Του Σάββα Ιακωβίδη
Ο καθηγητής Μάζης επισημαίνει τον καιροσκοπισμό και των δύο πόλων της τουρκικής ζωής -ισλαμιστές και στρατιωτικούς- και εξηγεί γιατί το κουρδικό και τα πετρέλαια του Κιρκούκ είναι οι εφιάλτες της Τουρκίας. Στο σημερινό β’ μέρος της συνέντευξής του, ο καθηγητής Μάζης εξηγεί:
- Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας θα επηρεαστεί και πώς από το αποτέλεσμα της κάλπης;
Ο αρμόδιος εισηγητής στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο κ. Oomen-Ruijten δήλωσε την τελευταία εβδομάδα ότι η επικύρωση των συνταγματικών αλλαγών που έχουν ήδη εγκριθεί από την τουρκική εθνοσυνέλευση θα είναι «ένα σημαντικό βήμα στον περαιτέρω εκδημοκρατισμό της Τουρκίας και εκσυγχρονισμό των θεσμών της». Δεν ευρίσκετο όμως στο ίδιο μήκος κύματος με τον ηγέτη της αντιπολίτευσης, κ. Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος έδειξε δυσφορία και θεώρησε τις ευρωπαϊκές ενθαρρύνσεις ως προϊόν συναλλαγής. Από την κυβερνητική πλευρά, πάλι, ο Τούρκος Υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος για τις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., Εγκεμέν Μπαγίς, δηλώνει απεριφράστως ότι ενδεχόμενο «όχι» στο δημοψήφισμα «θα είναι βούτυρο στο ψωμί όσων δεν θέλουν να δουν την Τουρκία στην Ε.Ε.».
Πρέπει, λοιπόν, τώρα, στην παρούσα συγκυρία, να σημειώσω ακόμη μια διαπίστωση η οποία προκύπτει από την ανάλυσή μου: Ότι η παρούσα περίοδος της ισλαμικής διακυβερνήσεως της Τουρκίας υπό το νταβουτογλιανό ισλαμιστικό θεωρητικό υπόβαθρο (το αποτελούν άλλωστε τη θεωρητική συνέχεια της οζαλικής και ερμπακανικής πολιτικής προσπάθειας), συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από υποσχιζοειδή γεωστρατηγικό πανικό, πλήρη αποπροσανατολισμό και σύγχυση, τα οποία καταλήγουν σε επικίνδυνο ανατολίτικο καιροσκοπισμό από πλευράς και των δύο ισχυρών πόλων της τουρκικής πολιτικο-κοινωνικο-πολιτισμικής πραγματικότητος.
Δαμόκλειος σπάθη…
Και γίνομαι σαφέστερος: Οι κ.κ. Ερντογάν και Νταβούτογλου χρειάζονται την ευρωπαϊκή δυναμική της χώρας τους διότι αφενός μεν χρησιμοποιούν το δυτικο-ευρωπαϊκό πνεύμα ανοχής προς τις θρησκευτικές ελευθερίες για να ενισχύσουν την «απαγορευτική» θρησκευτικο-ιδεολογικο-πολιτική ουσία και δομή του ισλαμικού κόμματός τους σε ένα μέχρι σήμερα εχθρικό κεμαλο-κοσμικό πολιτικό και ιδεολογικό περιβάλλον, αφετέρου διότι απομακρύνουν -κατά το δυνατό- την πιθανότητα ενός στρατιωτικού νεο-κεμαλιστικού πραξικοπήματος εις βάρος τους.
Είναι φυσικό, εφόσον δηλώνουν υπέρμαχοι της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, ομού μετά των στρατιωτικών, να επισείουν την απειλή της καταστροφής αυτής της ευρωπαϊκής προοπτικής (την οποίαν ουδόλως επιθυμούν ή πιστεύουν) ως δαμόκλειο σπάθη άνωθεν των κεφαλών των στρατιωτικών, σε περίπτωση που αυτοί με ένα πραξικόπημα ακυρώσουν αυτήν την «εθνική» τουρκική προσπάθεια «εκσυγχρονισμού της Πατρίδος». Οι στρατιωτικοί από την άλλη πλευρά, ως υπέρμαχοι του «κοσμικού κράτους δυτικού τύπου», δεν είναι δυνατόν να στραφούν φανερά εναντίον της κατ' εξοχήν «εκσυγχρονιστικής-κοσμικής-ευρωπαϊκής» προσπάθειας της Τουρκίας, η οποία, ούτως ή άλλως, ξεκίνησε από τις ελεγχόμενες από αυτούς κοσμικές κυβερνήσεις.
