ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΓΩΝΙΕΣ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ

ΑΝΑΚΑΛΥΨΤΕ ΤΟΝ "ΒΕΝΙΑΜΙΝ" ΤΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ: 8 + 1 ΣΗΜΕΙΑ

Κατάλευκες αμμουδιές, καταπράσινα νερά, παραλίες εξωτικές, θαλάσσιες

Εντυπωσιακή αεροφωτογραφία από τους Παξούς

καμάρες, γαλάζιες σπηλιές. Βουτιές από σκάφη και καλοκαιρινές υδάτινες ιστορίες. Και όμως. Οι Παξοί, αν και Βενιαμίν των Επτανήσων, δεν τελειώνουν στις ακτές τους. Και σας τραβούν σε απέραντους ελαιώνες, ενετικά πυργόσπιτα και μονοπάτια.

8) ΓΑΙΟΣ

Δεκάδες σκάφη τους καλοκαιρινούς μήνες συγκεντρώνονται στο απάνεμο τοξωτό κανάλι. Ο Γάιος, η πρωτεύουσα του νησιού, όσο και αν συνωστίζεται παραμένει ήρεμος, προστατευμένος από το φυσικό κυματοθραύστη του, το νησί του Αϊ-Νικόλα. Στην κεντρική πλατεία η εκκλησία της Ανάληψης, στο μόλο παραταγμένα τα εναπομείναντα παλιά αρχοντικά. Ξεχωρίζουν το παλιό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας και το παλιό δημοτικό που σήμερα στεγάζει το Μουσείο των Παξών. Λίγο πιο μέσα η ψαραγορά, ο ναός του Αγ. Ανδρέα και γειτονιές όλο χρώμα, ενώ στην άκρη του οικισμού, δίπλα στο σταθμό των λεωφορείων και η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων.

Σε ένα χώρο 10τ.μ. πάνω από την Αγ. Τριάδα στην οδό Παναγιώτη Κάγκα, θα βρείτε "το παντοπωλείο του Λαμπίση" μια ολόκληρη αγορά με τον ιδιοκτήτη του κ. Σπύρο Βελλιανίτη να έχει να λέει για την αδιάκοπη λειτουργία του για πάνω από έναν αιώνα (106χρόνια). Χιλιάδες ξένοι τουρίστες που ανεβαίνουν να αγοράσουν κάτι από τα αμέτρητα προϊόντα του. Ανάμεσα στο μπακαλιάρο, τη ρίγανη, τις αγκινάρες, το κονιάκ, το ούζο, θα δείτε καρφιτσωμένο στον τοίχο ένα κιτρινισμένο χαρτί με την παραδοσιακή συνταγή παρασκευής σαπουνιού. Αξίζει ακόμη να επισκεφτείτε το Μουσείο του υπερδραστήριου πολιτιστικού συλλόγου στο παλιό σχολείο πάνω στον μόλο. Κυρίως λαογραφικό με ένα μικρό κομμάτι του Αρχαιολογικό κρύβει προσωπικά ενθυμήματα από δωρεές κατοίκων. Ανάμεσα σε εκθέματα βενετσιάνικου και αγγλικού στυλ και το παραδοσιακό "φετίχ", τα "αναπαυσόλια", δύο ξύλινοι κρίκοι με βελούδο στο κάτω μέρος τους, θέσεις για τα πόδια της νύφης για μια "ήρεμη" πρώτη νύχτα γάμου. Στην πίσω αυλή του μουσείου φιλοξενούνται οι εκδηλώσεις του συλλόγου, όπως η "Μουσική Συνάντηση", το πρώτο 15νθημερο του Ιουλίου και το Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής. (Πολιτιστικός Σύλλογος Παξών Τηλ. 26620 32556)

7) ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΑΙ-ΝΙΚΟΛΑ

Ήταν γύρω στα 1930 όταν ο Νίκος Μπόϊκος (ο Μπιτσιτής) συγκέντρωνε τα παιδιά του δημοτικού και πηγαίνανε στο γυμνό μικρό νησί του Αϊ Νικόλα ακριβώς απέναντι από το λιμάνι του Γάιου και φυτεύανε δέντρα. Το βράδυ, όπως κάθε βράδυ, γέμιζε με λάδι τα λαδοφάναρα στην παραλία. Σήμερα τα λαδοφάναρα έγιναν ηλεκτρικά και τα μικρά δεντράκια ένα υπέροχο πευκοδάσος που στην κορυφή του κρύβει το Κάστρο που έχτισε ο Αδάμ ΙΙ' Σαν Ιππόλυτος το 1423. Εκεί και η μπαρουταποθήκη, n ενετική δεξαμενή, το παρατηρητήριο και τα κανόνια. Εδώ, και δύο μικρές εκκλησίες, ο Αι Νικόλας και ο Αι Ιωάννης. Μόνιμοι κάτοικοι αυτής της λωρίδας γης σήμερα κατσικάκια και πρόβατα. Για όλους εμάς απαιτείται ειδική άδεια από τον δήμο για να το επισκεφτούμε. (Δήμος Παξών 26620 32100)

6) ΑΝΤΙΠΑΞΟΙ

Ο Ποσειδώνας πετά με δύναμη την τρίαινά του στην Κέρκυρα, κόβει το νότιο κομμάτι της και σχηματίζει τους Παξούς για να βρει ερωτικό καταφύγιο με την Νηρηίδα Αμφιτρίτη. Η συνέχεια του μύθου θα μπορούσε να είναι ότι η καλλονή Αμφιτρίτη λούζει τα σμαραγδένια της μαλλιά στα νερά των Αντίπαξων για να γυρίσει ο αγαπημένος της. Και ο μυθικός έρωτας βρίσκει την πραγματικότητα στις ακτές Βρίκα και Βουτούμι. Πολύβουες τον Αύγουστο, τα σκάφη δημιουργούν μεγάλη κίνηση και όλοι ζητούν μια θέση στη λευκή άμμο και μια βουτιά στα διάφανα νερά με όλες τις αποχρώσεις του μπλε. Από το λιμανάκι της Αγραπιδιάς ο δρόμος ανεβαίνει στην ενδοχώρα. Εκεί αγροικίες, απέραντες εκτάσεις με αμπέλια όπου παράγεται εκλεκτό κρασί. Επτά, οκτώ μόνιμοι κάτοικοι, 150 σπίτια Παξινών, κάποια νεόκτιστα, κυρίως ξένων - που όσο πάνε γίνονται και περισσότεροι - καμιά πλατεία, κανένα καφενείο. Νότια ο φάρος, η εκκλησία του Αγίου Αιμιλιανού με πλατύσκαλα να οδηγούν στην πηγή του Καλογήρη και μια αγγλική δεξαμενή του 1833. Ο Παπά Βαγγέλης, ένας από τους κατοίκους των Αντίπαξων, διατηρεί στο νησί των Αντίπαξων ένα μικρό οινοποιείο που παράγει μια μικρή, αλλά τόσο σημαντική ποσότητα παξινίτικου κρασιού. Στο σουπερμάρκετ του Ρομπόλη καθώς και στην μικρή κάβα της Ξανθούλας στο Γάιο μπορείτε να βρείτε το κρασί του. Από το λιμάνι του Γάιου εκτελούνται καθημερινά δρομολόγια προς τους Αντίπαξους με καΐκια ή ταχύπλοα.

5) ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Εξήντα τέσσερις εκκλησιές κρύβει το νησί και ο βαθύς ήχος της καμπάνας ταξιδεύει κάτω από τις σκιές του ελαιοδάσους. Όλες με τη δική τους ιστορία, αναγεννησιακού ρυθμού, με ένα ξεχωριστό χρώμα. Η Παναγιά στο ομώνυμο νησάκι, περιβάλλεται από ένα ψηλό, ασπρισμένο μαντρότοιχο. Στο προαύλιο υπάρχουν τα μαγειρεία και η τραπεζαρία που στρώνεται με άσπρα κεντητά στις 15 Αυγούστου, οπότε και γιορτάζει το μοναστήρι. Πέρα, στους πέρα κάμπους που είναι οι ελιές…και ο ναός της Υπαπαντής στα Γραμματικέϊκα της Λάκκας, μονάκριβη δίτρουλη στα Επτάνησα. Αναφέρεται ότι χτίστηκε το 1601 και η παράδοση την θέλει χτισμένη στο σημείο που καταλήγει υπόγεια η σπηλιά της Υπαπαντής. Διάσημη η εικόνα της Παναγιάς, ξεχωριστή η εικόνα του Χριστού και ξεχωριστός ο παπά-Μπάμπης που θα σας ανοίξει. Ακριβώς από κάτω από την εκκλησία ένα σημείο μυστηριακό, με πλούσια βλάστηση και όλο το χρόνο δροσερό, με το ρυάκι να τρέχει και την σπηλιά που λέγεται ότι βρέθηκε η εικόνα. Οι 4 καμπάνες ρωσικής προέλευσης πλημμυρίζουν με μελωδίες τον υπέροχο οικισμό. Ανεβείτε στο καμπαναριό για να απολαύσετε την θέα. Στο Γάιο επίσης και οι Άγιοι Απόστολοι, πίσω από τη στάση του λεωφορείου, χτισμένοι πάνω στον τάφο του Αποστόλου Γαΐου. Προχωρώντας νότια από Γάιο προς Οζιά, θα δείτε τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Αγίου Στεφάνου. Στη συνέχεια βγαίνοντας στον παραλιακό δρόμο θα συναντήσετε την παλαιοχριστιανική βασιλική της Αγίας Μαρίνας, που στέκεται επί αιώνες απέναντι από το Πόρτο του Οζιά.

4) ΕΛΑΙΩΝΕΣ

Το σώμα της χαρακωμένο με αλμύρα και αγέρα. Στα νεαρά κορμός λείος με σταχτοπράσινο φλοιό, στα ηλικιωμένα φλοιός σκούρος που σχίζεται με στροφές του ανέμου. Τα φύλλα της μικρά, σε σχήμα λόγχης, με παχιά επιδερμίδα για να μη χάνουν πολύ νερό, στο πλευρό και τον αγώνα των κατοίκων για λίγο νεράκι. Κάθε σπιθαμή γης αυτού του τόπου καλύπτεται από την ελιά, την ψυχή του νησιού με τις καμπύλες της να φαντάζουν μια αυτοβιογραφία. Διακόσες χιλιάδες ρίζες λιανολιάς συνεχίζουν μέσα στο χώμα από τότε που οι Ενετοί τις φύτευσαν και τις μπόλιασαν αποκτώντας λάδι χωρίς δασμούς και κέρδη από εξαγωγές. Μέρος των λιθόκτιστων τοίχων των σπιτιών, κομμάτι κάθε αυλής, κλαδεμένες, ακλάδευτες, περήφανες. Παρουσίες αλλά και "αισθητές απουσίες", το λαδάκι που αρκεί πια μονάχα για τα καντηλάκια των εκκλησιών. Από τα αμέτρητα ελαιοτριβεία περασμένων εποχών (σε κάθε 6 σπίτια αντιστοιχούσε και ένα ελαιοτριβείο), τώρα πέτρες σωριασμένες. Τι και αν οι εποχές όμως αλλάξανε και κανείς δεν κοπιάζει να τις μαζέψει, οι κάτοικοι συνεχίζουν να τις θεωρούν ιερές και όταν κάποιος τολμά να τις πειράξει, (όποιος κάποτε συνέβη) του κουνάνε τη βάρκα για να του χαλάσουν τον ίσκιο. Ελιές υπεραιωνόβιες θα δείτε στρίβοντας από τον κεντρικό δρόμο που έρχεται από Γάιο προς Πλάτανο (Πλάτανο στις πινακίδες, Φοντάνα στα λόγια των κατοίκων). 200 - 300μ. μετά από τις μάντρες των σπιτιών, απέναντι από ένα γκρεμισμένο ελαιοτριβείο θα δείτε τεράστιους κορμούς, πραγματικά γλυπτά.

