Ζητείται τρόπος να μην παραγραφούν αδικήματα
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Σίλα Αλεξίου
Τα στενά περιθώρια που αφήνει το Σύνταγμα ως προς τον χρόνο παραγραφής των αδικημάτων, αλλά και η αξίωση του κοινωνικού συνόλου «να καθίσουν στο σκαμνί» οι υπουργοί που βαρύνονται με εγκλήματα εις βάρος του δημοσίου χρήματος, συνθέτουν από κοινού έναν δισεπίλυτο γρίφο.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Χάρης Καστανίδης ωστόσο διαβεβαιώνει πως ο νόμος περί ευθύνης υπουργών θα τροποποιηθεί «στο πλαίσιο που επιτρέπει το Σύνταγμα». Από τις επιταγές του Συντάγματος όμως προκύπτει ότι η παραγραφή επέρχεται στα πέντε χρόνια από την ημέρα που τελέστηκαν τα αδικήματα, ανεξάρτητα από τη βαρύτητά τους, δηλαδή αν πρόκειται για κακουργήματα ή πλημμελήματα.
Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 2 του Συντάγματος: «Το αξιόποινο των πράξεων των υπουργών εξαλείφεται με το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου που αρχίζει μετά την τέλεση της αξιόποινης πράξης, εάν έως τότε η Βουλή δεν έχει ασκήσει την αρμοδιότητά της για την ποινική δίωξη του υπουργού, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο νόμο αυτό».
Η αναθεώρηση του Συντάγματος ως προς τις διατάξεις αυτές αποτελεί, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, τη μόνη ασφαλή οδό για την αυστηροποίηση του ισχύοντος καθεστώτος, παρά τις προθέσεις της κυβέρνησης να επισπεύσει την τροποποίηση με κάθε νόμιμο τρόπο. Ο άμεσος στόχος της αναζήτησης λύσης πάντως είναι η δυνατότητα άσκησης ποινικής δίωξης κατά των υπουργών που ευθύνονται για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου.
Οπως προκύπτει από πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης, στην προκειμένη περίπτωση, σε συνεννόηση με την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, θα καταβληθεί προσπάθεια εφαρμογής μιας νομικής ερμηνείας σύμφωνα με την οποία η παραγραφή των αδικημάτων δεν μετράει από τη στιγμή της υπογραφής των υπουργικών αποφάσεων, βάσει των οποίων άνοιξε ο δρόμος για την ανταλλαγή της λίμνης Βιστωνίδας με ακίνητα του Δημοσίου, αλλά από την ώρα κατά την οποία καταρτίστηκαν τα σχετικά συμβόλαια. Κι αυτό γιατί το έγκλημα της απιστίας είναι αδίκημα αποτελέσματος, γεγονός που σημαίνει ότι η απαξία του υπολογίζεται από τη στιγμή που επέρχεται η βλάβη εις βάρος του Δημοσίου. Νομικοί κύκλοι ωστόσο εκτιμούν ότι η ερμηνεία αυτή- βάσει της οποίας μπορεί να ασκηθεί ποινική δίωξη κατά των εμπλεκομένων υπουργών, καθώς τα επίμαχα συμβόλαια καταρτίστηκαν εντός του 2008- δεν θα πείσει τα δικαστήρια να θεωρήσουν τις πράξεις μη παραγεγραμμένες, ενώ οποιαδήποτε άλλη νομοθετική απόπειρα για την επέκταση της παραγραφής δεν είναι δυνατόν να αποκτήσει αναδρομική ισχύ.
Ερχονται αλλαγές σε ασυλία και πόθεν έσχες
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Μαρία Νταλιάνη
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ αλλαγές σε ό,τι αφορά την ασυλία και το πόθεν έσχες των βουλευτών αναμένεται να ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες από τον πρόεδρο της Βουλής Φ. Πετσάλνικο. Αλλωστε όπως σημειώνουν συνταγματολόγοι, πολλές από τις αλλαγές που πρότεινε χθες ο κ. Κάρολος Παπούλιας στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών σε κρίσιμα θέματα όπως η ασυλία, ο νόμος ευθύνης υπουργών, ο έλεγχος του πόθεν έσχες, η χρηματοδότηση των κομμάτων, αλλά και η αλλαγή του εκλογικού συστήματος που περιλαμβάνει τη μείωση του αριθμού των βουλευτών (από 300 σε 200 ή 250), δεν χρειάζονται απαραιτήτως συνταγματική αναθεώρηση, αλλά είτε νέο νόμο είτε αλλαγή στον Κανονισμό της Βουλής.
