Η Ελλάδα έχει ξεκινήσει μια κούρσα προς τα κάτω

Του L. RANDALL WRAY*

Η στρατηγική πίσω από τη μείωση του μισθολογικού κόστους και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων είναι προφανής.

Η Ελλάδα έχει ξεκινήσει μια κούρσα προς τα κάτω: θέλει να κερδίσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αποκτώντας τα χαμηλότερα στάνταρτ βιοτικού επιπέδου και αμοιβών στην ευρωζώνη. 

Βέβαια, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί δεδομένης και της πρόσφατης ένταξης στο ενιαίο νόμισμα της Εσθονίας.

Ακόμα και σε καλύτερες συγκυρίες αυτή είναι μια επικίνδυνη στρατηγική. Δεδομένου ότι όλα τα μέλη της ευρωζώνης έχουν άρει τους φραγμούς στις μεταφορές προϊόντων και έχουν υιοθετήσει κοινό νόμισμα δεν υπάρχει η δυνατότητα να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα με κλασικές μεθόδους όπως η υποτίμηση ή η επιβολή δασμών.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το εμπορικό πλεόνασμα μπορεί να επιτευχθεί μόνο μειώνοντας το κόστος και αυξάνοντας την παραγωγικότητα της εργασίας. Το κόστος μπορεί να μειωθεί με τον περιορισμό των μισθών και των προνομίων. Η παραγωγικότητα αυξάνει όταν οι εργαζόμενοι δουλεύουν σκληρότερα, περισσότερες ώρες, όταν έχουν μικρότερες άδειες και όταν αυξηθούν τα όρια ηλικίας στη συνταξιοδότηση.

Ολα τα κράτη θα υιοθετήσουν ανάλογες στρατηγικές. Τα δεδομένα άλλωστε έγιναν πολύ χειρότερα από τη βαθιά οικονομική κρίση. Οι αγορές που υποδέχονται τις εξαγωγές δοκιμάζονται και ο τουρισμός είναι μειωμένος.

Εν τω μεταξύ οι κυβερνήσεις μειώνουν τις δαπάνες τους ειδικά σε τομείς που βοηθούν την αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, όπως είναι οι δημόσιες υποδομές και η εκπαίδευση.

Μικρότεροι μισθοί και μείωση του εργατικού δυναμικού, λόγω ανεργίας, συνεπάγονται κατάρρευση των κρατικών εσόδων από τη φορολογία. Αυτό δημιουργεί φαύλο κύκλο μείωσης των δαπανών και νέας μείωσης των φορολογικών εσόδων ο οποίος δεν επιτρέπει να μειωθούν τα ελλείμματα.

Είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα έχει τα προβλήματά της. Το κόστος εργασίας αυξήθηκε σημαντικά την τελευταία δεκαετία, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στη Γερμανία ή σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.
 

Η άποψη όμως ότι οι Ελληνες απολαμβάνουν ένα υπερβολικά γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας διαψεύδεται από τα δεδομένα. Στην πραγματικότητα οι Ελληνες έχουν ένα από τα χαμηλότερα εισοδήματα στην Ευρώπη (21.100 ευρώ), πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (27.600 ευρώ) και της Γερμανίας (29.400 ευρώ).

Επιπρόσθετα, το ελληνικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας μπορεί να δείχνει γενναιόδωρο με βάση τα αμερικανικά στάνταρντ, είναι όμως μέτριο με βάση τα ευρωπαϊκά.
 

Κατά μέσο όρο την περίοδο 1998-2007 η Ελλάδα διέθετε μόνο 3.530 ευρώ κατά κεφαλήν για δράσεις κοινωνικής προστασίας, λιγότερα απ’ ό,τι η Ισπανία και μόνο 700 ευρώ περισσότερα από την Πορτογαλία. Αντίθετα, Γερμανία και Γαλλία ξοδεύουν υπερδιπλάσια ποσά από την Ελλάδα, ενώ ο μέσος όρος στην ευρωζώνη είναι 6.251,78 ευρώ.

Ακόμα και η Ιρλανδία, η οποία έχει μια από τις πλέον νεοφιλελεύθερες οικονομίες, διαθέτει περισσότερα για την κοινωνική προστασία από την υποτιθέμενα «γαλαντώμα» Ελλάδα. Επίσης η Ελλάδα έχει μια από τις πλέον άνισες αναδιανομές εισοδήματος και σχετικά υψηλό επίπεδο φτώχειας.

Και πάλι δηλαδή τα στοιχεία δεν επιβεβαιώνουν την εικόνα ενός κράτους με υπερβολικά γενναιόδωρες παροχές. Οι προτεινόμενες αλλαγές απλώς θα αυξήσουν την ψαλίδα μεταξύ του επιπέδου ζωής των Ελλήνων έναντι των πλουσιότερων ευρωπαϊκών κρατών.

Αυτή είναι μια κούρσα προς τα κάτω η οποία μπορεί να κερδηθεί μόνο από τον… μεγαλύτερο χαμένο. Είναι περίεργο που η Ε.Ε. και το ΔΝΤ προωθούν μια τέτοια «κούρσα» δεδομένου ότι βρίσκεται σε τελείως αντίθετη κατεύθυνση με τη μακροπρόθεσμη στρατηγική σύγκλισης σε όλη την Ευρώπη. Τελικά αυτό θα καταστρέψει την Ενωση.

* Καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής έρευνας στο Κέντρο για Πλήρη Απασχόληση και Σταθερότητα Τιμών του Πανεπιστημίου Μισούρι στο Κάνσας και Senior Scholar στο Ινστιτούτο Οικονομικών Λέβι στη Νέα Υόρκη.