3) ΣΤΕΡΝΕΣ

Το ασβεστολιθικό πέτρωμα του υπεδάφους δεν συγκρατεί νερό. Έδωσε όμως το υλικό για να σμιλέψουμε οι άνθρωποι την πέτρα και να φτιάξουνε πελεκητές στέρνες, υπέροχα διακοσμητικά επιβίωσης. Στέρνες προμεσαιωνικές, ενετικές, εγγλέζικες, στέρνες ελληνικές και η φευγαλέα ματιά ενώνει εποχές, κατακτητές με μια κοινή συνισταμένη, την ανάγκη για αναζήτηση και συγκέντρωση νερού. Δύο από τις πιο εντυπωσιακές στέρνες που οπωσδήποτε αξίζει να δείτε είναι οι ονομαζόμενες "Στέρνες του Σαρακηνού" ή "Μπουλούκου", 9πελεκητές στέρνες, χτισμένες σαν πέτρινες καλύβες. Για να τις βρείτε θα ακολουθήσετε το δρόμο από Γάιο προς Μαγαζιά, θα στρίψετε για Μποϊκάτικα, θα ακολουθήσετε την πινακίδα προς λαξευτές πέτρες και στο τέρμα του δρόμου, πλάι στο σπίτι, θα συνεχίσετε με τα πόδια. Η μεγαλύτερη και πιο εντυπωσιακή στέρνα πάνω σε λόφο στο Μπουγάζι, είναι η "στέρνα η ελληνικιά". Για να τη βρείτε θα πάρετε το δρόμο από Γάιο, θα στρίψετε αριστερά από τον κεντρικό προς Βελλιανιτάτικα. Τετρακόσια μέτρα μετά θα περάσετε την στροφή για την παραλία Αυλάκι και ακριβώς μετά θα πάτε αριστερά στο χωματόδρομο. Εκεί που ξεκινά η περίφραξη με το συρματόπλεγμα, αρχίζει το κατηφορικό μονοπάτι, ανάμεσα στις ξερολιθιές. Στην διακλάδωση του μονοπατιού 300μ. μετά θα πάτε αριστερά, θα ανέβετε το λόφο προσεκτικά και θα φτάσετε στην πανέμορφη στέρνα που μαζεύει ακόμη βρόχινο νερό. Στρογγυλή, πλακόστρωτη, άγνωστης χρονολογίας, επισκευασμένη το 1837 στέκεται πάνω από τον γκρεμό του Μουσμούλη.

2) ΔΥΤΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ

Βράχοι σμιλεμένοι για αιώνες από ανέμους και κύματα, θαλάσσιες αψίδες, πανέμορφοι σχηματισμοί και η θαλάσσια περιήγηση στη δυτική μεριά του νησιού αποτελεί από τα βασικά αξιοθέατα του νησιού. Εκεί θα δείτε διαδοχικά τις σπηλιές στο Μογγονήσι, τον Τρυπητό με τη φυσική γέφυρα, έναν τεράστιο βράχο, τον Ορθόλιθο, το Αχάι με τις συνεχόμενες σπηλιές και τον Ερημίτη με την τεράστια σπηλιά της Υπαπαντής, όπου λέγεται ότι κρυβόταν το υποβρύχιο Παπανικολής. Για τη στεριανή προσέγγιση της δυτικής όχθης υπάρχουν πολλά σημεία, προσεγγίσιμα είτε με χωματόδρομο, είτε με μονοπάτι. Ένα από αυτά βρίσκεται στην Καστανίδα. Από τον κεντρικό δρόμο που έρχεται από Γάιο προς Λάκκα θα στρίψετε αμέσως μετά την πυροσβεστική αριστερά προς Μανεσάτικα και μετά ξανά αριστερά στον κακοτράχαλο χωματόδρομο. Μετά από λίγο θα δείτε σε ένα μικρό πλάτωμα τη θέση θέας για τον Ερημίτη πάνω από την σπηλιά της Υπαπαντής. Χελιδόνια από αμέτρητες φωλιές στα βράχια δημιουργούν υπέροχη φασαρία και το φως του ηλιοβασιλέματος βάφει με πορφυρό χρώμα τα απότομα βράχια. Ένα ακόμη σημείο, το πιο γνωστό, είναι το μπαράκι "Ερημίτης" δίπλα στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων. Θα βρεθείτε εκεί στρίβοντας από τον κεντρικό δρόμο προς Μπογδανάτικα. Άλλα αναφορικά σημεία πρόσβασης στη δυτική μεριά του νησιού, είναι η περιοχή Όστριες στο νότιο τμήμα του νησιού, τα Τρανακάτικα με θέα στο γκρεμό του Μουσμουλιού και στο βόρειο κομμάτι ο Φάρος της Λάκκας.