Δηλαδή μπορούν να γίνουν αμέσως. Ωστόσο οι προτάσεις του κ. Παπούλια προκάλεσαν αίσθηση χθες, αφού όπως υπογραμμίζει ο κ. Κώστας Μποτόπουλος (συνταγματολόγος και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ), «είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και πρωτοφανές συνταγματικά να κάνει προτάσεις ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, γιατί αυτό δείχνει ότι στις δύσκολες ώρες που περνάει ο τόπος ο Πρόεδρος κάνει μια ευρεία ερμηνεία των αρμοδιοτήτων του».
Πρόσθετες περικοπές
Οι αλλαγές που πρόκειται να ανακοινώσει σύντομα ο κ. Πετσάλνικος αφορούν την ασυλία των βουλευτών και τον έλεγχο του πόθεν έσχες, ενώ σήμερα αναμένεται να ανακοινωθούν οι πρόσθετες περικοπές που έγιναν στους μισθούς βουλευτών και υπαλλήλων της Βουλής. Σε ό,τι αφορά την ασυλία, η πρόταση θα είναι να υπάρξει διαχωρισμός των αδικημάτων ώστε να προστατευτεί μεν ο κοινοβουλευτικός ρόλος των πολιτικών, αλλά να μην εξαιρούνται και για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου. Σε ό,τι αφορά το πόθεν έσχες, ο πρόεδρος της Βουλής προτείνει κατ΄ αρχήν οι ελέγχοντες αυτό των βουλευτών να μην προέρχονται από τους ελεγχόμενους (η πλειοψηφία να μην είναι βουλευτές) και επίσης να δημοσιοποιούνται τα πόθεν έσχες όλων όσων υποχρεωτικώς σήμερα τα καταθέτουν (δικαστικοί, εφοριακοί, δημοσιογράφοι, αστυνομικοί), όπως μια φορά τον χρόνο γίνεται με τους βουλευτές.
Ιδιώνυμο: από τις... κουκούλες στους φοροφυγάδες
ΟΓΔΟΝΤΑ ενός ετών είναι ο όρος «ιδιώνυμο αδίκημα», που πρωτοθεσπίστηκε το 1929 και από τότε εμφανίζεται στο «κάδρο» του ποινικού δικαίου παραπέμποντας σε αδικήματα που δεν εντάσσονται στις γενικότερες κατηγορίες και για τον λόγο αυτόν οι δράστες τιμωρούνται με βαρύτερες ποινές.
Τελευταίο «ιδιώνυμο» αποτελεί ο νόμος που ψηφίστηκε επί των ημερών της Ν.Δ. και ποινικοποιεί τη χρήση της κουκούλας προβλέποντας αυστηρότερη ποινική μεταχείριση για όσους διαπράττουν σειρά αδικημάτων με καλυμμένο το πρόσωπο ή αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά τους, αναβαθμίζοντας την ποινική απαξία των πράξεών τους ακόμη και σε κακούργημα. Στα ιδιώνυμα αδικήματα εντάσσεται και ο γνωστός νόμος 4000 περί «τεντιμποϊσμού», που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις 3 Σεπτεμβρίου 1958, όταν τέσσερις νεαροί που είχαν προβεί σε πράξεις εξύβρισης με... γιαούρτωμα διαπομπεύτηκαν στους δρόμους της Αθήνας, κουρεμένοι σύρριζα και δεμένοι με χειροπέδες.
Ο αντίλογος στη θέσπιση ιδιώνυμου για τους φοροφυγάδες είναι ότι το υπάρχον «νομικό οπλοστάσιο» είναι αρκετό, με το δεδομένο ότι από το 1998 οι φορολογικές παραβάσεις που το αντικείμενό τους υπερβαίνει σε αξία τα 150.000 ευρώ τιμωρούνται σε βαθμό κακουργήματος. Σε κάθε περίπτωση, όπως εκτιμούν νομικοί επικαλούμενοι την εμπειρία τους από την καθημερινή δικαστηριακή πρακτική, η θέσπιση ενός οποιουδήποτε ιδιώνυμου αδικήματος σε καμία περίπτωση δεν ισοδυναμεί και στην ταχύτερη εκκαθάριση υποθέσεων. Οι αργοί ρυθμοί απονομής της δικαιοσύνης αποτελούν το μεγάλο «αγκάθι», που έχουν αναγνωρίσει ακόμη και οι ίδιοι οι δικαστικοί.