Τουρκοποίηση της Ευρώπης
Κατ' ουσίαν, όμως, ουδείς επιθυμεί αυτήν την εξέλιξη. Και καταλήγουν και οι δύο πλευρές στην πρόταση μιας τουρκο-ευρωπαϊκής σχέσεως «a la carte» αρνούμενοι να καταναλώσουν το πλήρες ευρωπαϊκό menu. Μια τέτοια λύση, όμως, σημαίνει «τουρκοποίηση της Ευρώπης» και όχι «εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας», άρα δεν είναι δυνατόν να γίνει αποδεκτή από τις Βρυξέλλες. Συνεπώς η Άγκυρα, και η «ένστολη» αλλά και η «πολιτική», θεωρεί ότι απομακρύνει από αυτήν τον περιγραφέντα κίνδυνο χωρίς όμως να θεωρηθεί εκείνη υπαίτια του αποτελέσματος. Απεναντίας, βγαίνει παραπονούμενη ότι η Ευρώπη την περιφρονεί και έτσι δικαιούται να καταλήξει στις ισλαμιστικές της επιλογές! Ανατολίτικα τερτίπια!
Και όλα αυτά, γιατί να γίνονται; Απλούστατα από το φόβο διαμελισμού της σε ανατολική κουρδική ζώνη και δυτική τουρκική ζώνη. Άλλωστε, τη σημασία αυτών των «διζωνικών και δικοινοτικών» υποδειγμάτων και τα αποτελέσματά τους τα ξέρουν καλά, διότι καιρό τώρα προσπαθούν να τα εφαρμόσουν στην Κύπρο. Το Κουρδικό, λοιπόν, βρίσκεται στη βάση τού «γεωστρατηγικού και γεωπολιτικού πανικού και σύγχυσης» της τουρκικής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής αυτοσυνειδησίας.
Κρίνοντας, λοιπόν, από τα ανωτέρω, κ. Ιακωβίδη, η Τουρκία θα διευκολυνθεί στην ενταξιακή της πορεία. Και στην κρίσιμη αυτή συγκυρία θα πρέπει να κάνουν τους λογαριασμούς τους και η Ελλάδα και η Κύπρος.
Οι Δυτικοί αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους από την Άγκυρα
- Πόσο σημαντικό αξιολογείτε τον παράγοντα «Κούρδοι» στο δημοψήφισμα και σε μελλοντικές γεωπολιτικές, καθεστωτικές ή και ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή μας;
Καθόσον διάστημα η Τουρκία εκινείτο στα κοσμικο-λαϊκά κεμαλιστικά πλαίσια και χρησίμευε ως μέρος του Βορειο-ατλαντικού συστήματος συλλογικής ασφαλείας στη Ν/Α πτέρυγα του ΝΑΤΟ αποτελώντας τμήμα του αναχωματικού Δακτυλίου της Ε.Σ.Σ.Δ και κατόπιν της Κ.Α.Κ., τα πράγματα έβαιναν ομαλώς για τις τουρκο-ισραηλινές και τουρκο-ΝΑΤΟϊκές σχέσεις και αρκετοί εκ των ανωτέρω στόχων έβαιναν προς ολοκλήρωση.
Τώρα, όμως, τα πράγματα άλλαξαν. Όπως απεδείχθη ανωτέρω, η τουρκική παρεμβατική διάθεση στα Ιρανο-Λιβανο-Παλαιστινιακά ζητήματα (και μάλιστα διά της Χεζμπολάχ και της Χαμάς ως “προβολέων ιρανο-τουρκικής ισχύος” μέσω της εκθέσεως, προκλήσεως και απομονώσεως του Τελ Αβίβ) δημιούργησε αλυσιδωτά, τις αναμενόμενες αντιδράσεις στους κυβερνητικούς κύκλους της Ουάσινγκτον. Η νταβουτογλιανή ισλαμιστική Τουρκία δεν θεωρείται πλέον αξιόπιστος σύμμαχος της Δύσεως από τα ισχυρά αυτά κέντρα διεθνούς γεωστρατηγικού σχεδιασμού. Και η έντονη ανάμειξή της με κινήματα και προσωπικότητες του εξτρεμιστικού ισλαμιστικού ριζοσπαστικού κινήματος κάνει τους Δυτικούς Πόλους Ισχύος να αποσύρουν σταδιακά την εμπιστοσύνη τους από την Άγκυρα.
Το κουρδικό επίσης ζήτημα δεν εξαντλείτο στα ορεινά και μη εδάφη της Ν/Α Τουρκίας. Εξικνείτο μέχρι τα εδάφη του Βορείου Ιράκ, συμπεριλαμβάνοντας τα άκρως στρατηγικά πετρελαιοφόρα κοιτάσματα της Μοσούλης και του Κιρκούκ, τη βορειοδυτική Συρία και το Δυτικό/Νοτιοδυτικό Ιράν. Πληθυσμιακά ανεφέρετο σε 30 εκατομμύρια περίπου πληθυσμό με σαφή εθνική συνείδηση και αυτοπροσδιορισμό.