1) ΕΝΔΟΧΩΡΑ

"Γνωστό άγνωστο" νησί ο Βενιαμίν των Επτανήσων με τα καταπράσινα νερά του να θαμπώνουν την ενδοχώρα του. Διάσπαρτα μέσα στους απέραντους ελαιώνες μερικά από τα χωριά είναι ο Οζιάς, ο παλαιότερος οικισμός του νησιού. Το Μογγονήσι, ένα μικρό νησάκι στα νότια του νησιού μετά τον Οζιά ενώνεται με μια γέφυρα με το υπόλοιπο νησί και δημιουργεί έναν φυσικό όρμο που γεμίζει από σκάφη. Άλλοι οικισμοί είναι τα Μπογδανάτικα, τα Μαγαζιά, τα Μαστοράτικα και τα Ανεμογιαννάτικα. Στον μικρό όρμο του Λογγού, σε μια στενή λωρίδα γης βγαίνει στη θάλασσα, ανάμεσα σε ψαροταβέρνες και μπαράκια στην μικρή πλατεία θα βρείτε πλάι στον όρμο το άλλοτε ζωντανό και σήμερα στοιχειωμένο εργοστάσιο του Ανεμογιάννη με το άγαλμα της θεάς Αθηνάς στην είσοδό του. Το πυρηνελαιουργείο - σαπουνοποιείο σταμάτησε να λειτουργεί το 1980. Ο φυσικός όρμος της Λάκκας δίνει φωλιά σε σκάφη, οι ψαράδες μαζεύουν τα δίχτυα τους και πρωί πρωί πηγαίνετε για ζεστό ψωμί στο φούρνο του οικισμού στο βορειότερο ακρωτήρι του νησιού.

+1) ΕΝΕΤΙΚΑ ΠΥΡΓΟΣΠΙΤΑ

Πέτρινα καλντερίμια, μικρές πολεμίστρες, μονοκόμματες λαξευμένες πέτρες στηρίζουνε πόρτες ή παράθυρα. Χρώμα παντού, στα παραθυρόφυλλα, στις πόρτες για να απαλύνετε το αυστηρό γκρίζο της πέτρας. Είναι οι παλιοί οικισμοί των Παξών, που με μυρωδιές ορμητικές κρύβονται στην άγνωστη ενδοχώρα. Εκεί, δύο έρημοι οικισμοί τα Γραμματικέϊκα και τα Βασιλάτικα με δύο ενετικά πυργόσπιτα στις κορυφές τους. Για τα Γραμματικέϊκα θα ακολουθήσετε από τον κεντρικό δρόμο τις πινακίδες προς την εκκλησία της Υπαπαντής. Βόρεια του νησιού, στη Λάκκα βρίσκονται τα Βασιλάτικα. Από τη Λάκκα θα πάρετε το δρόμο προς Φάρο και στον πέτρινο τοίχο του αρχοντικού που θα συναντήσετε θα στρίψετε αριστερά επάνω και όλο ευθεία μέχρι το τέλος του δρόμου. (Για να βεβαιωθείτε ότι πηγαίνετε σωστά θα βρείτε μπροστά σας ένα μικρό εικονοστάσι με γαλάζιο σταυρό και 300μ. μετά θα φτάσετε στο ενετικό πυργόσπιτο) Το φως του ήλιου λεπταίνει τα φύλλα των ελιών και σας οδηγεί στο υπέροχο πυργόσπιτο με τα γκρεμισμένα βοηθητικά σπίτια να κρύβουν μεταξύ άλλων και έναν παλιό ελιόμυλο. Μέσα από τον κήπο του πύργου θα προχωρήσετε προς τα πάνω, σε έναν καθαρισμένο ελαιώνα, και με κατεύθυνση δεξιά πάνω στις πέτρινες αναβαθμίδες θα φτάσετε σε σημείο θέας πάνω από το γκρεμό.

Κείμενο: Γιάννης Σεφεριάδης

ΑΠΕ