Για την ιστορία πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι η πατρότητα του όρου «ιδιώνυμο αδίκημα» ανήκει στην κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Το 1929 θεσπίζεται ο νόμος 4229 που επιγραφόταν «Νόμος περί μέτρων προστασίας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών». Στόχος ήταν η ποινικοποίηση των «ανατρεπτικών» ιδεών, ιδιαίτερα η δίωξη κομμουνιστών, αναρχικών και η καταστολή των συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων.
Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 2 του Συντάγματος: «Το αξιόποινο των πράξεων των υπουργών εξαλείφεται με το πέρας της δεύτερης τακτικής συνόδου της βουλευτικής περιόδου που αρχίζει μετά την τέλεση της αξιόποινης πράξης, εάν έως τότε η Βουλή δεν έχει ασκήσει την αρμοδιότητά της για την ποινική δίωξη του υπουργού, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο νόμο αυτό».
Η αναθεώρηση του Συντάγματος ως προς τις διατάξεις αυτές αποτελεί, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, τη μόνη ασφαλή οδό για την αυστηροποίηση του ισχύοντος καθεστώτος, παρά τις προθέσεις της κυβέρνησης να επισπεύσει την τροποποίηση με κάθε νόμιμο τρόπο. Ο άμεσος στόχος της αναζήτησης λύσης πάντως είναι η δυνατότητα άσκησης ποινικής δίωξης κατά των υπουργών που ευθύνονται για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου.
Οπως προκύπτει από πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης, στην προκειμένη περίπτωση, σε συνεννόηση με την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, θα καταβληθεί προσπάθεια εφαρμογής μιας νομικής ερμηνείας σύμφωνα με την οποία η παραγραφή των αδικημάτων δεν μετράει από τη στιγμή της υπογραφής των υπουργικών αποφάσεων, βάσει των οποίων άνοιξε ο δρόμος για την ανταλλαγή της λίμνης Βιστωνίδας με ακίνητα του Δημοσίου, αλλά από την ώρα κατά την οποία καταρτίστηκαν τα σχετικά συμβόλαια. Κι αυτό γιατί το έγκλημα της απιστίας είναι αδίκημα αποτελέσματος, γεγονός που σημαίνει ότι η απαξία του υπολογίζεται από τη στιγμή που επέρχεται η βλάβη εις βάρος του Δημοσίου. Νομικοί κύκλοι ωστόσο εκτιμούν ότι η ερμηνεία αυτή- βάσει της οποίας μπορεί να ασκηθεί ποινική δίωξη κατά των εμπλεκομένων υπουργών, καθώς τα επίμαχα συμβόλαια καταρτίστηκαν εντός του 2008- δεν θα πείσει τα δικαστήρια να θεωρήσουν τις πράξεις μη παραγεγραμμένες, ενώ οποιαδήποτε άλλη νομοθετική απόπειρα για την επέκταση της παραγραφής δεν είναι δυνατόν να αποκτήσει αναδρομική ισχύ.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ
«Η αναθεώρηση του Συντάγματος είναι η μόνη ασφαλής οδός για την αυστηροποίηση του ισχύοντος καθεστώτος»
Ερχονται αλλαγές σε ασυλία και πόθεν έσχες
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Μαρία Νταλιάνη
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ αλλαγές σε ό,τι αφορά την ασυλία και το πόθεν έσχες των βουλευτών αναμένεται να ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες από τον πρόεδρο της Βουλής Φ. Πετσάλνικο. Αλλωστε όπως σημειώνουν συνταγματολόγοι, πολλές από τις αλλαγές που πρότεινε χθες ο κ. Κάρολος Παπούλιας στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών σε κρίσιμα θέματα όπως η ασυλία, ο νόμος ευθύνης υπουργών, ο έλεγχος του πόθεν έσχες, η χρηματοδότηση των κομμάτων, αλλά και η αλλαγή του εκλογικού συστήματος που περιλαμβάνει τη μείωση του αριθμού των βουλευτών (από 300 σε 200 ή 250), δεν χρειάζονται απαραιτήτως συνταγματική αναθεώρηση, αλλά είτε νέο νόμο είτε αλλαγή στον Κανονισμό της Βουλής.
Δηλαδή μπορούν να γίνουν αμέσως. Ωστόσο οι προτάσεις του κ. Παπούλια προκάλεσαν αίσθηση χθες, αφού όπως υπογραμμίζει ο κ. Κώστας Μποτόπουλος (συνταγματολόγος και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ), «είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και πρωτοφανές συνταγματικά να κάνει προτάσεις ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, γιατί αυτό δείχνει ότι στις δύσκολες ώρες που περνάει ο τόπος ο Πρόεδρος κάνει μια ευρεία ερμηνεία των αρμοδιοτήτων του».