Επίσης κατείχε, με πληθυσμιακή πυκνότητα από 75%-100%, την περιοχή πέριξ και νοτίως του Ερζερούμ, όπου ευρίσκονται οι πηγές του Τίγρητος και του Ευφράτη, δηλαδή το 70% περίπου των υδάτων της Εγγύς Ανατολής. Τα ύδατα που γονιμοποιούν τα εδάφη της Συρίας, του Ιράκ και βεβαίως της Ν/Α Τουρκίας. Συνεπώς εδάφη μεγίστης στρατηγικής σημασίας για τον επισιτισμό τριών μεγάλων κρατών της Εγγύς Ανατολής. Η Τουρκία χρησιμοποίησε τα ύδατα αυτά με ένα τεράστιο πρόγραμμα φραγμάτων και υδατοφρακτών, το γνωστό ως G.A.P (Great Anatolian Project) στις κουρδικές περιοχές της Ν/Α Τουρκίας, εξαφανίζοντας εκατοντάδες κουρδικούς οικισμούς για την ολοκλήρωσή του. Mη υπαρχούσης διεθνώς αποδεκτής νομοθεσίας για τα ύδατα των ποταμών (κυριαρχία, χρήση υδάτων από παρόχθιες χώρες, κ.τ.λ.), η Τουρκία ασκεί γεωστρατηγικές πιέσεις στη Συρία και το Ιράκ, μέρος των οποίων οδήγησαν και στην απομάκρυνση Οτσαλάν από τη Συρία με τα γνωστά αποτελέσματα για τον Κούρδο ηγέτη.
Τα πετρέλαια του Κιρκούκ
Το δεύτερο γεωστρατηγικού ενδιαφέροντος ζήτημα στην περιοχή του Νοτίου Κουρδιστάν είναι τα εξαιρετικής ποιότητος (σχεδόν η χαμηλότερη περιεκτικότητα σε θειικές προσμίξεις) πετρέλαια της Μοσούλης και του Κιρκούκ (τύπου Light Kirkuk). Το κόστος του βαρελιού του “Light Kirkuk” με τις σημερινές τιμές του πετρελαίου είναι μόνον... US $ 1! Με παραγωγή, συνεπώς, ενός και ημίσεος έτους των δύο αυτών κοιτασμάτων του Ιρακινού Κουρδιστάν μπορεί κανείς να αγοράσει την... Gazprom! Η Τουρκία ανησυχεί ότι το ήδη, ανεπισήμως, σχηματισθέν Κουρδικό “ομόσπονδο” κρατίδιο του Βορείου Ιράκ θα αποτελέσει το χρηματοδότη εξαγωγής των κουρδικών εξεγέρσεων στα εδάφη της.
Αλλά προωθεί και στους γείτονές της Ιράν και Συρία, ιδιαιτέρως μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και της αποχωρήσεως των Σοβιετικών Συμβούλων από τη Δαμασκό, την άποψη ότι όλοι μαζί πρέπει να συνεργασθούν για να ακυρώσουν αυτές τις αποσχιστικές κουρδικές εξεγέρσεις, οι οποίες θα χρηματοδοτούνται από το κρατίδιο του Ιρακινού Κουρδιστάν. Κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, πριν το 1989, το θέμα αυτό δεν ετίθετο, τουλάχιστον μετ' επιτάσεως. Το προαναφερθέν όμως vacuum ισχύος, και η αποχώρηση των πρώην σοβιετικών στρατιωτικών συμβούλων από την περιοχή, δημιούργησε τις προϋποθέσεις εκείνες που οδηγούν στην “πλήρωση” του κενού αυτού από ισλαμικές ή και ισλαμιστικές δυνάμεις της περιοχής, οι οποίες διεκδικούν έναν νέο ηγεμονικό καθοδηγητικό ρόλο στον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο.
Αποσχιστικό πρόβλημα
Τέτοιες ακριβώς περιπτώσεις είναι το Ιράν (με σκληρό αντίπαλο τη Σαουδική Αραβία), η νεο-χαλιφατική, ισλαμιστική κυβέρνηση της Τουρκίας (με προσωρινή, αλλά αποσταθεροποιητική, τακτικιστική συνεργασία με το Ιράν), η Σαουδική Αραβία ως κάτοχος των Ιερών Τόπων του Ισλάμ (Μέκκα και Μεδίνα) και διακριτικός χειριστής του σουνιτικού ισλαμιστικού κινήματος αλλά και η Αίγυπτος ως ο πλέον αξιόπιστος αμυντικά και πολιτικά σύμμαχος της Ειδικής Σχέσεως και του Ισραήλ.
Καμία, όμως, από τις χώρες αυτές δεν είναι εισέτι σε θέση να εκπληρώσει αυτού του είδους τις φιλοδοξίες. Έτσι η Τουρκία, προτείνοντας αφενός τον “Δυτικό” αλλά και “ισλαμικό” χαρακτήρα της και αφετέρου το ρόλο του ηγέτη στην ανάσχεση του αποσχιστικού κουρδικού κινήματος στην περιοχή προς όφελος όλων διεκδικεί με τη σειρά της το ρόλο του Ηγέτη της Ούμα (Κοινότητα των Πιστών) του Ισλάμ.
Οι τουρκικοί υπερεθνικιστικοί κύκλοι, πάντως, οι οποίοι διαχρονικώς παραμένουν στους θώκους της πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας της γείτονος, θεωρούν ότι έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σημαντικότατο όσο και αποσταθεροποιητικό για την εθνικο-κρατική της ασφάλεια εθνο-μειονοτικό και αποσχιστικό κουρδικό πρόβλημα.
infognomonpolitics
.jpg)
