σχέση με το 2009, οπότε σημειώθηκε ρεκόρ μισθολογικής δαπάνης, αλλά με το 2008. Κάτι που ανεβάζει τον βαθμό δυσκολίας της εξίσωσης κατά 10%. 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