Πρόσθετες περικοπές
Οι αλλαγές που πρόκειται να ανακοινώσει σύντομα ο κ. Πετσάλνικος αφορούν την ασυλία των βουλευτών και τον έλεγχο του πόθεν έσχες, ενώ σήμερα αναμένεται να ανακοινωθούν οι πρόσθετες περικοπές που έγιναν στους μισθούς βουλευτών και υπαλλήλων της Βουλής. Σε ό,τι αφορά την ασυλία, η πρόταση θα είναι να υπάρξει διαχωρισμός των αδικημάτων ώστε να προστατευτεί μεν ο κοινοβουλευτικός ρόλος των πολιτικών, αλλά να μην εξαιρούνται και για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου. Σε ό,τι αφορά το πόθεν έσχες, ο πρόεδρος της Βουλής προτείνει κατ΄ αρχήν οι ελέγχοντες αυτό των βουλευτών να μην προέρχονται από τους ελεγχόμενους (η πλειοψηφία να μην είναι βουλευτές) και επίσης να δημοσιοποιούνται τα πόθεν έσχες όλων όσων υποχρεωτικώς σήμερα τα καταθέτουν (δικαστικοί, εφοριακοί, δημοσιογράφοι, αστυνομικοί), όπως μια φορά τον χρόνο γίνεται με τους βουλευτές.
Ιδιώνυμο: από τις... κουκούλες στους φοροφυγάδες
ΟΓΔΟΝΤΑ ενός ετών είναι ο όρος «ιδιώνυμο αδίκημα», που πρωτοθεσπίστηκε το 1929 και από τότε εμφανίζεται στο «κάδρο» του ποινικού δικαίου παραπέμποντας σε αδικήματα που δεν εντάσσονται στις γενικότερες κατηγορίες και για τον λόγο αυτόν οι δράστες τιμωρούνται με βαρύτερες ποινές.
Τελευταίο «ιδιώνυμο» αποτελεί ο νόμος που ψηφίστηκε επί των ημερών της Ν.Δ. και ποινικοποιεί τη χρήση της κουκούλας προβλέποντας αυστηρότερη ποινική μεταχείριση για όσους διαπράττουν σειρά αδικημάτων με καλυμμένο το πρόσωπο ή αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά τους, αναβαθμίζοντας την ποινική απαξία των πράξεών τους ακόμη και σε κακούργημα. Στα ιδιώνυμα αδικήματα εντάσσεται και ο γνωστός νόμος 4000 περί «τεντιμποϊσμού», που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις 3 Σεπτεμβρίου 1958, όταν τέσσερις νεαροί που είχαν προβεί σε πράξεις εξύβρισης με... γιαούρτωμα διαπομπεύτηκαν στους δρόμους της Αθήνας, κουρεμένοι σύρριζα και δεμένοι με χειροπέδες.
Ο αντίλογος στη θέσπιση ιδιώνυμου για τους φοροφυγάδες είναι ότι το υπάρχον «νομικό οπλοστάσιο» είναι αρκετό, με το δεδομένο ότι από το 1998 οι φορολογικές παραβάσεις που το αντικείμενό τους υπερβαίνει σε αξία τα 150.000 ευρώ τιμωρούνται σε βαθμό κακουργήματος. Σε κάθε περίπτωση, όπως εκτιμούν νομικοί επικαλούμενοι την εμπειρία τους από την καθημερινή δικαστηριακή πρακτική, η θέσπιση ενός οποιουδήποτε ιδιώνυμου αδικήματος σε καμία περίπτωση δεν ισοδυναμεί και στην ταχύτερη εκκαθάριση υποθέσεων. Οι αργοί ρυθμοί απονομής της δικαιοσύνης αποτελούν το μεγάλο «αγκάθι», που έχουν αναγνωρίσει ακόμη και οι ίδιοι οι δικαστικοί.
Για την ιστορία πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι η πατρότητα του όρου «ιδιώνυμο αδίκημα» ανήκει στην κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου. Το 1929 θεσπίζεται ο νόμος 4229 που επιγραφόταν «Νόμος περί μέτρων προστασίας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών». Στόχος ήταν η ποινικοποίηση των «ανατρεπτικών» ιδεών, ιδιαίτερα η δίωξη κομμουνιστών, αναρχικών και η καταστολή των συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων.
http://www.tanea.gr
.jpg)
